تفریحات اسلامی یا تفریحات غربی؟

حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا مظاهری سیف، پژوهشگر و کارشناس عرفان‌های نوظهور در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، با اشاره به رسالت مسؤولان و تمام نیروهای حوزوی در عرصه تفریحات اسلامی، گفت: احساس خوبی که در تفریحات اسلامی کسب می شود، به هیچ وجهی قابل مقایسه با تفریحات غرب نیست؛ بنابراین ما باید این الگوها و ظرفیت‌ها را در اندیشه اسلامی و فرهنگ دینی شناسایی و سازوکار آن را وارد جامعه کنیم. این کار، رسالتی است که هم بر عهده مسؤولین و هم نیروهای حوزوی می‌باشد که بتوانند خوب این ظرفیت‌ها را شناسایی و کاربردی کنند.

وی تفریحات غربی را متناسب با فرهنگ غرب خواند و تصریح کرد: غرب متناسب با تمدن و فرهنگ خودش، در حال ساخت تفریح‌های مختلف مثل کنسرت، برنامه‌های هنری، تفریحات هیجان انگیز مختلف و... است. معنویت هم در غرب، ابزاری برای تفریح شده است و مردم در حال گردش در فرقه‌های مختلف هستند.

پژوهشگر و کارشناس عرفان‌های نوظهور، تفریحات وارداتی غرب را متناسب با فرهنگ انقلابی اسلامی ندانست و افزود: مسأله مهم این است که نهادهای اجتماعی در جامعه به سوی انسجام می‌روند، امکان ندارد که هر کدام به صورت جداگانه به مسیری بروند. در هر جامعه یکسری آرمان‌ها و هنجارهای اساسی وجود دارد که نهادها در قالب آن، همگرا می‌شوند و نهادهای فرعی مثل تفریح و ارتباطات هم براساس آن هنجارها شکل می‌گیرند. اگر ما خواهان تمدن نوین اسلامی هستیم، تفریحاتی که براساس تمدن غرب باشند را نباید وارد جامعه خود کنیم و به درد ما نمی‌خورد.

وی با اشاره به مسائل اصلی و فرعی نهادهای اجتماعی گفت: تفریح یکی از نهادهای اجتماعی است؛ اما یکی از نهادی فرعی. نهادهای اصلی آنهایی است که مثل حکومت ضروری می‌باشد و هیچ جامعه‌ای بدون آنها شکل نمی‌گیرد و تفریح جزء نهادهای فرعی است؛ به این دلیل که زمانی تفریح زیاد مطرح نبوده و با پیشرفت جامعه و افزایش استفاده از مکانیک و هوش مصنوعی افراد کم کار و زمان بیشتری اوقات فراغت دارند.

حجت‌الاسلام مظاهری‌سیف به اهمیت تفریح در این زمان معاصر اشاره کرد و گفت: با اینترنتی شدن تحصیل، کار، خرید و... اوقات فراغت افراد جامعه بیشتر و مهم‌تر شد. نهاد تفریح، پیشرفت‌‎هایی را داشته است و در دو قرن پیش، چندان مهم نبوده است؛ ولی در این قرن مهم شده و در آینده مهم‌تر نیز خواهد شد.

وی در ادامه اظهار داشت: از منظر اسلام، چیزی به نام وقت گذرانی وجود ندارد؛ اما به معنای کاری که به انسان روحیه بالا بدهد، وجود دارد. از این منظر، شغل افراد، عبادت، طبیعت گردی و دیدن آیات الهی، کارهای خیرانه و... می‌تواند تفریح خوبی باشد. اثر تفریحاتی که در غرب وجود دارد، زودگذر است؛ اما اثر تفریحات اسلامی، اینگونه نیست. لذت انسان‌ها در تفریحات اسلامی مدت بیشتری دوام و علاوه بر آن، اثرات اخروی هم دارد. پس تفریح از منظر اسلام، هدفمند بوده و به معنای وقت گذرانی نیست.

پژوهشگر و کارشناس عرفان‌های نوظهور، به تفریح اسلامی اشاره کرد و بیان داشت: انسان با این تفریحات هم خلاق‌تر می شود و هم از نظر روحی، احساس تقرب به خدا پیدا می کند. چهره تفریح در اسلام اینگونه است. باید برای این تفریحات، مدل ارائه و نهادسازی شود. طبیعت گردی که متأسفانه با لاابالی‌گری در آمیخته شده را می توان به صورت معنوی ارائه کرد. نه تنها مسلمین بلکه افراد بی‌ایمان هم در مواجهه با طبیعت، یک احساس معنوی پیدا می کنند و بعضی از نویسنده های مختلف غربی این احساس را ثبت کرده اند.