همه چیز در خصوص وضعیت فقه معاصر در حوزه های علمیه

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیت الله اعرافی مدیرحوزه های علمیه در گفت و گویی برنامه های جدید حوزه در موضوع فقه معاصر، آن را نشان از عزم جدی مسئولان و اساتید حوزوی در تحول اجتهادی مطلوب دارد.

سابقه فقه معاصر در حوزه های علمیه

آیت الله اعرافی در ابتدا با اشاره به سابقه طولانی حوزه های علمیه به این مهم تاکید کرد و گفت: در دوره‌های مختلف تاریخ، حوزه های شیعی همواره پیشرو در پاسخگویی به مسائل و ابتلائات عصر خود بودند. این مساله اختصاص به پاسخگویی به شبهات اعتقادی هر عصر نداشت، بلکه بزرگان حوزه در مسائل فقهی نیز همواره با رعایت منهج اجتهادی خود تلاش می نمودند تا با تحلیل موضوعات جدید به پاسخگویی سوالات عمومی و تخصصی بپردازند.

وی در ادامه افزود: همچنان که در آثار محقق کرکی (ره) تا مرحوم صاحب جواهر(ره) توجه به مسائل دوران را مشاهده می نمایید و نیز مانند مسائلی چون تحلیل بیمه و اسکناس و ماهیت پول که مکرر در آثار مرحوم نائینی و صاحب عروه و شیخ حسین حلی ـ رحمهم الله ـ و غیر ایشان مطرح شده است؛ در آثار مرحوم امام و سایر مراجع تقلیدـ رحمهم الله ـ در عصر ما نیز به طور مستقل مسائل مستحدثه مورد توجه واقع شده است.

مدیر حوزه های علمیه کشور گفت: در این اواخر هم که تحلیل مسائل مختلف اقتصادی و سیاسی در آثار شهید صدر (ره) و شاگردان معزز ایشان به مباحث جدی اجتهادی تبدیل گردید بنابراین ما با یک سنت عمیق حوزوی مواجه هستیم و حال باید با توجه به توسعه و پیچیده شدن مسائل روز بتوانیم با یک کار گروهی و اجتهادی پاسخگو مسائل جدید باشیم؛ این مهم امروز در حوزه‌های علمیه با فعالیت شبانه روزی دفتر فقه معاصر در دست پیگیری است و ما در آستانه ورود به یک تحول و توسعه در حوزه های علمیه هستیم.

آیت الله اعرافی اظهار داشت: درختواره رشته ها و حوزه های دانشی «فقه و اصول» و «فقه و حقوق» نیز نهایی شده است که در آینده با استفاده از محصولات دفتر فقه معاصر و سایر مراکز تحقیقاتی می تواند نیازهای علمی طلاب برای ورود به عرصه های جدید دانش را تامین نماید.

نظر مقام معظم رهبری درباره دفتر فقه معاصر

در ادامه مدیر حوزه های علمیه به دیدارهای خود با مقام معظم رهبری در این زمینه اشاره نمود و خاطر نشان ساخت: اقدامات، محصولات و برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت دفتر فقه معاصر را محضر رهبر انقلاب ارائه کردم، ایشان علاوه بر ابتهاجی که به این کار داشتند گفتند: «این یکی از کارهای اساسی است که باید بشود».

توسعه دروس خارج فقه معاصر در موضوعات مصوب

آیت الله اعرافی به توسعه دروس خارج فقه معاصر در سال ۱۴۰۰ نیز پرداخت: در دو سال گذشته برنامه حوزه آن بود که دروس خارج فقه معاصر به صورت محدود برگزار شود تا این طرح مهم با متانت و پس از اخذ پیشنهادهای اساتید توسعه یابد؛ سال گذشته ۱۵ درس خارج فقه معاصر برگزار شد که حدود ۴۰ درصد از دروس پر تعداد را شامل می شد؛ امسال با مصوبه‌ای که ابلاغ شده است تمامی اساتید رسمی دروس خارج می توانند حداقل یک روز در هفته از تدریس خود را به موضوعات فقه معاصری که رسما اعلام می شوند اختصاص دهند؛ در این صورت دروس ایشان ثبت و طلاب نیز می توانند در مصاحبه شفاهی همان درس فقه معاصر شرکت نمایند.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه، افزود: از سال جاری حمایت های حوزه به محصولات این دروس اختصاص می یابد. و طبق آیین‌نامه ابلاغی مقالات و تحقیقات طلاب این دروس از امتیازات مناسبی برخوردار خواهند شد.

دروس تمهیدی فقه معاصر حرکتی جدید در مسیر تحول اجتهادی

وی در تبیین حرکت جدید حوزه در عمومی شدن بحث های فقه معاصر به بحث جدید دروس تمهیدی فقه معاصر اشاره کرد: ما در دو سال گذشته با همراهی اساتید شناخته شده دروس خارج، درس هایی را در موضوعات فقه پول، فقه پزشکی، فقه بورس و فقه رمزارزها برگزار کردیم که به همت دفتر فقه معاصر تقریرات این دروس به صورت کتبی فاخر به زودی انتشار خواهند یافت؛ علاوه بر این ها برخی کتب اجتهادی بزرگان و محققان حوزوی در موضوعات معاصر نیز انتخاب شده اند که در سطوح عالی توسط اساتید آن سطوح تدریس شوند.

امام جمعه قم گفت: این اتفاق مبارک سبب آن خواهد شد که طلاب و فضلای از دوران سطح با مباحث فقه معاصر آشنا شده و بر غنای علمی دروس خارج و پایان نامه های این موضوع نیز افزوده شود و پیش بینی می شود که با ریل‌گذاری صورت گرفته قاطبه حوزویان وارد بحث های به روز و معاصر گردیده و به نقطه عطفی در تحول اجتهادی حوزه های علمیه برسیم و حتی تحولات علمی جدی را در آینده در سطح عمومی دانش شاهد باشیم.

فهرست موضوعات پایان نامه‌های مورد حمایت در مرحله نهایی است

آیت الله اعرافی در مورد پایان نامه‌های فقه معاصر نیز خبر از برنامه حوزه در حمایت از این پایان نامه‌ها داد و بیان کرد: اولین بسته پیشنهادی موضوعات فقه معاصر توسط دفتر فقه معاصر پیشنهاد شده و به زودی در کمیته‌های مربوطه مورد بررسی قرار گرفته و موضوعات مصوب به جامعه علمی حوزویان اعلام می گردد که خود حرکتی شایان توجه در توسعه این تحقیقات محسوب می شود؛ قرار شد دفتر فقه معاصر هم در معرفی منابع مورد نیاز برای این پایان‌نامه‌ها همکاری لازم را بنماید و با همکاری معاونت پژوهش بخش تخصصی فقه معاصر نیز در برخی کتابخانه های حوزوی راه‌اندازی گردد.

7کتاب جدید فقه معاصر تالیف شده است

وی در ادامه افزود: بعد از چاپ کتاب «الفائق فی الاصول» که مورد استقبال حوزویان واقع شد، دفتر فقه معاصر طی دو سال فعالیت های مستمر و جلسات متعدد شورای علمی، کتاب «شخص حقوقی» را تالیف کرده است؛ این کتاب امسال به صورت آزمایشی توسط آیت الله شب زنده دار و برخی اساتید دیگر تدریس می گردد و بعد از بررسی تمامی بازخوردها از سال آینده مانند الفائق در برنامه درسی سطوح عالی و خارج حوزه های علمیه قرار خواهد گرفت.

الفائق به شهرستان ها رسید

آیت الله اعرافی در پایان به کتب الفائق اشاره کرد و بیان داشت: کتاب الفائق بحمدالله یکی از نمونه های موفق کار گروهی اجتهادی در حوزه های علمیه است. طلاب و اساتید حوزوی امروز با این کتاب ارتباط خوبی برقرار کردند و بازخوردهای بسیار مثبتی از فضلای درس الفائق داشته ایم؛ لذا از سال تحصیلی ۱۴۰۰ ـ ۱۴۰۱ این کتاب در کل کشور به صورت رسمی توسط اساتید رسمی کفایه و درس خارج قابل تدریس است و مزایای تحصیل در این درس در تمامی شهرستان ها مانند قم می باشد.