شماره 40 فصلنامه علمی «پژوهش های انقلاب اسلامی» منتشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، چهلمین فصلنامه علمی «پژوهش های انقلاب اسلامی» به صاحب امتیازی انجمن علمی انقلاب اسلامی ایران با مدیر مسؤولی ابراهیم کلانتری و سردبیری یحیی فوزی منتشر شد.

این فصلنامه در 13 مقاله منتشر شده و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:

مبارزه با آمریکاگرایی د راندیشه آیت الله خامنه ای

حامد انوریان اصل؛ سعید حاجی ناصری

چکیده: در این مقاله سعی شده است بر اساس روش اکتشافی و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا و مضمون، داده‌های حاصل از بررسی منظومه فکری آیت‌الله خامنه‌ای استخراج و الگوی مبارزه با آمریکاگرایی ایشان تبیین شود. برای استخراج این الگو، ابتدا بیانات ایشان با چهار الگوی مبارزه با آمریکاگرایی کاتزنشتاین و کیوهن تطبیق داده شد ولی با مشاهده عدم کفایت این الگوها، چهارچوب خاص حاصل از اندیشه‌های آیت‌الله خامنه‌ای با عنوان «مبارزه با آمریکاگرایی متعالیه» کشف و تشریح گردیده است. کنش‌گر برمبنای الگوی متعالیه، موجوی مکلف، مختار و مواجه با هدایت الهی است که منطق اقدامش، انجام تکلیف الهی مبتنی بر عقلانیت متعالیه است. از آنجا که نظام شناختی آیت‌الله خامنه‌ای براساس جهان‌بینی توحیدی شکل گرفته است، دین مبین اسلام اصلی-ترین منبع الهام‌بخش بر افکار و اندیشه‌های ایشان می‌باشد. همچنین قرآن، اندیشه‌های امام خمینی(ره)، آرمان-های انقلاب اسلامی و قانون اساسی در زمره منابع فرعی در الگوی مبارزاتی ایشان می‌باشند.

همگرایی منطقه‌ای از چشم انداز رهبران انقلاب اسلامی و ارائه مدلی برای منطقه‌شدن

غلامعلی سلیمانی

چکیده: با وجود اهمیت مناطق در ساختار قدرت جهانی، مطالعات مربوط به منطقه در ایران هنوز همپای اهمیت مناطق پیشرفت نکرده و منطقه و کشورهای منطقه نتوانسته جذابیت چندانی برای محافل علمی و پژوهشی و همینطور نهادهای تصمیم‌گیری ایجاد کند، این در حالی است که بررسی بیانات رهبران انقلاب اسلامی و همینطور قانون اساسی نشان‌دهنده اولویت منطقه و همسایگان در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. پرسش پیش روی مقاله این است که اهمیت منطقه در ذهنیت رهبران انقلاب اسلامی و قانون اساسی را از چه منظری می‌توان تحلیل کرد و چگونه می‌توان در قالب یک مدل نظری فرایند شکل گیری منطقه را توضیح داد؟ پژوهش حاضر با بهره‌گیری از تحلیل محتوای کیفی بیانات رهبران انقلاب- حضرت امام و ایت الله خامنه‌ای - و همینطور اصول مرتبط در قانون اساسی از مفاهیم همسایگی، برادری و امت در تحلیل اهمیت منطقه بهره برده و فرایند منطقه‌شدن را در چهار مرحله توضیح داده است.

نوسازی رقابت سیاسی بر اساس مبانی و اصول رقابت سیاسی در بینش توحیدی امام خمینی(ره)

علی کربلایی پازوکی؛ محمد سجادی فر

چکیده: رقابت سیاسی که به جدال و پیکار رقبای سیاسی جهت دستیابی به قدرت سیاسی گفته می شود، به جهت نقشی که در تقویت و کارآمدی و یا تزلزل و تضعیف نظام سیاسی دارد، همواره مورد بحث و بررسی صاحب نظران بوده.

هدف این پژوهش، دستیابی به پاسخ این مسئله است که «رقابت سیاسی، در اندیشه امام خمینی(ره) دارای چه ماهیت، مبانی و اصولی می باشد»، تا در پی آن، رقابت سیاسی تراز انقلاب اسلامی، ترسیم و مهندسی گردد.

روش: این تحقیق داده های خود را با استفاده از روش اسنادی-کتابخانه ای گردآوری نموده و با تمرکز بر محتوای کتب، سخنرانی ها، پیامها و دستورات و موضع گیری های سیاسی-اجتماعی امام خمینی(ره)، آنها را مورد توصیف، تبیین و تحلیل قرار داده است.

یافته ها: بر اساس اندیشه سیاسی امام خمینی، قدرت سیاسی ماهیتی رقابت پذیر دارد. یعنی هم در پیدایش و هم در ساز و کار إعمال، از اراده و مشارکت آحاد جامعه پدید می آید و در حقوق اساسی که بر اساس اندیشه امام خمینی(ره) شکل گرفته، زیر ساختهای لازم و چارچوبهای عملی برای یک رقابت سیاسی فراگیر، تعبیه گردیده است.

نتیجه: امام خمینی(ره) با نفی هرگونه استبداد از قدرت سیاسی و پذیرش نقش تعیین کننده برای مردم، رقابت سیاسی را تکلیف محور و در جهت منافع و مصالح جامعه تعریف نموده و آن را به مثابه یک عبادت فراگیر دینی و شرعی و إستباق در خیرات برای شایستگان سیاست تبیین کرده اند.

انقلاب اسلامی و مکتب سازی: نمونه موردی مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی

علی باقری دولت آبادی

چکیده: اکثر پژوهش های انجام شده درخصوص انقلاب ایران یا به تاثیرات سیاسی آن در داخل و یا بازتاب های آن در سطح منطقه توجه نشان داده اند. یکی از وجوه مغفول در این پژوهش ها نقشی است که انقلاب اسلامی ایران در مکتب سازی ایفا کرده است. خصوصیتی که حتی آن را از فرانسه و شوروی نیز متمایز ساخته و به آن برجستگی ویژه ای می بخشد.پژوهش حاضر قصد دارد در ادامه پژوهش هایی که به بررسی آثار و پیامدهای انقلاب اسلامی پرداخته اند به یکی از ابعاد کمتر شناخته شده آن یعنی نقش مهمی که انقلاب اسلامی در مکتب سازی ایفا کرده است و یکی از مصداق های متاخر آن یعنی مکتب شهید سلیمانی بپردازد. سوال اصلی پژوهش این است که مکتب سازی در انقلاب اسلامی ایران چگونه شکل گرفت و مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی به عنوان نمونه متاخر آن، از چه خصوصیات و ویژگی هایی برخوردار است؟ فرضیه پژوهش به نقش امام خمینی(ره) در مکتب سازی در انقلاب اسلامی اشاره کرده و مکتب شهید سلیمانی را ادامه آن مکتب معرفی کرده است. (فرضیه) برای انجام پژوهش از روش توصیفی_تحلیلی استفاده گردید. یافته های پژوهش مکتب شهید سلیمانی را ادامه مکتب امام خمینی (ره) معرفی نموده و آن را دارای خصوصیات زیر می داند: شهادت طلبی، شجاعت و شهامت، اخلاص و دینداری، آینده نگری، تکلیف گرایی، اخلاق مداری، خدمت رسانی به محرومان، دشمن شناسی و تمرکز بر هدف. یافته ها نشان می دهد تداوم انقلاب اسلامی مستلزم توجه بیشتر به بحث مکتب سازی و ترویج و گسترش مکتب امام خمینی(ره) و شهید سلیمانی است.

نقش پرهیز از تفرقه و همکاری کشورهای اسلامی در تأسیس امت واحده اسلامی با تأکید بر نظرات امام خمینی و امام خامنه‌ای

حمید شهریاری

چکیده: این مقاله بر آنست تا نقش پرهیز از تفرقه و همکاری کشورهای اسلامی در تأسیس امت واحده اسلامی را تبیین کند. محور اول مقاله بر نقش پرهیز از تفرقه گرایی و تعرض به یکدیگر در جهان اسلام تأکید دارد و محور دوم همکاری‌هایی است که در جهان اسلام باید محقق گردد تا بتوانیم به امت واحده اسلامی دست یابیم. این دو محور اولین گامهایی است که برای تحقق امت واحده اسلامی باید پیمود. پرهیز از تفرقه شامل پرهیز از پنج عامل اصلی تفرق در امت اسلامی یعنی جنگ، ترور، تکفیر، تعارض و مشاجره است. همکاری کشورهای اسلامی نیز شامل دو عنوان مقابله با دشمن مشترکو احسان و دوستی با مسلمانان است. در هر مورد پس از توصیف به ادله متنی هر یک از آنها پرداخته شده است. علاوه‌برآن تلاش شده تا شواهد قولی که در کلام امام خمینی –قدس‌سره- و رهبر معظم انقلاب –دام ظلّه - به‌دست‌آمده نیز ارائه گردد.

تبیین رابطه مشروعیت حاکم برحوزه اختیارات ومسولیت های ولی امربا تاکید بر حکومت پیامبر(ص)

علی اصغر شاهسون مارکده؛ فهیمه فرهمند پور؛ محمد نصیری

چکیده: اساسی ترین انتظار از حکومت معصوم، اجرای دقیق و کامل حکم الله در جامعه است. اما پیچیدگی های اداره جامعه در ساحت واقع، موجب شده که اجرای برخی از احکام شریعت حتی درحیات سیاسی پیامبر نیز میسر نباشد. مطابق این چالش، پیامبر درفرآیند اداره مطلوب جامعه از یک سو موظف بود جامعه را برمدار شریعت اداره کند و ازسویی دیگر، در برخی موارد، اداره مطلوب، مستلزم تعطیل موقت برخی از احکام شریعت می شد. این چالش با نگاه به ضرورت توجه پیامبر(ص) به شرایط اجتماعی و سیاسی و مسئولیت ایشان به عنوان ولیّ امر در صدور احکام موردی برای تدبیر امور حکومت، مردم و جامعه قابل حل است اما به نظر می رسد؛ چنین گستردگی در اختیارات حاکم تنها برای حاکمان مشروع قابل پذیرش است. البته مشروعیت در اندیشه شیعه دارای مختصات و ویژگی هایی است که آن را از سایر فرقه ها ونحله های اسلامی وغیر اسلامی متمایز می سازد. چه؛ قدرت حاکم مشروع در اندیشه شیعی متکی بر نص ومتصل به منبع لایزال الهی است. این پژوهش با واکاوی مستندات وشواهد تاریخی حکومت پیامبر، در صدد اثبات این نکته است که تصرفات گسترده پیامبر با اتکا به جایگاه ولیّ امر رخ می داد که البته این این اختیارات، تنها در فرض مشروعیت حاکم قابل تبیین خواهد بود

نظریه پیشرفت سیاسی در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای

محمد علی نظری؛ منصور میراحمدی

چکیده: یکی از دل‌مشغولی‌های عمده کارگزاران هر حکومتی پیشرفت و بهبود حکمرانی در حوزه اجتماع و سیاست است، در طول چند قرن گذشته مکاتب گوناگون سعی کرده‌اند با توجه به مبانی اندیشه‌ای و شرایط سیاسی و اجتماعی خود به آن پاسخ داده و راهبردهایی برای رسیدن به آن تعیین نمایند. ایران در طول دو سده گذشته که در مسیر پیشرفت قرارگرفته و دارای تجربیاتی موفق و ناموفق در این عرصه بوده است. بعد از انقلاب اسلامی ایران سعی شد که برنامه‌های پیشرفت برخلاف گذشته غیر تجویزی و برآمده از نیازها، آرمان‌های انقلاب اسلامی و منافع ملی تدوین گردد. این پژوهش بر اساس نظریه داده بنیاد سعی دارد به این سؤال پاسخ دهد که نظریه پیشرفت سیاسی در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای چگونه قابل تبیین است؟

یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که نظریه پیشرفت سیاسی بر اساس مبانی معرفت شناختانه و زمینه‌های سیاسی و اجتماعی در طول تحقق یک فرایند بلندمدت مبتنی بر گفتمان سازی، مدیریت مکتب، فرهنگ و هویت و عقلانیت است که منتج به‌نظام سیاسی کارآمد و ایجاد یک جامعه متحول می‌شود، نظام سیاسی کارآمد مبتنی بر عدالت محوری، شایسته‌سالاری، پاسخگویی و نظارت و جامعه تحول‌خواه مبتنی بر آزادی و برابری سیاسی و اجتماعی، اعتقادی، و جود احزاب، و سازمان‌های غیردولتی، معنویت و اخلاق محوری است؛ موانع تحقق پیشرفت سیاسی به دودسته ساختاری و رفتاری تقسیم می‌شود، هدف پیشرفت سیاسی دست‌یابی به تمدن نوین اسلامی است.

تربیت لقمانی در سیره امامین انقلاب اسلامی، در رهیافت قرآن کریم

مهدی افچنگی؛ عباسعلی علی محمدی؛ ارسطو میرانی؛ سید رضا موسوی

چکیده: شکوفا سازی قابلیت های درونی انسان از طریق تزکیه و پیرایش موانع تربیت، اصلی ترین رویکرد قرآن در جامعه سازی و فردسازی است. خداوند با شناخت زوایای وجودی انسان، با هدف درونی ساختن آموزه های دینی و تربیتی، از روش های متفاوتی در تعلیم و تزکیه بهره برده است. اهم این روش ها در حوزه تربیت اخلاقی فرد و اجتماع، منحصر در چهار روش تربیتی است، که قرآن کریم به جهت ضریب نفوذ و تأثیرگذاری بیشتر، از روش انذار معطوف به فاعل(تربیت لقمانی) به نحو شایسته ای استفاده نموده است. قاعده لقمانی مجرای بیان سرگذشت اقوام مختلف و مبنای تربیت اخلاقی جامعه اسلامی در آیات قرآن است. امامین انقلاب اسلامی ایران ضمن آگاهی کامل از روش های تربیتی قرآن و فرآیندهای مؤثر آن در جامعه سازی و تربیت فردی امت اسلامی، با بهره مندی حدأکثری از این قاعده، نقش موثری در تقویت درون مایه های اعتقادی و ایمانی آحاد جامعه و پیروزی بر دشمنان، ایفا نموده اند. هدف از پژوهش حاضر؛ تبیین روش مختار امامین انقلاب اسلامی با نگاهی نو، در بستر تربیت لقمانی در رهیافت قرآنی است که به عنوان روش بسیار تأثیر گذار، در تربیت انسان بشمار می آید.

سیر تطوّر «حزب الله» در سیاق آیۀ ولایت؛ تصویری از آیندۀ پیش روی انقلاب اسلامی

فرهاد احمدی آشتیانی؛ ماهد آب روشن

چکیده: علیرغم کوشش اندیشمندان در دست یافتن به تبیینی قرآنی از ماهیّت انقلاب اسلامی و آیندۀ پیش روی آن، هنوز خلاء تبیینی جامع و قرآن‌بنیان از این پدیدۀ عظیم محسوس است. پژوهش حاضر در این راستا بازکاوی مقولۀ «حزب الله» در سیاق آیۀ ولایت را دست‌مایه قرار داده است و کوشیده تا خوانشی پیوسته از این سیاق، که در تفسیر شیعی با چالش‌هایی روبرو است، ارائه دهد. تدبّر زمانی در این آیات سیر تطوّری را روشن می‌سازد که در خلال آن خداوند یک قوم را در مسیری رشد می‌دهد، فرهنگ و تمدّن شیعی را در آن تقویت می‌کند و به دنبال یک تحوّل ارزشی، حکومتی در آن تشکیل می‌دهد. خداوند در مقطعی از این سیر تکامل، این قوم را از عطاهای خاصّ با تأثیرات گسترده بهره‌مند می‌کند و بعد از آن با گسترش فراقومیّتی این عطاها «حزب الله» را بر مدار تولّا نسبت به اولیاء معرّفی شده در آیۀ ولایت، تشکیل می‌دهد. بر این اساس جامعۀ آخرالزمانی شیعیان جامعه‌ای ساختاریافته و سازماندهی شده است که با بهره‌مندی از عطاهای خاصّ خداوندی، با اقتدار به حرکت خود ادامه می‌دهد، پیوسته پیروز است و از تمام حوادث و فتنه‌های آخرالزمان می‌رهد. در جایگاه یک گمانه، با انطباق مشخصّات ذکر شده در این سیاق بر تاریخ تحولات ایران، می‌توان مطابق با گفتمان روایی، ایرانیان را مصداق این قوم دانست. بر این اساس می‌توان تبیینی قرآنی از ماهیّت و آیندۀ پیش روی انقلاب اسلامی ارائه کرد که مطابق آن انقلاب اسلامی در آستانۀ بهره‌مندی از عطاهای خاصّ خداوندی و گذار به جامعۀ جهانی، قدرتمند و ساختاریافتۀ شیعی تحت عنوان حزب الله است.

بررسی ایده مقاومت در اندیشه امام خمینی(ره)

بهرنگ قربانی؛ حمیدرضا حقیقت؛ سیدمحمدکاظم کاوه پیش قدم

چکیده: وجوب دفاع از سرزمین‌های اسلامی و مقاومت در مقابل دشمنان مسلمانان و سرزمین‌های اسلامی یکی از مهمترین آموزه‌های فقهی و دینی به شمار می‌رود. بگونه ای که فقها و اندیشمندان اسلامی در همه دوران و البته به انحای مختلف آن را مدنظر داشته اند. زیرا با توجه به منابع دینی و عقلی، جامعه اسلامی به مثابه پیکره واحدی می باشد که مسلمین نمی توانند در قبال تهاجم بیگانگان به سایر مسلمانان، بی تفاوت باشند؛ چنان که خداوند متعال در قرآن کریم با صراحت به حمایت و دفاع از ستمدیدگانی که مورد ظلم قرار گرفته و از وطن و سرزمین خویش اخراج و آواره شده اند، فرمان می دهد. بر همین اساس ایده مقاومت به مثابه یکی از مهمترین ارکان اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) ریشه در سیره پیامبر اکرم(ص) و قیام امام حسین(ع) دارد، با مولفه هایی هم چون؛ ظلم ستیزی، استکبار ستیزی، روحیه جهادی و احیا و تقویت هویت دینی؛ از بدو پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون یاری دهنده ما در مقابله با بسیاری از شرایط سخت و تهاجمی دشمنان ها بوده است. در مقاله پیش رو مهمترین پرسش عبارت است از اینکه: مهمترین مبنا و شاخصه های ایده مقاومت در اندیشه امام خمینی کدام است؟ فرضیه مطرح شده مدعی است: مقاومت در اندیشه امام خمینی شامل مرزبندی دقیق، شفاف، آشتی‌ناپذیر و درافتادن تهاجمی با دشمن با رویکرد سیاسی است. روش تحقیق دراین مقاله توصیفی تحلیلی می باشد.

نگرش تمدن‌ساز انقلاب اسلامی و بایسته‌های نرم‌افزارانه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال چین

جواد حق گو

چکیده: ابتنای انقلاب اسلامی ایران بر نگرشی تمدن‌سازانه تجویزهای معناداری را برای سیاست خارجی ج.ا.ایران ترسیم نموده است. در صورت توجه سیاستگذاران به این موضوع سیاست خارجی ایران در قبال کشورهای مختلف جهان به ویژه قدرت‌های شرق و غرب از چارچوبی مشخص برخوردار می‌شود. در این چارچوب نوع مناسبات جمهوری اسلامی با قدرت‌های جهان نیز متفاوت خواهد بود. بر این مبنا نگاه به قدرت نوظهوری چون چین در قیاس با کشورهایی چون آمریکا یکسان نیست. اگرچه این تفاوت نگاه تغییری در اصول و اهداف سیاست خارجی ج.ا.ایران ایجاد نمی‌کند، اما منطقاً بهره‌مندی از ظرفیت‌های فراوان قدرت نوظهوری چون چین که برخلاف ایالات متحده سابقه سلطه‌گری‌ خاصی در ایران ندارد، اولویت پیدا می‌کند. موضوع مهمی که با توجه به عملیاتی شدن برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های مشترک ایران و چین حائز اهمیت است. مسئله اساسی در این رابطه آن است که با توجه به غلبه نگرش‌های فرهنگی در اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی در تحقق اهداف تمدنی انقلاب اسلامی، سیاست خارجی ج.ا.ایران در قبال چین از چه اولویتهای نرم‌افزارانه‌ای باید برخوردار باشد؟ پُر واضح است که غفلت از این امر می‌تواند تهدیدآفرین باشد. این پژوهش با چنین دغدغه‌ای تلاش خواهد کرد تا ضمن بازخوانی و تبیین چارچوب‌های تمدن‌سازانه مدنظر بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، بایسته‌های نرم‌افزارانه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با چین را تبیین نماید. برای تحقق این هدف تلاش شده تا با بهره­مندی از مولفه‌های قدرت نرم علاوه بر تبیین ظرفیت‌های فرهنگی-تمدنی ایران اسلامی در کشور چین به تجویز اولویتهای سیاست خارجی تمدن‌گرایانه جمهوری اسلامی ایران اشاره شود. در این پژوهش گردآوری داده‌ها به شیوه کتابخانه‌ای صورت پذیرفته است. این پژوهش از منظر هدف کاربردی و از منظر ماهیت توصیفی –تحلیلی است.

نظم سیاسی ، بوروکراسی و توسعه ایران دوره پهلوی

ابراهیم متقی؛ محمد حسن جباری

چکیده: این مقاله به دنبال بررسی رابطه نظم سیاسی و بوروکراسی با توسعه دوره پهلوی می باشد. توسعه ایران در دوره قاجاریه با توجه به افزایش ارتباطات بین المللی و تحمیل قراردادهای دول غربی به ایران مورد توجه نخبگان دیوان سالار قرار گرفت و در امر دولت سازی اقداماتی صورت گرفت ولی منجر به توسعه نشد. دولت پهلوی با افزایش بی نظمی های سیاسی در سراسر کشور تاسیس شد. با توجه به بی نظمی های سیاسی در مناطق مختلف کشور نخبگان دیوان سالار پهلوی اول دولت سازی را برای افزایش کنترل دولت در سراسر کشور در برنامه های خود قرار دادند. آنها در امر دولت سازی در دنبال تاسیس دولت متمرکز با بورکراسی کارآمد، نظام آموزشی و نیروهای نظامی مدرن برآمدند. پهلوی دوم نیز در این مسیر تلاش های انجام داد لیکن تلاش های آنها منجر به توسعه نشد و در نهایت رضاشاه با حملات متفقین و محمدرضا شاه با پیروزی انقلاب اسلامی سقوط کردند. این مقاله با روش تاریخی به دنبال شناخت علیت های عدم توسعه دوره پهلوی با وجود تلاشهای صورت گرفته توسط نخبگان دیوان سالار دولت پهلوی با استفاده از نظریه نظم و زوال سیاسی فوکویاما می باشد. نخبگان دیوان سالار دولت پهلوی با توجه به بی نظمی های سیاسی در اواخر دوره قاجاریه دولت سازی را برای افزایش کنترل دولت در سراسر کشور در برنامه خود قرار دادند لیکن دولت سازی مورد نظر پهلوی با استقبال نیروهای اجتماعی قرار نگرفت. اولویت نیروهای اجتماعی پاسخگویی دمکراتیک و حاکمیت قانون بود که منجر به بی نظمی های سیاسی و عدم موفقیت دولت پهلوی در امر توسعه شد.

تحلیل مضمون عوامل عرفی شدن نظام سیاسی در اندیشه شهید مطهری

سعید قربانی؛ سمانه کشوردوست

چکیده: حکومت اسلامی براساس مبانی و ارزش‌های اسلامی پایه‌گذاری شده است که هدایت کننده جامعه بر اساس اصول اسلامی است و دین در متن جامعه در ابعاد مختلف حکومتی نقش اصلی دارد. در مقابل این مفهوم، معنای دیگری نیز قابل تصور است و آن هم عرفی‌شدن حکومت است که در مبانی آن دین از متن جامعه به حاشیه رانده می‌شود و قانون صرف بشری بر جامعه حکمفرما می‌گردد. در این مقاله از میان متفکران مسلمان مخالف سکولاریسم به اندیشه آیت‌الله مطهری پرداخته می شود. سوال اصلی مطرح شده این است که از نگاه آیت الله مطهری عوامل عرفی شدن نظام سیاسی کدامند؟ روش به کارگرفته شده روش تحلیل مضمون است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد که در اندیشه شهید مطهری، عوامل ایجاد و گسترش عرفی شدن نظام سیاسی در ذات دین ریشه ندارد؛ بلکه ناشی از انحراف فکری و انحراف عملکرد مسلمین(تحجر- عدم شاخت صحیح مبانی دینی- تفسیر غلط- انزوای روحانیت و...) و نفوذ استعمار است.

 علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره فصلنامه علمی «پژوهش های انقلاب اسلامی» می توانند به نشانی: تهران. میدان انقلاب، خیابان 16 آذر، نبش کوچه رهنما، پلاک 30، طبقه اول، دفتر نشریه پژوهش های انقلاب اسلامی ایران تلفن: یا به نشانی اینترنتی این فصلنامه به آدرس http://www.roir.ir/ مراجعه کنند و با تلفن: 021-88332865 تماس بگیرند.