مسجد، خالق زیباترین فرهنگ‌ها

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، مساجد، به عنوان عالی ترین و والاترین مراکز دینی - فرهنگی و فراگیرترین مراکز علمی و آموزشی، نقش به سزایی در رشد و اعتلای فرهنگ اسلامی دارد. از همان آغاز هجرت پیامبر به مدینه، فرهنگ مسجد سازی به عنوان یک فریضه ارزشمند و به عنوان عالی ترین و والاترین تجلی گاه کسب کمالات، تربیت نفوس، بصیرت و معرفت دینی، خرد ورزی و دانش پژوهی، رسیدن به مرحله عبودیت و بندگی حضرت حق، در دستور کار مسلمانان قرار گرفت.[1] پس از پیامبر، اندیشه مسجد سازی و رواج آن از سوی ائمه علیهم‌السلام ادامه پیدا کرد تا جایی که برخی ائمه‌علیهم‌السلام مسجد را کلاس درس خود قرار می‌دادند.[2]

با بنای مساجد در گوشه و کنار جهان اسلام، اجتماعات دینی، نماز جمعه و جماعات و عیدین شکل گرفت و مردم در کنار عبودیت و بندگی در این اماکن مقدس، مسائل شرعی و اعتقادی خود را نیز فرا گرفتند. فراگیری ارزش‌ها و آرمان‌های الهی در این اماکن دینی منجر به خلق زیباترین صحنه‌های انسانی در جامعه اسلامی شد تا جایی که جهل را ریشه‌کن، تعصب را مهار، بدزبانی را به خوش‌زبانی، بداخلاقی را به خوش‌خلقی، بدبینی را به خوش‌بینی، بدعهدی را به خوش‌عهدی تبدیل کرد و اندیشه بت‌پرستی را به نگاه توحیدی تغییر داد.

ارزش این کانون تربیتی[3] به‌قدری بالا بوده که در طول تاریخ، دشمنان اسلام از آن اطلاع پیدا کرده و با استفاده از همین مکان‌های مقدس، علیه اسلام بهره برده و به ساخت و ایجاد مساجد ضرار اقدام نمودند.[4] در کنار ساخت مساجد ضرار گاهی تخریب مساجد را نیز در دستور کار خود قرار داده تا از این راه، بین مسلمانان اختلاف ایجاد نموده[5] و جهان بشری را نسبت به اسلام بدبین کنند که البته تا حدودی نیز موفق شدند. از آن‌جایی که دشمن در دنیای کنونی از هر زمانی قدرتمند‌تر و کمر همت به نابودی اسلام بیشتر بسته، مساجد می‌توانند نقش به‌سزایی در خنثی نمودن نقشه‌های فتنه‌گون دشمن و حفظ ایمان و تولید فرهنگ اسلامی در جامه داشته باشند.

به یقین مساجد، به مثابه سنگرها و پایگاه‌هایی هستند که می‌توانند ارزش های دینی و اعتقادی را به آحاد جامعه به ویژه نوجوانان وجوانان منتقل دهند و آنها را در برابر توطئه‌ها و جنگ نرم دشمن ایمن سازند.

اندیشه‌سازی دینی، جنبش‌سازی، انتقال مبانی فکری، آموزش مبانی اعتقادی، امیدآفرینی، وحدت‌افزایی، تفرقه‌زدایی، محبت‌افزایی، ظلم‌ستیزی، تربیت‌ نسل متعهد و متخصص، زمینه‌سازی برای ظهور، پاسخگویی به چالش های فکری جوانان و رفع نیازهای آنان، مبارزه با تهاجم، ناتو و شبیخون فرهنگی دشمن از جمله کارکردهای مساجد است که می‌تواند اهل مسجد، به خصوص نسل جوان را در مقابل فتنه‌های دشمن حفظ کند و منجر به خلق زیباترین فرهنگ‌ها در جامعه شود. در نتیجه، سیر حرکتی آن جامعه را به سوی بالندگی و رشد، امنیت و کمال هموار نماید. رشد و امنیتی که با ایجاد آن سعادت بشر تضمین، اقتصاد و سیاست او شکوفا و فرهنگ تربیتی آن حافظ ایمان جوانان و خنثی کننده رذائل اخلاقی و نیز پادزهری برای بی‌اثر نمودن تهاجم فتنه‌گون دشمن خواهد بود.

البته علت اینکه دشمن، بیشترین سرمایه خود را به روی اماکن دینی مسلمانان قرار داده و برای دیگر اماکن مذهبی از سایر ادیان چنین سرمایه‌‌ای را قرار نداده، از آن جهت است که مسجد با اماکنی مشابه آن که در سایر مذاهب مطرح است، اصلاً قابل مقایسه نیست؛ زیرا اماکنی چون کلیسا، کنیسه، خانقاه، دیر، محیط های بی روح و مرده و محل انجام مراسم تشریفاتی و گاهی توأم با فساد، همانند: شراب، رقص، آواز، غنا و... می‌باشد؛ در واقع اماکن بزم هستند و بویی از یک عبادتگاه و جایگاهی توحید و یکتاپرستی نبرده‌اند؛ این اماکن در حقیقت مروج اندیشه راهبان کلیسایی است، اندیشه‌ای که غالبا بر پایه فساد و ظلم مبتنی است. از این رو افکاری که دشمن خود به دنبال رواج آن هستند، از سوی چنین اماکنی ترویج می‌شود و دیگر نیازی به مبارزه با چنین معابدی از سوی همین دشمن وجود ندارد.
بنابراین، برقراری پیوند بین جوانان و مساجد، از آسیب‌های اجتماعی کاسته، به زندگی جوانان نظم داده، آثار رفتاری زیبا و فرهنگ‌‌ساز خلق نموده، امنیت اخلاقی افراد را تضمین، سطح ارزشهای اخلاقی و انسانی را ارتقاء داده و در نتیجه جامعه را به سوی سعادت رهنمون می‌سازد.

پی‌نوشت:
[1] قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ص 226.
[2]زواره قمشه‌ای، امام باقر(ع) و فضای فرهنگی، فرهنگ کوثر، 1384، ش 62.
[3] حج (22): 40؛ شیخ صدوق؛ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 63 و ... .
[4] واقدی، کتاب المغازی، ج3، ص 1047
[5] توبه (9): 107.

محمد زاهدی مقدم