آیین عزاداری مردم لرستان در تاسوعا و عاشورای حسینی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خرم آباد، مردم لرستان، پیر و جوان، زن و مرد در ماه محرم با حضور در مساجد، هیأت های مذهبی و حسینه ها و بقاع متبرکه به عزاداری می پردازند و این عزاداری ها نشان از اوج ارادت مردم استان نسبت به اهل بیت(ع) است.

در سراسر استان لرستان، در مناطق شهری و روستایی شاهد اوج ارادت، شورو هیجان آحاد مردم به ویژه نسل جوان در برگزاری مراسم عزاداری حسینی هستیم، جوانان لرستانی چند روز پیش از آغاز ماه محرم لباس عزای حسینی بر تن می کنند و برای برپایی خیمه های عزاداری با هم همکاری می کنند و با برپایی خیمه های عزاداری و پهن کردن بساط نذری جوانان در این ایام شاهد عشق و اراده جوانان لرستانی نسبت امام حسین(ع) و شهدای دشت کربلا هستیم.

و اما اوج حزن و اندوه در برگزاری مراسم عزاداری را می توان در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی شاهد بود، شروع مراسم عزاداری مردم خرم‌آباد با صدای ساز و دهل که آهنگ حزن‌انگیز (چمرونه) نام دارد، آغاز می‌شود.

پس از نواخته شدن این آهنگ حزن انگیز که یاد و خاطره عزاداری شب های محرم را برای همگان زنده می کند، دسته های عزاداری سینه‌ زنان و زنجیرزنان حسینی پای خیمه ها مراسم عزاداری را شروع می کنند و جوانان و نوجوانان و حتی کودکان با شور و شوق خود را به پای مراسم عزاداری حسینی می رسانند.

روز هفتم محرم که آن را روز تراش عباس می‌نامند، عزاداران به حمام می‌روند و پس از اصلاح سر و صورت خود، لباس‌های تمیز بر تن می ‌کنند و خود را برای برگزاری مراسم عزاداری روز تاسوعا و عاشورای حسینی آماده می کنند.

غروب روز تاسوعا، لرستان غرق در ماتم می شود

با چرخیدن در شهر و دین خیمه های عزاداری، می بینی که پای خیمه ها همه حوضچه های گِل مالی و هیزم ها آماده شده است، در این روزها غمی مشترک سراسر شهر را فرا گرفته است و همه چیز رنگ و بوی خاکی و عزاداری می دهد و خبر از وقوع حادثه ای دردناک و عمیق دارد که پس از گذشت چندین قرن همچنان درد این واقعه قلب شیعیان را به درد آورده است.

آیین چهل منبر، از جمله رسومی است که در روز تاسوعای حسینی در لرستان برگزار می شود

مراسم چهل منبر که از رسوم قدیمی مردم لرستان بوده که در روز تاسوعا برگزار می شود، در این آیین زنان و دختران لرستانی و حتی آقایان با زدن نقاب و در دست داشتن چهل شمع در محله ای به نام باغ دختران، شمع ها را در چهل منبر روشن می کنند و با حضرت زینب همدردی می کنند.

در مراسم چهل منبر زنان و دختران لرستانی با شرکت در این مراسم حاجت خود را از زینب کبری طلب می کنند و تا روز تاسوعای سال آینده کسانی که به حاجت خود می رسند، هر سال در این مراسم شرکت می کنند.

زنان لرستان در روز تاسوعا با فرزندان حضرت زهرا همنوا می‌شوند و حزن، اسارت و مصیبت صحرای کربلا را به نمایش می‌گذارند، در این مراسم شرکت کنندگان در سکوت کامل و با زمزمه کردن دعاها و حاجات خود مراسم را برگزار می کنند.

روز عاشورا و گِل مالی لرستانی ها؛ اوج سوگواری در ماه محرم

بعداز ظهر روز تاسوعا و پس از برگزاری مراسم عزاداری مردم برای برگزاری مراسم ظهر عاشورا آماده می شوند، جوانان لرستانی پای خیمه های عزاداری حوضچه هایی آماده می کنند و با تهیه خاک رس برای درست کردن گِل عزاداری روز عاشورا آماده می شوند.

مردم نیز در شب تاسوعا گلاب های نذری خود را کنار حوضچه ها می چینند تا جوانان گِل عزاداری را گلاب ترکیب کنند، در کنار آن هیزم هایی نیز از سوی مسؤولان هیأت های مذهبی فراهم می شود و پای خیمه ها جمع آوری می شود تا مردم عزاداری که خود را به گِل آغشته می کنند، کنار آتشی که به پا می کنند، لباس های خود را خشک نمایند.

در صبح روز عاشورا و قبل از طلوع آفتاب، جمعیت عزادار با صدای دلگیر ساز و دهل با نوای سوزناک و غم‌انگیزی به نام «چمرونه» به سمت میدان‌های شهر و محل اجرای مراسم گل‌مالی می‌روند.

گِل مالی، آیین چند هزارساله مردم لرستان

آحاد مردم عزادار لرستان به ویژه پیر و جوان، نوجوانان و حتی خردسالان در کنار پدران خود شب را تا سحر پای خیمه ها به عزاداری می پردازند و سحر آیین گِل مالی را انجام می دهند شعارهایی همچون «هر که دارد عشق شاه کربلا عریان شود، گر تکبر می‌کند از این عزا بیرون شود» و پس ازغلط خوردن در حوضچه گِل، لبس های خود را در کنار آتشی که به پا کرده اند، خشک می کنند و مراسم عزاداری را شروع می کنند.

گِل مالی« خره گیری» اوج سوگواری مردم لرستان در عزای امام حسین(ع) است، عزاداران حسینی با حلقه زدن دور هم شروع به سینه زنی می کنند و شعارهای عزاداری سر می دهند، «این بدن از کیست که سر ندارد، عزیز زهرا است کفن ندارد، زاده زهراست، عزیز زینب بی‌کس و یاور صحت ندارد» از جمله اشعار عزاداران است.

اوج غم و ماتم در روز عاشورا را می توان با نگاه به آسمان آبی که در این روز خاکی می شود را دید، اینجا برگزاری مراسم عزاداری حسینی در روز عاشورا قابل وصف نیست، سینه زنی عزاداران و بلند شدن گرد و غبار ماتم بر آسمان این استان غم و ماتم را بر چهره یک یک عزاداران حسینی به نمایش می گذراد.

همزمان با برگزاری مراسم عزاداری در هیأت ها، بانوان و مادران لرستانی نیز نذری های خود را تا ظهرعاشورا آماده می کنند و در هیأت ها بین عزادارانو در محله ها توزیع می کنند.  

روز عاشورا، عاشقانی حسینی هرگز در خانه های خود نمی مانند و به خیابان و پای خیمه های عزاداری می روند و پس از برگزاری مراسم عزاداری، هیأت ها، سینه زنان، زنجیرزنان و مردم عزادار به راه می افتند و در مصلی های نماز جمعه و گلزار شهدا به هم می پیوندند، در این روز شهر غرق در ماتم می شود و عزاداری تا اذان ظهر مراسم ادامه می یابد و پس از سنت« طوق اشگِس» مراسم به پایان می رسد و عزاداران خود را برای اقامه نماز ظهر عاشورا آماده می کنند.

طوق اشگِس

طوق نمادی از علم حضرت عباس(ع) است که در عزاداری‌های استان لرستان برافراشته می‌شود و سنت «علم برداری یا علم گردانی» نیز به اجرا در  می‌آید، علم را از چوبی به بلندی ۸ الی ۱۰ متر می‌ سازند که از یک متر به بالای آن از چند حلقه‌ متصل به چوب اصلی تشکیل می‌شود.

دور این حلقه‌ها پارچه‌ای از جنس مخمل می‌بندند و بالا و انتهای آن قندیلی از نقره قرار می‌دهند و با نوارهای رنگی ریشه ‌دار و آیینه‌های کوچک تزیین می‌کنند، عده‌ای از عزاداران این علم را تا ظهر عاشورا حمل می‌کنند و هنگام ظهر به نشانه‌ افتادن علم حضرت ابوالفضل(ع) قسمت‌های مختلف آن از هم جدا می‌شوند که در اصطلاح به این کار «طوق اشگس» می‌گویند.

حجت الاسلام روح الدین دریکوند، رییس شورای هیأت های مذهبی کشور، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در خرم آباد، بیان داشت: هماهنگی لازم با اداره کل منابع طبیعی استان صورت گرفته تا هیزم مورد نیاز روز عاشورا برای هیأت های مذهبی تهیه شود.

وی با بیان اینکه با سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نیز هماهنگی لازم برای تهیه برنج، روغن و مرغ مورد نیاز هیأت ها صورت گرفته است، افزود: شرکت توزیع نیروی برق نیز به صورت ۲۴ ساعته برق مورد نیاز جایگاه های عزاداری را تأمین می کند.

حجت الاسلام دریکوند با بیان اینکه شهرداری استان نیز برای تهیه خاک و هیزم مورد نیاز هیأت های عزاداری سطح شهر همکاری لازم را انجام می دهد، خاطرنشان کرد: به هیأت هایی حواله بازرگانی، هیزم و خاک ارائه می شود که در سامانه «طوبی» ثبت شده باشند./9451//۲۰۱/خ