نگاهی به زندگی سیاسی و مبارزاتی حضرت معصومه
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان شمالی، یکی از مهمترین عناصر در زندگی ائمه اطهار علیهمالسلام که به دلیل رواج اندیشههای سکولار و جدا انگاری دین و سیاست، بهطور شایسته مورد توجه قرار نگرفته، عنصر مبارزه حاد سیاسی است.
آن حضرات به عنوان «سَاسَةُ الْعِبَاد» (سیاستمداران جامعه) از ابتدای استقرار نظام سیاسی سقیفهای، حرکت خود را در جهت تشکیل حکومت اسلام ناب و اتصال نظام نبوی به نظام علوی (ع) آغاز کردند و هنگامی که جریان منحط خلافت به ورطه خطرناکتری افتاد و با سلطنت و پادشاهی آمیخته شد، مبارزه سیاسی خود را به شیوهای متناسب با اوضاع و شرایط شدت بخشیدند، مبارزهای که بزرگترین هدفش تشکیل نظام اسلامی بود.
عمدهترین دلیل غفلت از بُعد سیاسی حرکت ائمه اطهار
هنگام بحث از رفتار سیاسی اجتماعی ائمه علیهمالسلام باید توجه داشت که زندگی آن بزرگواران همواره با جهتگیریهای سیاسی در راستای قبضه حکومت همراه بوده که متأسفانه همانطور که اشاره شد، یکی از دلایل اصلی غفلت از بُعد سیاسی حرکت ائمه اطهار علیهمالسلام در چهار مقطع 25 سال، 5 سال، 20 سال و 200 سال، رواج اندیشههای سکولار و جدا انگاری دین و سیاست است که به فرمایش امام خمینی، فاجعه بزرگی برای اسلام است.
ایشان در وصیتنامه سیاسی الهی خود میفرمایند: «از توطئههای مهمی که در قرن اخیر، خصوصاً در دهههای معاصر و بهویژه پس از پیروزی انقلاب آشکارا به چشم میخورد، تبلیغات دامنهدار با ابعاد مختلف برای مأیوس نمودن ملتها و خصوص ملت فداکار ایران از اسلام است. گاهی ناشیانه و با صراحت به اینکه احکام اسلام که 1400 سال قبل وضع شده است نمیتواند در عصر حاضر کشورها را اداره کند، یا آنکه اسلام یک دین ارتجاعی است و با هر نوآوری و مظاهر تمدن مخالف است و در عصر حاضر نمیشود کشورها از تمدن جهانی و مظاهر آن کناره گیرند و امثال این تبلیغات ابلهانه و گاهی موذیانه و شیطنتآمیز به گونه طرفداری از قداست اسلام که اسلام و دیگر ادیان الهی سروکار دارند با معنویات و تهذیب نفوس و تحذیر از مقامات دنیایی و دعوت به ترک دنیا و اشتغال به عبادات و اذکار و ادعیه که انسان را به خدای تعالی نزدیک و از دنیا دور میکند و حکومت و سیاست و سررشته داری برخلاف آن مقصد و مقصود بزرگ و معنوی است، چه اینها تمام برای تعمیر دنیا است و آن مخالف مسلک انبیای عظام است!
معالأسف تبلیغ به وجه دوم در بعض از روحانیان و متدینان بیخبر از اسلام تأثیر گذاشته که حتی دخالت در حکومت و سیاست را به مثابه یک گناه و فسق میدانستند و شاید بعضی بدانند! و این فاجعه بزرگی است که اسلام مبتلای به آن بود... قرآن کریم و سنت رسول اللَّه (ص) آن قدر که در حکومت و سیاست احکام دارند در سایر چیزها ندارند؛ بلکه بسیار از احکام عبادی اسلام، عبادی- سیاسی است که غفلت از آنها این مصیبتها را به بار آورده.»(صحیفه امام/ ج 21/ ص 404- 406)
نقش امامزادگان انقلابی در حرکت ممتد ائمه اطهار
یکی از مسائل مهم در سلسله مباحث زندگی ائمه اطهار علیهمالسلام مسئله امامزادگان انقلابیِ دوران بنیامیه و بنیعباس است. متأسفانه عدهای معتقدند امامزادههای انقلابی، افرادی افراطی و تندرو بودند که علیرغم اینکه وظیفهشان در آن زمان اساساً قیام نبوده و میبایست سکوت میکردند، به فعالیتهای سیاسی رو آوردند.
عمدهترین دلیل این عده، استشهاد به رفتار خود ائمه علیهمالسلام است، چراکه آن حضرات در همان شرایط سیاسی، قیام نکردند و در سکوت و تقیه زندگی کردند و این سیره، شاهدی قرار میگیرد بر اینکه کار امامزادههای انقلابی درست نبوده است.
اما به روایات ائمه علیهمالسلام و حالات امامزادههای انقلابی که نگاه میکنیم میبینیم این قضاوتِ عامیانه، درست نیست. از یک لحاظ و از جنبه فعالیتهای سیاسی، فرزندان ائمه اطهار علیهمالسلام- اصطلاحاً امامزادهها- را میتوان به چند گروه تقسیم کرد که عمدهترین این اقسام عبارت است از: امامزادگان غیرانقلابی دنیاطلب و امامزادگان غیرانقلابی حقگرا
امامزادگان انقلابی دنیاطلب؛ مثل زید برادر امام رضا؛ معروف به «زیدٌ النّار».
امامزادگان انقلابی حقگرا که شخصیت شاخص این طیف، جناب زید بن علی بن الحسین علیهمالسلام است. این بخش از امامزادگان گروهی هستند که چون وضع جامعه را برخلاف اسلام و قرآن میدیدند طبق انگیزه اسلامی و قرآنی درستی، درصدد امر به معروف و نهی از منکر برمیآمدند یعنی درزمینهٔ نابسامانیها و ناهنجاریهای اجتماعی احساس مسئولیت میکردند تا اوضاع را اصلاح کنند.
حضرت معصومه؛ امامزاده انقلابی خاص
یکی از شخصیتهای مؤثر در تاریخ بشریت، حضرت معصومه (س) است؛ ایشان در خانوادهای که پدر و پدربزرگها، برادر و پسر برادر ایشان، از دوازده فرمانروا و رهبران بزرگ آخرین دوره تاریخ بودند، دیده به جهان گشود. خانوادهای که هنوز مرقد مطهرشان پناه و محور انسانهای آزاده است.
حضرت معصومه (س) دختر مجردی است که در راستای اهداف انسان 250 ساله، در تمام دوره زندگیشان دست از مبارزه برنمیدارند. چه دورههای حضور پدر بزرگوارشان و ساماندهی مبارزه توسط شخص امام هفتم و چه در مواقعی که پدر در زندان است و از آنجا مبارزات را راهبری مینماید؛ در هر صورت حضرت معصومه (س) مبارزه میکند.
ایشان علاوه بر اینکه مفسر و معلم قرآن بودند با فعالیت در عرصه سیاست به افشاگری ظلم و جور حکومت وقت میپرداختند و به لحاظ روحیه مبارزاتی شباهت بسیاری به حضرت زینب (س) داشتهاند؛ ایشان دختری مبارز با ۲۷ سال سن هستند و زمانی پا به میدان مبارزه گذاشتند که به دلایل امنیتی و ترس از جان، کسی جرئت نداشت برای ازدواج با دختران موسی بن جعفر علیهماالسلام اقدام کند. آنهایی که به دلایلی پیشنهاد ازدواج میدانند همتراز با ایشان نبودند؛ اما با اینکه حضرت در چنین شرایط سختی زندگی میکردند، نهتنها از جنبه فردی و شخصیتی توانستند به درجات بالای ایمانی دست یابند و در عداد انسانهای کامل قرار گیرند، بلکه در عرصه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، از تأثیرگذارترین بانوان جهان اسلام باشند که با هجرت تمدنسازانه خود، شهر قم را از مؤثرترین کانونها در تحولات آخرالزمان و تغییر جهتِ تاریخ به نفع مستضعفان گردانند.
زیارتنامه حضرت فاطمه معصومه (س)، مأثور است و از ناحیه مبارک امام رضا (ع) به دست ما رسیده است. در این زیارتنامه حضرت معصومه (س)، شفیعه روز جزا عنوان یافته است، این مقام تا بدان جا عظمت دارد که امام صادق (ع) سالها قبل از میلاد حضرت معصومه(س)، وجود ایشان را بشارت میدهند و میفرمایند: «تُدْخَلُ بِشَفَاعَتِهَا شِیعَتِی الْجَنَّهَ بِأَجْمَعِهِمْ»(بحار الأنوار/ ج 60/ ص ۲۲۸)- همه شیعیان من با شفاعت فاطمه معصومه (س) وارد بهشت خواهند شد. از معانی رسیدن به شفاعت حضرت فاطمه معصومه (س) این است که هر کسی در هر جای دنیا، برای تحقق حاکمیت الله و تحقق تمدن نوین اسلامی مبارزه کند نصرت خداوند به او میرسد و از پاداش الهی محروم نخواهد شد./9314/ی704/ب1
هادی رحیمی