نیمه شعبان؛ شب و روزی سراسر خیر و برکت و بشارت
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، یکی از مهمترین شبهای این ماه، شب نیمه شعبان است که مصادف با شب قدر است. یعنی خداوند قبل از شب قدر ماه رمضان، یک شب قدر شعبان را قرار داده که در ما تحول ایجاد میکند. با این شب قدر، انسان تولد جدیدی پیدا میکند. پس برای ورود بهضیافت الهی ماه رمضان، باید از قدرت شب قدر نیمه شعبان استفاده کنیم. روز نیمه شعبان هم روز قدر است.
شب نیمه شعبان، شب بسیار عزیزی است که براساس روایت، بالاترین شب از نظر قیمت و ارزش بعد از لیلةالقدر در ماه مبارک رمضان است؛ یعنی از نظر نوع و میزان، بیشترین و بالاترین تاثیر را در روح انسان دارد. امام باقر(ع) میفرماید: «همانطور که خداوند بهپیامبر(ص) شب قدر مرحمت فرمود، بهما اهل بیت نیز نیمه شعبان را عطا کرد(إِنَّهَا اللَّیْلَةُ الَّتِی جَعَلَهَا اللَّهُ لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ بِإِزَاءِ مَا جَعَلَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ لِنَبِیِّنَا(بحارالانوار، ج۹۴، ص۸۵)).
شب نیمه شعبان اعمال مهمی دارد که یکی از گرانبهاترین آنها زیارت امام حسین(ع) است و یکی دیگر از اعمالی که از نظر زمان و اجرا سبک و راحت است، اما از نظرِ نوعِ تأثیرگذاری فوقالعاده است، آن است که هر کدام از تسبیحاتِ اربعه صد مرتبه خوانده شود. در روایت آمده: اگر کسی این عمل را در شب نیمه شعبان انجام دهد، خداوند همه گناهان گذشته او را میآمرزد.
شب نیمه شعبان، شبی است که امام باقر(ع) فرمود: «پس بهدرستى که آنشبى است که خداوند بهخود سوگند خورده است که هیچ درخواستکنندهای را تا زمانى که گناهى را نطلبیده است بازنگرداند(فَإِنَّهَا لَیْلَهٌ آلَى اَللَّهُ عَلَى نَفْسِهِ أَلاَّ یَرُدَّ سَائِلاً لَهُ فِیهَا مَا لَمْ یَسْأَلْ مَعْصِیَهً(الأمالی، ج۱، ص۲۹۷)). پس باید همه نوع دعایی برای دنیا و آخرتِ خود و دیگران کنیم؛ بهویژه درباره عزیزترین کس خود یعنی امام زمان ارواحنا فداه.
دعای شب نیمه شعبان
در شب نیمه شعبان دعایی وارد شده که در زمان غیبت خوانده میشود، این دعا فوقالعاده مهم است و تأکید شده در این شب خوانده شود. در فرازی از این دعا میخوانیم:«امام زمان(عج) آن شمشیر خدا است که کُند نمیشود و آن نوری از خداست که خاموش نمیشود و صاحبِ حلمی است که از کوره بهدر نمیرود(سَیْفُ اللَّهِ الَّذِی لاَ یَنْبُو وَ نُورُهُ الَّذِی لاَ یَخْبُو وَ ذُو الْحِلْمِ الَّذِی لاَ یَصْبُو(مفاتیح الجنان، اعمال شب نیمه شعبان)).
در فراز دیگری از دعا میخوانیم: «و بنویس ما را جزو کمککنندگان و یاران خالص او(وَاكْتُبْنَا فِی أَعْوَانِهِ وَ خُلَصَائِهِ). این خیلی مهم است که کسی در ارتباط با حضرت، خالص باشد و سبک زندگی خود را براساس قیام حضرت تنظیم کند، همچنین کسی جزء خالصان است، که خودش را وقف امام زمان(عج) کند، بهعنوان مثال شخصی است که امام زمان(عج) را دوست دارد و یاری هم میکند، اما در لشکر و داخل خیمهگاه حضرت و وقف ایشان نیست، با حضرت نفس نمیکشد و با ایشان انتخاب نمیکند؛ اما کسی هم هست که وقتی میخواهد ازدواج کند، رضایت امام زمان(عج) را در نظر میگیرد، اگر میخواهد رشته تحصیلی، رفیق، لباس، محل زندگی و سبک زندگی انتخاب کند، همه را با حضرت تنظیم میکند؛ این یعنی خالص بودن. خیلی زیبا است که در شب نیمه شعبان یکی از دعاهای ما این باشد که، خدایا! ما را از یاران منتخب و خالص امام زمان(عج) قرار ده. در ادامه میفرماید: «ما را در دولت او با تنعم و خوشی زنده بدار(وَ أَحْیِنَا فِی دَوْلَتِهِ نَاعِمِینَ).
در دولت امام زمان(عج)، با توجه بهشخصیت افراد، نعمت متفاوت است، ما نعمت مادی، گیاهی، حیوانی، عقلی و فوق عقلی داریم. مهمترین نعمتی که امام زمان(عج) برای ما دارد، نعمت انسانی است؛ یعنی رسیدن بهمقام خلیفة اللهی؛ رسیدن بهمقام مظهریت خداوند تبارک و تعالی. ضمن اینکه در آن چهار بخش پایینی، یعنی بخشهای جمادی، گیاهی، حیوانی و عقلی هم کاملا در اوج سعادت قرار میگیرد. بهطوریکه آنقدر افراد ثروتمند میشوند که خدمت امام میرسند و میگویند: آقا پولها روی زمین مانده و هیچ نیازمندی نیست که بهاو بدهیم، حضرت میفرماید برای کارهای عامالمنفعه مصرف کنید؛ یعنی مطلقاً فقیری وجود نخواهد داشت.
در روایات داریم وقتى امام مهدی (عج) قیام مینمایند و حکومت عدل برقرار میشود، زمین گنجهاى معدنى و روییدنى خود را در اختیار آنحضرت قرار داده و حقوق مستضعفان و فقرا نیز از ثروتمندان و ظالمان گرفته و عادلانه بین همه تقسیم میگردد، تا آنجاکه هیچ فقیرى باقى نمیماند و موردى براى مصرف صدقات و زکوات یافت نمیشود. امام صادق (ع) میفرماید: «جهان با پیاده شدن عدالت خرّم میشود، آسمان بارانهایش را فرو میریزد، درختان، میوههاى خود را آشکار نموده و زمین گیاهان خود را بیرون میفرستد و براى ساکنان خود آرایش میکند» (بشارة الاسلام، ص 71؛ روزگار رهایى، ص 639) امام زمان (عج) بهمنادى دستور میدهد که در میان مردم اعلام کند که هرکس نیازى بهمال دارد، برخیزد. از میان مردم کسى برنمیخیزد، مگر یک نفر که میگوید: من محتاجم. حضرت بهاو میفرماید: «برو پیش کلیددار و بگو مهدى بهتو دستور میدهد که مالى بهمن بدهى». کلیددار میگوید: جامهات را بیاور. جامهاش را میگسترد و درون آن را پُر میکند. هنگامى که آن را بر دوش میگیرد، پشیمان میشود و میگوید: چرا در میان امت محمد(صلی الله علیه و آله) من از همه آزمندتر باشم؟! چرا آن عفت نفس عمومى را من دارا نباشم؟! آنگاه مال را بهکلیددار تحویل میدهد، اما پذیرفته نمیشود، و مهدى (عج) میگوید: «آنچه را که ما عطا کردیم، پس نمیگیریم»(منتخب الاثر، ص 147).
در بخش گیاهی نیز مردم هرگز بیماری و درد ندارند. در بخش حیوانی، زندگیهای زناشویی، ازدواجهای غلط، طلاق، دعوا، درگیری و احساس نارضایتی وجود ندارد، عشقهای زمینی در اوج خواهند بود، پدر، مادر، فرزند، خواهر، دوست و همسایه، همگی در ارتباط با یکدیگر در اوج علایق عاطفی خواهند بود. در بعد عقلی و علمی، از ۲۷ پایه علم، فقط دو پلهاش تا زمان ظهور طی میشود، و ۲۵ پایه دیگر را امام زمان جلوه میدهد.
امام صادق(ع): «علم، بیست و هفت حرف است. همه آنچه تا بهامروز رسولان الهی آوردهاند، تنها دو حرف است و مردم بیش از این دو حرف نمیدانند. هرگاه قائم(ع) قیام کند، بیست و پنج حرف دیگر را بهاضافه آن دو حرف ارائه و در میان مردم اشاعه و آموزش میدهد»(الْعِلْمُ سَبْعَةٌ وَ عِشْرُونَ حَرْفاً فَجَمِیعُ مَا جَاءَتْ بهالرُّسُلُ حَرْفَانِ، فَلَمْ یَعْرِفِ النَّاسُ حَتَّى الْیَوْمِ غَیْرَ الْحَرْفَیْنِ، فَإِذَا قَامَ الْقَائِمُ(ع) أَخْرَجَ الْخَمْسَةَ وَ الْعِشْرِینَ حَرْفاً فَبَثَّهَا فِی النَّاسِ، وَ ضَمَّ إِلَیْهَا الْحَرْفَیْنِ حَتَّى یَبُثَّهَا سَبْعَةً وَ عِشْرِینَ حَرْفاً(بحارالأنوار، ج52، ص336)).
متن دعا این است: «ما را در دولت او با تنعم و خوشى زنده بدار و بهصحبتش بهرهمند گردان(وَ أَحْیِنَا فِی دَوْلَتِهِ نَاعِمِینَ وَ بِصُحْبَتِهِ غَانِمِینَ). در حکومت امام زمان(عج)، اگر انسان مرده هم باشد، زنده میشود و همنشینی با حضرت برای او تحقق پیدا میکند، اگر کسی این دعاها برایش معنا داشته باشد، برای او جذابیت دارد و در خواندن آن جدیت بهخرج میدهد، اما کسی که آرزو و دغدغهای برای همراهی و همدمی با امام ندارد، در مراحل پایین تقسیمبندی میشود و این خوب نیست و شکست محسوب میشود.
یکی از چیزهایی که باید در شب نیمه شعبان از خدا بخواهیم، انس، رفاقت و همنشینی با حضرت است؛ حضرت هم از این همدمی و همراهی دریغ ندارد؛ مشکل اساسی خود ما هستیم، بهمحض اینکه تصمیم بگیریم با ایشان همنشین باشیم، حضرت میپذیرد، اصلا آسمان و خود خدا هم اینگونه است، هرگز دست رد بهسینه کسی نمیزند.
خورشید نیمه شعبان
امام زمان(عج) عاطفهاش برای تمامی ما، بینهایت بیشتر از عاطفه پدر و مادر و اعضای خانواده زمینی است(الإِمامُ الأَنیسُ الرَّفیقُ ، وَالوالِدُ الشَّفیقُ ، وَالأَخُ الشَّقیقُ ، وَالاُمُّ البَرَّةُ بِالوَلَدِ الصَّغیرِ(الكافی، ج1، ص200))
آنحضرت ۱۱۸۰ سال است که در فراقِ فرزندان خود آزرده خاطر است و از این که نمیتواند بهراحتی بین فرزندانش حضور داشته باشد و آنها را بهشایستگی تربیت کند، ناراحت است. این ناراحتی امام زمان(عج) را پدر و مادرها درک میکنند. چهقدر پدر و مادر تلاش میکنند جایگاه فرزندانشان از خودشان بالاتر و علم و موفقیتشان هم بیشتر شود، درغیر اینصورت ناراحت و غصهدار میشوند! چهقدر برای امام زمان(عج) سخت است ببیند، هرکدام از فرزندانش میتوانند یک ولیالله باشند، اما مانند انسانهای کوچک زندگی میکنند. زیرا هر انسانی استعداد بینهایتی از جنسِ نورِ امام زمان(عج) دارد، که اگر آن استعداد درست پرورش یابد، یکی از اولیاء الهی خواهد شد، بهغیب راه پیدا خواهد کرد و بهمقام محمود میرسد.
اگر خداوند ما را در حد مسائل اجتماعی، سیاسی، فعالیتهای جنسی و حیوانی میخواست، حیوانات را داشت، اگر ما را در حد درس، کار علمی و دانشمند میخواست، فرشتهها را داشت. خداوند ما را برای رسیدن بهمقامِ محمود، مقامِ جامعیت انسانی میخواهد و تنها ولیالله است که میتواند ما را بهاین مقام برساند. اما با غیبت امام زمان(عج)، نهتنها ما از چنین تربیت و پرورشی محروم هستیم و نمیتوانیم بهمقام ولیاللهی برسیم، بلکه دچار ظلم، ستم، اختلافات و گرفتاریهایی هستیم که میانمان وجود دارد و باعث غم و غصه خود و امام زمان(عج) میشود.
شرط نجات ما از این همه مصیبت و بلا بهگفته خود ایشان «همدلی و وفاداری» است: «اگر شیعیان ما (که خداوند توفیق طاعتشان دهد) در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، همدل میشدند، میمنت ملاقات ما از ایشان بهتاخیر نمیافتاد، و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنان میگشت»(وَلَوْ اَنَّ اشْیاعَنا ـ وَفَّقَهُمُ اللّهُ لِطاعَتِهِ ـ عَلَی اجْتِماع مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیْهِمْ لَما تَاَخَّرَ عَنْهُمُ الْیُمْنَ بِلِقائِنا، وَلَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعادَةُ بِمُشاهَدَتِنا.» (بحار الأنوار، ج53، ص177)).
پدر آسمانی ما، با دلسوزی برایمان دعا میکند، تا ما این را درک کنیم که باید برای نجاتمان، با یکدیگر مهربان و با امام زمان(عج) وفادار و همدل باشیم. پدری که خلیفة الله است و بههستی معنا میدهد، پدری که اگر نباشد، وجود ما نیز بیهوده خواهد بود. بنابراین نیاز است که ما فرزندان امام زمان(عج)، پیوند شخصی و حقیقی با پدر آسمانی خود برقرار کنیم و طراحیها و سبک زندگی خود را بر اساس نوع پیوندمان با ایشان تعیین کنیم.
نیت؛ راهی برای رسیدن بهعالیترین مقام
قیمت و شخصیت هر انسانی با نوع دعاهایش مشخص میشود. اینکه شخص در چه باطنی قرار دارد! در باطن جمادی، گیاهی، حیوانی، فرشتهای یا در باطن انسانی. اگر خداوند در نیت یک انسان ببیند که او در زمان حیاتش، عشق رسیدن بهظهور و زندگی در دوره امام زمان(عج) را دارد، چنانچه با تصادف و یا بیمار هم بمیرد، درحالیکه این عشق در سینهاش باشد، قطعا خدا موقع ظهور او را زنده میکند و بهامام زمان(عج) برمیگرداند. کما اینکه ما شهدای عزیزی داشتیم که بهاین عشق جنگیدند.
امام صادق علیه السلام فرمود: «اگر كسى از شما بمیرد در حالى كه منتظر حكومت امام زمان(عج) بوده، همانند كسى است كه با امام قائم علیه السلام در خیمهاش بوده است، سپس اندكى درنگ كرد و فرمود: نه، بلكه همانند كسى است كه در كنار حضرت زد و خورد كند، سپس فرمود: نه، بهخدا قسم، بلكه مانند كسى است كه در كنار رسول خدا بهشهادت برسد»(مَنْ ماتَ مِنْكُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهذَا الْأَمْرِ كَمَنْ هُوَ مَعَ الْقائِمِ فى فُسْطاطِهِ قالَ: ثُمَّ مَكَثَ هُنیئَةً، ثُمَّ قالَ: لابَلْ كَمَنْ قارَعَ مَعَهُ بِسَیْفِه، ثُمَّ قالَ: لاوَاللّه ِ اِلاّ كَمَنِ اسْتَشْهَدَ مَعَ رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله(بحارالأنوار، ج 42، ص126)).
لذا اگر این عشق در دل کسی باشد، بسیار عالی است و دل او قیمتی است؛ اینکه آرزو داشته باشیم: «ما را از یاریکنندگانش قرار بده و خون ما را با خون او قرین گردان(وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَنْصَارِهِ وَ اقْرِنْ ثَارَنَا بِثَارِهِ(مفاتیحالجنان، دعای شب نیمه شعبان)).
یعنی ما با حضرت یکی شویم، زیرا ما با حضرت، نسبت پدر و فرزندی داریم، خوش بهحال کسی که رابطه پدری و فرزندی با حضرت برقرار کند، یعنی این حسِ لذتبخش و دوستداشتنی را داشته باشد که من فرزند امام زمان(عج) هستم و بهلیاقت پدرم بر روی زمین، سبک زندگی خود را مشخص میکنم. کسی بالاترین سطح را انتخاب میکند که لایق بالاترین است. اگر ما در زندگی حس زیبای فرزند حضرت زهرا سلام الله علیها و فرزند امام زمان(عج) بودن را داشته باشیم، این حس برای ما شادی، آرامش، قدرت و شخصیت میآورد و از حقیرشدن، ذلیلشدن و احساس پوچی، نجات پیدا میکنیم. باور کنیم که ما حقیقتا فرزند خانواده آسمانیِ اهلبیت(ع) هستم؛ باید این حس را در خود پیدا کنیم و پرورش دهیم، اگر چنین کردیم رمز همه شادیها و آرامشها را در وجود خود پیدا کردهایم.
نشان پرافتخار سرباز امام زمان
چه زمانی خدا ما را جزء اعوان و انصار امام زمان(عج) مینویسد؟ زمانی که بتوانیم با صداقت، شرافت و وجدان، اسممان را در لشکر امام زمان(عج) بنویسیم. زندگی، جوانی، عمر، تلاش اقتصادی، تلاش گیاهی، تلاش علمی و تلاش فوق عقلی ما نشان میدهد که جزء لشکر حضرت هستیم یا خیر، اگر ما خود را باور کردیم که جزء لشکر امام زمان(عج) هستیم، خدا و امام زمان(عج) هم قبول میکنند؛ لذا وقتی میگوییم «وَاكْتُبْنَا فِی أَعْوَانِهِ»(مفاتیحالجنان، اعمال نیمه شعبان) اول خودمان باید ثبت نام کنیم، یعنی باور کنیم که قرار است جزء اعوان و بازوان حضرت باشیم و سبک زندگی ما برای برطرف شدن موانع ظهور، کمککننده باشد.
اگر کسی میخواهد از تمام عمر خود استفاده کند و حتی اگر گذشتهاش نیز دچار آسیب، معصیت و غفلت بوده است اصلاح شود، با وقف کردن خود برای امام زمان(عج) و رفتن بهچادر حضرت، میتواند همه را اصلاح کند، همانطور که برای جناب حرّ اصلاح شد.
به ندای امام زمان پاسخ بدهیم
اگر برای ما مشکلات امام زمان(عج)، مهمتر از مشکلات زندگیمان نباشد، اینجا شخص باید از خود و عاقبت خود بترسد. زیرا اگر امام زمان(عج) مهمتر از مسائل زندگی شخصی ما نباشد، فسق(انحراف از مسیر اصلی) داریم، حتی اگر نماز شب بخوانیم و کربلا برویم، کار خیر و عبادت کنیم، فایدهای ندارد.
این حقیقت را میتوان از آیه 24 سوره توبه بهخوبی فهمید: «بگو اگر پدران و پسران و برادران و زنان و خاندان شما و اموالى كه گرد آوردهاید و تجارتى كه از كسادش بیمناك هستید و منزلهایی را كه بهآنها دل خوش مىدارید، نزد شما از خدا و پیامبرش و جهاد در راه وى دوست داشتنىتر است، پس منتظر باشید تا خدا فرمانش را [به اجرا در] آورد و خداوند گروه فاسقان را راهنمایى نمىكند»(قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِیرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَیْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِی سَبِیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ).
کسی که میخواهد بداند، قلب و باطن انسانی دارد یا نه، باید بین معشوقهای او سه معشوق: خدا، رسول و جهاد در رأس همه معشوقها باشد. قرآن در مورد سه معشوق برتر انسان، آیه فوق را فرموده است. اگر ما بخواهیم در خودسازی و جامعهسازی موفق باشیم، تحولی در ما ایجاد شود، در مسیر حقیقی خود حرکت کنیم و بههدف خلقت خود برسیم، باید نظام محبتیمان را با این آیه تنظیم کنیم. اگر در دل ما این هشت چیز(آبَاء، أَبْنَاء، َإِخْوَان، أَزْوَاج، عَشِیرة، أَمْوَال، تِجَارَة و وَمَسَاكِن) برتر از خدا و رسولش و جهاد باشند، در واقع ما دل نداریم؛ دل ما دل بیماری است و وضعیت اخروی و ابدی ما بسیار خطرناک است.
باید همواره از خودمان بپرسیم: آیا خدا، رسول او و جهاد نزد ما محبوبتر از آن هشت مورد است، یا خیر؟ ما پیامبر(ص) و امام زمان(عج) را از همهکس و همهچیز بیشتر دوست داریم، یا خیر؟ اگر پاسخ منفی است، پس باطن ما باطن انسانی نیست و باطن خطرناکی است. آنهایی که در دوران دفاع مقدس بهخاطر دور شدن از خانواده، بهخاطر بهخطر افتادن شغل و درآمد، بهخاطر این که از خانههایشان دور نشوند بهجهاد نرفتند و اصلاً نگاهی بهسمت جبهه نکردند، بهتعبیر امام امت(ره) باید خود را برای پاسخ گویی روز واپسین آماده کنند.
دغدغه امام زمان(عج) را داشتن و برطرفکردن موانع ظهور، شرافتی است که امام زمان(عج) ما را بهآن دعوت کرده است. امام زمان(عج) ما را صدا میکند، برای اینکه ما بهمقام محمود برسیم. پس باید زندگیمان را با اهداف امام زمان(عج)، پیوند دهیم، این باطن ماه شعبان است. اکثر قریب بهاتفاق ادعیه ماه شعبان و ماه مبارک رمضان، ادعیه مهدوی است، یعنی باید با حضرت پیوند بخوریم و در چادر حضرت باشیم. دلمان را بهکارهای ظاهری خشنود نکنیم؛ وقتی در لشکر حضرت نیستیم، هیچ فایدهای ندارد. ماه شعبان فرصت بسیار خوبی است و از همه مهمتر ایام نیمه شعبان، پس وارد لشکر امام زمان(عج) شویم و جایگاه خود را در لشکر آنحضرت مشخص کنیم./9314/
هادی رحیمی کوهستان