به بهانه سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین؛
چیستی و چرایی نام‌گذاری سال‌ها توسط رهبر معظم انقلاب
مهم‌ترین هدف رهبر معظم انقلاب از نام‌گذاری سال‌ها توجه ویژه به مردم و مشکلات جامعه در راستای گفتمان سازی، فرهنگ‌سازی و سیاست‌گذاری است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نام‌گذاری سال‌ها توسط رهبر انقلاب اسلامی اکنون به یک امر تأثیرگذار تبدیل شده است. ایشان طی سال‌های گذشته و امسال نیز هدفشان از این نام‌گذاری‌ها را تبیین کرده‌اند. مطلب زیر اشاراتی گذرا به حکمت این نام‌گذاری‌ها دارد.
نگاهی گذرا به نام‌گذاری سال‌ها در دهه اخیر
اکنون حدود سه دهه است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام نوروزی به ملت ایران، افق‌های پیش رو در سال جدید را برای مسئولان و مردم در قالب نام‌گذاری آن سال رهنمون می‌شوند. لکن نام‌گذاری منظم سال‌ها از سال ۱۳۷۹ با نام‌گذاری این سال به نام «سال امام علی (ع)» آغاز شد.
بیشترین هدف این نام‌گذاری‌ها، توجه به مردم و نگاه ویژه به مشکلات جامعه بوده است که مقام معظم رهبری با عنایت به اشراف بر مسائل کلان کشور و همچنین دوراندیشی همواره بر روی آن تأکید داشته‌اند. در یک دهه اخیر مسائل مربوط به امور کلان و خُرد اقتصادی بیشترین فراوانی را در میان نام‌گذاری‌های سالیانه از سوی مقام معظم رهبری داشته است.
* سال ۱۳۹۰ سال جهاد اقتصادی نام گرفت.
* سال ۱۳۹۱ سال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی نام‌گذاری شد.
* سال ۱۳۹۲ سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی نام گرفت.
* سال ۱۳۹۳ سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی نامیده شد.
* سال ۱۳۹۴ سال دولت و ملت، همدلی و هم‌زبانی نام نهاده شد.
* سال ۱۳۹۵ سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل نام گرفت.
* سال ۱۳۹۶ سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال نام‌گذاری شد.
* سال ۱۳۹۷ سال حمایت از کالای ایرانی نام گرفت.
* سال ۱۳۹۸ سال رونق تولید نام‌گذاری شد.
* سال ۱۳۹۹ سال جهش تولید نام نهاده شد.
* سال ۱۴۰۰ سال تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها نام‌گذاری شد.
* سال ۱۴۰۱ هم سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین نام گرفت.
چیستی و چرایی نام‌گذاری سال‌ها توسط رهبر انقلاب
به نام‌گذاری سال‌ها توسط رهبر انقلاب، با چند نگاه می‌توان نگریست:
اول- نام‌گذاری سال‌ها به‌مثابه گفتمان سازی
رهبر انقلاب می‌فرماید: «گفتمان یعنی باور عمومی؛ یعنی آن چیزی که به‌صورت یک سخنِ مورد قبول عموم تلقی بشود، مردم به آن توجه داشته باشند؛ این با گفتن حاصل می‌شود؛ با تبیینِ لازم - تبیین منطقی، تبیین عالمانه و دور از زیاده‌روی‌های گوناگون - حاصل می‌شود؛ با زبان صحیح، با زبان علمی و منطقی و با زبان خوش، بایستی این مطالب را منتقل کرد.»(15/۱۲/۱۳۹۲) در این نگاه نام‌گذاری سال‌ها از جنس گفتمان سازی است که یک مفهوم یا مطلوب با تکرار و سخن گفتن و پیگیری عملی، تبدیل به یک خواسته عمومی درآید.
دوم- نام‌گذاری سال‌ها به‌مثابه فرهنگ‌سازی
فرهنگ‌سازی به معنای «نمود عینی دادن و نهادینه کردن ارزش‌های مطلوب در عملکرد افراد و صحنه‌های اجتماعی است». در فرهنگ‌سازی به‌نوعی یک آرمان و خواسته باید تبدیل به هنجار و ارزش شود به‌گونه‌ای که فقدان یا ضعف آن ناهنجار و منفور تلقی شود.
سوم- نام‌گذاری سال‌ها به‌مثابه جریان سازی فرهنگی
وقتی که مابین برنامه‌های مختلف یک انسجام، توالی و ترتبی برقرار کردیم، به حدی که کل این برنامه‌ها تبدیل به یک حرکت و یک موج عظیم اجتماعی شود؛ وقتی بین زمان‌های مختلف نسبتی برقرار کنیم و زمان‌ها را در پیوند با یکدیگر تبدیل به یادمان‌هایی برای یک هدف یا یک حقیقت کنیم؛ وقتی بین سطوح مختلف جامعه درباره یک موضوع یا مفهوم پیوندی برقرار کرده و هر کسی را در سطح خودش به‌نوعی درگیر با آن مفهوم یا هدف کنیم، جریان سازی کردیم.
جریان سازی، پیوند برقرار کردن بین حرکت‌ها و برنامه‌های مختلف، پیوند برقرار کردن بین زمان‌های گوناگون، یا حداقل نوعی استمرار دادن و پیوند برقرار کردن بین سطوح مختلف جامعه است.
چهارم- نام‌گذاری سال‌ها به‌مثابه سیاست‌گذاری فرهنگی
سیاست‌گذاری فرهنگی عبارت است از تعیین خط‌مـشی‌هـا و راهبردهـای کـلان برای رسیدن به اهداف موردنظر. البته نام‌گذاری سال‌ها از نوع سیاست‌گذاری کلان به شمار می‌آید که سیاست‌گذاری خُرد در ذیل آن جای می‌گیرد.
مردمی‌سازی و فرهنگی‌سازی همه عرصه‌ها
با توجه به آنچه در فلسفه نام‌گذاری سال‌ها گفتیم، چند نکته مهم به دست می‌آید:
این نام‌گذاری‌ها یک مخاطب خاص دارد که مسئولان و بالأخص مسئولان اجرایی هستند و یک مخاطب عام دارد که عموم اقشار مختلف و صنوف نخبگان هستند که هر یک به‌حسب وظیفه خود باید در این گفتمان سازی یا فرهنگ‌سازی یا جریان سازی نقش ایفا کنند. طبیعی است پس از مسئولان اجرایی مخاطب اول این مطالبات نخبگان، اصحاب رسانه و صاحبان تریبون هستند.
این نکته‌ای است که رهبر انقلاب در پیام نوروزی خود به آن تکیه کردند: «ما در سال‌های گذشته هر سال یک عنوانی را با نام شعار سال مطرح کردیم برای اینکه مسئولین، عمدتاً قوهٔ مجریه و در حاشیهٔ آن، قوهٔ مقننه و قوهٔ قضائیه و همچنین آحاد مردم ــ آن جایی که به مردم ارتباط مستقیم پیدا می‌کند ــ در این جهت حرکت بکنند.»
و صدالبته به تجاوب حقیقی و لبیک عملی اعتقاد دارند، نه لبیک‌های شعاری و صوری: «البته من درخواست مؤکّد دارم، سال گذشته هم این را گفتم که اکتفا نکنند دوستان به اینکه حالا روی کاغذهایِ سربرگ‌های دستگاه‌هایِ گوناگون بنویسند این عبارت را یا مثلاً فرض کنید که یک تابلو درست کنند در خیابان مثلاً بزنند؛ این‌ها کار نیست. عمده این است که به معنای واقعی کلمه روی این سیاست‌گذاری بشود».
و سرانجام اینکه؛ طرح این مباحث - علیرغم اینکه مخاطب اصلی آن مسئولان هستند یک دلیل مهم و اصلی دارد: «یک نکته را من اینجا عرض بکنم و آن اینکه درزمینهٔ اقتصاد، آنچه بنده مطرح می‌کنم، مطالباتی که مطرح می‌شود، عمدتاً خطاب به مسئولان کشور است؛ عمده در قوهٔ مجریه، مقداری هم قوهٔ مقننه و حتّی قوهٔ قضائیّه و بعضی دستگاه‌های وابسته؛ عمدتاً خطاب به این‌ها است. چرا این مسائلی را که مربوط به این‌ها است ما در فضای عمومی و در سخنرانیِ مردمیِ کشوری مطرح می‌کنیم؟ علّت این است که خوب است مردم در فضای عمومی مسائل اقتصادی و سیاست‌های اقتصادی قرار بگیرند، مطالبات این حقیر را هم بدانند و از مسئولینی که به این مسائل اقدام می‌کنند و فعالیت می‌کنند حمایت کنند، پشتیبانی کنند. البتّه وظایفی هم بر عهدهٔ خود مردم است که حالا من امروز که [مطالبی] عرض می‌کنم در مورد اقتصاد دانش‌بنیان، کاملاً روشن می‌شود که یک کارهای مهمی هست که خود مردم، بخصوص خود جوان‌ها بایستی انجام بدهند و البتّه این گفتار عمومی شاید موجب می‌شود که دستگاه‌ها هم پشتیبانی بیشتری و بهتری از این مسائل بکنند.»
این اقدام و حرکت حکیمانه رهبر انقلاب همان چیزی است که ما نام آن را مردمی‌سازی و فرهنگی‌سازی عرصه‌های مختلف فرهنگ، اقتصاد و سیاست و... می‌نامیم؛ یعنی اگر بخواهیم مردم در قضیه‌ای مشارکت کنند باید آن‌ها مخاطب این سخنان باشند. لذاست که رهبری انقلاب مهم‌ترین سخنان خود را در جمع مردم و با عامه مردم بیان می‌کنند.
چرا اقتصاد اولویت است؟
اگرچه در منظومه فکری و مدیریتی رهبر انقلاب اسلامی که برخاسته از مفاهیم و معارف اسلامی و قرآنی و روایی است؛ فرهنگ، اصل و اساس و زیربنا است لکن به خاطر ضرورت‌ها و اولویت‌های جامعه که عمدتاً به خاطر غفلت یا کم‌توجهی مسئولان است، مشکلات اقتصادی و معیشتی کماکان در اولویت اول قرار دارد و چنانچه در سال‌های گذشته خصوصاً دهه اخیر، توجه به اقتصاد -کما هوحقه- معطوف می‌شد، چه‌بسا ما امروز می‌بایست بازسازی فرهنگی در اولویتمان باشد. این همان چیزی است که ایشان در سخنان نوروزی‌شان اشاره فرمودند: «امروز عرض ما در درجهٔ اوّل درزمینهٔ مسائل اقتصادی است که من دیشب پیام سال را و شعار سال را عرض کردم و دربارهٔ آن مقداری توضیح می‌دهم. البتّه مطالب دیگری هم هست که اگر وقت بود، مجال بود، ان‌شاءالله عرض خواهیم کرد. علّت اینکه ما بحث اقتصادی را در این روز اوّل سال مطرح می‌کنیم، اولاً به خاطر اهمیت مسئلهٔ اقتصاد است؛ یعنی واقعاً اگر در کشور [رشد] اقتصادی همراه با عدالت به وجود بیاید، همهٔ زمینه‌های پیشرفت فعّال خواهد شد و کشور به پیشرفت واقعی خواهد رسید؛ یعنی اقتصاد یک چنین نقش محوری دارد. ثانیاً ما در این ده سال گذشته، در دههٔ ۹۰، درواقع مواجه بودیم با انباشت چالش‌های اقتصادی که خب انسان بایستی از این‌ها به یک نحوی خلاص بشود. باید ان‌شاءالله دربارهٔ مسائل اقتصادی درست فکر کرد، درست عمل کرد و حرکت کرد تا برای ملّت وسایل آسایشی در این زمینه ان‌شاءالله به وجود بیاید؛ بنابراین ما بحث اقتصادی را ازاین‌جهت مطرح می‌کنیم. به همین جهت است که نام‌گذاری‌های دهه اخیر تماماً اقتصادی بوده است.»/9314/
هادی رحیمی کوهستان
ارسال نظرات