جهت دهی وقف به سمت حوزه علمیه؛ راهکار استقلال

منوره شایسته خو، مدیر مدرسه علمیه مکتب نرجس در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، گفت: یکی از راه های استقلال بخشی حوزه، جهت دادن وقف به سمت حوزه های علمیه است؛ توصیه مقام معظم رهبری برهمین امر است که حوزه ها بر محور موقوفه ها اداره شوند.

وی اظهار کرد: وقف برای حوزه مبتنی براین است که مردم کارکرد حوزه را در میدان عمل شاهد باشند، حوزه درمتن زندگی مردم بروز و ظهور داشته باشد، جوابگوی نیازهای مختلف مردم باشد و آثار وقف در این موارد را مردم شاهد باشند و در دنیا و از آثارش بعد از مرگ مطلع باشند.

شایسته خو با اشاره به ضرورت ساماندهی موقوفات حوزه های علمیه، ابراز کرد: آنچه مسلم است تا الان موقوفات زیادی برای مدارس علمیه صورت گرفته است اما به دلیل این که برای مدرسه این وقف صورت گرفته اگر متولی از دنیا رود یا بی توجه باشد، خودبخود از موقوفات بهره کافی برده نمی شود.

مدیر مکتب نرجس افزود: یکی از نکات مهم در وقف حفظ و نگهداری و بهره وری است که متاسفانه به جهت عدم اشراف وعدم اولویت کاری متولی یکی از این سه رکن محقق نمی شود لذا اگر مرکز مدیریت حوزه های علمیه ساماندهی موقوفات را جهت مشاوره برای حفظ و استفاده موقوفات مدارس به عهده بگیرد و حتی می توانند درقبال این مشاوره ها هزینه بگیرند خوب است البته برای اعتماد مدارس به این گروه لازم است مرکز تعهد دهد که درآمد موقوفات به خود مدارس برگردد.

آثار و دستاوردهای وقف

وی به آثار و دستاوردهای وقف اشاره و بیان داشت: وقف از جنبه های گوناگونی برای واقف و افراد جامعه فایده های فراوانی درپی دارد؛ بیان این آثار، لزوم توجه به وقف و سودمندی آن را نمایان می کند.

شایسته خو ابراز کرد: خشنودی خدا، تزکیه نفس و برخورداری از زندگی پاکیزه، ذخیره پاداش اخروی و تداوم آن، برکت مادی، عاقبت به خیری، تقویت روحیه خدمت به مردم، برخورداری از دعای خیر دیگران و برخورداری از نام نیک و جاوید از ثار فردی وقف است.

کارشناس مذهبی ادامه داد: آیین نیک وقف در حل گرفتاری های اجتماعی مردم نیز نقش بسزایی دارد که افزایش گرایش جامعه به ارزشهای معنوی و اخلاقی، تقویت حکومت اسلامی، پیشرفت فرهنگی، استقلال و شکوفایی اقتصادی و فقرزدایی برخی از کارکردهای اجتماعی وقف است.

راهکارهای گسترش فرهنگ وقف

وی به ضرورت احیای فرهنگ وقف تأکید کرد و گفت: در صدر اسلام و سال ها پس از آن، وقف گسترش روزافزونی داشت، ولی با گذشت زمان، به دلایل گوناگون، آن همه شور و اشتیاق، به سستی و کم توجهی بدل شد و در نتیجه فرهنگ ارزشمند وقف در جوامع اسلامی رنگ باخت البته پیشرفت و گسترش این فرهنگ، همواره با فراز و نشیب هایی همراه بوده است. اکنون برای احیای دوباره این فرهنگ چه باید کرد و برای ایجاد شور و شوقی تازه و معطوف کردن امت اسلامی به این سنت نبوی صلی الله علیه و آله چه چاره ای باید اندیشید.

شایسته خو خاطرنشان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برخی نهادها برای عملی کردن این هدف ارزشمند، گام های بلند و مؤثری برداشته اند که قابل توجه است. با این حال، باید گفت هنوز در آغاز راهیم و تا رسیدن به وضعیت مطلوب و حتی آنچه در گذشته بوده، راهی بس طولانی در پیش است.

مدیر مدرسه علمیه مکتب نرجس به راهکارهای گسترش فرهنگ وقف اشاره و بیان داشت: به تبلیغات درست و پیوسته، افزایش بهره وری موقوفه ها، حمایت قانونی از اوقاف و واقفان، هدایت و جهت دهی واقف و تقویت وقف های گروهی و مردمی برخی از راه هایی است که به نظر می رسد در رونق بخشی به اوقاف و صدقه ها و افزایش آن ها مؤثر باشند.

وی تبلیغات درست و پیوسته را از راه های گسترش فرهنگ وقف بیان و ابراز کرد: ریشه دار کردن باورهای دینی مردم، پدید آوردن مایه های مردم دوستی در دل توان مندان، افزایش آگاهی مردم، تقویت بینش معنوی افراد، آشناکردن مردم با فرهنگ وقف و اهمیت آن، بیان جایگاه اوقاف در اسلام و جوامع اسلامی، بیان نقش مثبت وقف در جامعه، یادآوری فایده های فراوان دنیوی و اخروی وقف، تشویق واقفان و تجلیل از آنان، معرفی موقوفه های بزرگ و موارد مصرف آنها، تشکیل کتاب خانه های تخصصی وقف، برپایی نمایشگاه اوقاف، توجه بیشتر به انتشارات وقف و چاپ کتاب هایی با موضوع وقف، انتشار روزنامه با این موضوع، گنجاندن مطالبی در زمینه وقف در کتابهای درسی و پرداختن به موضوع وقف در سخنرانی ها و برنامه های صدا و سیما از جمله زمینه های تبلیغ وقف به شمار می روند.

شایسته خو افزود: اختصاص دادن هفته ای در سال (هفته آخر ماه صفر با محوریت روز ۲۷ صفر) به وقف (به جای یک روز)که الحمدلله صورت گرفته و معرفی واقفان بزرگ و بیان جنبه های گسترده وقف و آثار تربیتی، اقتصادی، فرهنگی و رفاهی آن در این هفته، شیوه ای نیکو برای غفلت زدایی و جلب کردن ذهن و عواطف مردم به فرهنگ وقف است. این هفته، فرصت مناسبی برای بیان بحث های مربوط به وقف و آشنا کردن قشرهای مختلف مردم با این سنت پسندیده خواهد بود.

مدیر مدرسه علمیه مکتب نرجس افزایش بهره وری موقوفه ها را از دیگر راه های گسترش فرهنگ وقف بیان و اظهار کرد:اگر بهره وری موقوفه ها افزایش یابد، مردم به نقش و اهمیت وقف در جامعه بیشتر پی می برند و تلاش می کنند آن را در برنامه های خویش قرار دهند. ارتقای بهره وری در موقوفه ها را می توان به مفهوم استفاده مناسب تر از منابع وقفی در جهت انگیزه های واقفان و رسیدن به دستاوردهای بهینه از موقوفه ها دانست.

وی ابراز کرد: اصلاح ساختار تشکیلاتی سازمان اوقاف، بهبود روشهای بهره برداری، تشکیل کمیته بهره وری در امور اوقاف، عزم ملی برای تبلیغ گسترده وقف، تشکیل انجمن متولیان و دست اندرکاران وقف، تنوع بخشیدن به موارد مصرف اوقاف، استفاده از اصول مدیریت، به ویژه برنامه ریزی اقتصادی در اداره موقوفه ها، استفاده از نظریه های مدیریت خاص در موقعیت های ویژه وقف و استفاده از منابع انسانی شایسته و جلب نیروهای کارشناس و فعال برخی راهکارهای پیشنهادی مؤثر در بهره وری بیشتر موقوفه ها است.

شایسته خو بیان داشت: برخی موقوفه ها از نظر موقعیت مکانی در جایی قرار گرفته اند که اگر برنامه ریزی و سرمایه گذاری مناسبی درباره آن ها صورت گیرد، بهره وری آن ها به چندین برابر می رسد.

برنامه ریزی کلان رسانه برای گسترش فرهنگ وقف

کارشناس دینی به نقش مهم رسانه در گسترش فرهنگ وقف اشاره و ابراز کرد: صدا و سیما به عنوان دانشگاه عمومی باید همواره در راستای گسترش فرهنگ اسلام و ارزش های اسلامی به وظیفه تبلیغی خود عمل کند و شایسته است رسانه ملی با استفاده از فرصت های مناسب برای گسترش فرهنگ وقف بکوشد؛ رسانه ملی باید احکام اسلامی از جمله احکام وقف را در برنامه های آموزشی خود یادآوری کند؛ با بیان آثار و فایده های فردی، اجتماعی، دنیوی و اخروی اوقاف، اندیشه و انگیزه اقدام به وقف را در ذهن مخاطبان به وجود آورد و با شناسایی و بیان نیازهای روز و ضروری جامعه، واقفان را به آن سو جهت دهد.

وی ابراز کرد: در طول سال، به ویژه در هفته وقف انتظار می رود برنامه های گوناگونی در زمینه وقف از رسانه ملی پخش شود، ولی چنین نیست. معرفی تعداد انگشت شماری از واقفان یا برخی نیکوکاران مدرسه ساز، کار بسیار ناچیزی است که آن هم نه با انگیزه گسترش فرهنگ وقف، بلکه برای ایجاد انگیزه در افراد به منظور کمک به آموزش و پرورش صورت گرفته است.

شایسته خو بیان داشت: باید این نکته را متذکر شد که جلوه های ارزشی و اقتصادی دین مبین اسلام متاسفانه به حاشیه رفته و فقط نگاه مناسبتی به آن می شود و در واقع فقط ویترینی برای رسانه های مکتوب و محصور گشته است./864/ت302/ب1