منشور «تبلیغ»

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار فضلا، طلاب و مبلغین حوزه‌های علمیه، تبلیغ دین و اهداف دینی را مهم‌ترین وظیفه حوزه‌ها خواندند دیداری که بعد از سالها نصیب طلاب و مبلغین حوزوی شده بود و هرکدام از مبلغین و اساتید و طلاب محترم نماینده قلوب هزاران طلبه بودند که توفیق حضور در این جمع پر از صفا و صمیمیت را نداشتند و از قاب تصاویر نظاره گر این تفقد پدرانه رهبر معظم انقلاب بودند. همانطور که انتظار می رفت و با توجه به در پیش بودن ایام ماه محرم الحرام و بحث تبلیغ اهم سخنان مقام معظم رهبری به مسئله تبلیغ معطوف شد تا جایی که می توان سخنان این دیدار رهبری را منشور تبلیغ دانست.

تاکید ایشان بر شناخت مخاطب و شناخت نیازهای آن نشان می دهد که ابتدای کار یک مبلغ باید معطوف به شناخت جامعه هدف خویش و بررسی مشکلات و نیازهای او باشد.این سیره علما تراز اول تشیع بوده است کما اینکه دلیل نوشتن کتاب کمال الدین و تمام النعمه توسط شیخ صدوق چیزی غیر از برطرف کردن نیاز جامعه هدف نبوده است.

ایشان در بازگشت از زیارت حضرت رضا(ع) و اقامت در نیشابور با ملاقات هایی که صورت گرفت متوجه این مطلب شد مردم در امر غیبت حضرت ولیعصر(عج) دارای سوالات و شبهات زیادی می باشند. این حیرانی و سرگردانی مردم سبب شد که شیخ صدوق تمام تلاش خود را به کار ببندد تا هدایتگر مردم به سوی حق باشد و شبهات مطروحه در جامعه در مورد مهدویت را به خوبی پاسخ گوید.

توجه به نیاز جامعه ای که در آن زیست میکنیم امر لاینفک از رسالت یک مبلغ است. حال با توجه به سبک زندگی و اتصال زندگی حقیقی مردم به فضای مجازی و زیست عموم مردم در فضای مجازی باید به نیازهای زیست مجازی نیز توجه شود و مسائل و شبهات مطروحه در آن پاسخ داده شود.

براساس این الگوی مناسب تبلیغی و تدوین این کتاب بر اساس شناخت و نیاز مخاطب که دغدغه رهبر انقلاب در سخنرانی برای مبلغین و طلاب می باشد زمان آن نرسیده که اهل تبلیغ به همه انواع آن فحص و بحث کنند تا نیاز امروز جامعه مخصوصا جوانان و نوجوانان را پیدا کنند و نسخه ای محتوای و نوین تبلیغی برای آن تهیه فرمایند.

شاید به نظر برسد برخی از بزرگان و فهول و اساتید نامدار حوزه که ارکان علمی و اعتقادی حوزه علمیه می باشند از کنار این مطلب گذر کنند و وظیفه خود را منحصر در امور غیر تبلیغی بدانند که بیشتر زمان برنامه های علمی ایشان را درگیر خویش کرده است اما این واقعه برای شیخ صدوق در زمانی رخ داد که ایشان پنجاه و اندی سال از عمر مبارکشان می‌گذشت و بواسطه حسن شهرت پدر بزرگوارشان مرحوم ابن بابویه و هم چنین نبوغ خویش در علم، تقوا و ضبط احادیث دارای شهرت والایی نزد علما و مردم بودند ولی با این حال با رصد درست و شناخت موضع ضعف والبته محل امید دشمن برای تخریب جایگاه امامت شیعه دست به کار شدند و خدمتی ماندگار به مسیر مهدویت نمودند.

متاسفانه گاهی شناخت سطحی، مینیاتوری و ویترینی نیاز مخاطب مخصوصا جوانان و نوجوانان سبب می شود که فرآیند تبلیغ ناکارآمد باشد و اثر مطلوب خویش را برجای نگذارد. رهبر انقلاب با اشاره به اینکه مبلغ باید شناخت آرایش حقیقی صحنه تبلیغات جهانی را داشته باشد دلیل نیاز به این شناخت را در برنامه ریزی برای اتخاذ موضع تهاجمی دانستند.

با توجه به هجمه ها و میدان های جدید مبارزه دنیای استکباری اسلام وقت آن رسیده که جامعه تبلیغ به پدافندی عمل کردن اکتفا نکند و وارد مرحله آفندی و تهاجم علیه ارکان ضدیت با دین و تهاجم علیه جامعه برود‌. در دوره ای که به تعبیر خودشان به افول صده آمریکایی و ظهور هزاره شرقی نام گرفته است بهترین زمان برای حمله به ستون های پوسیده نظام تربیتی و شناختی غرب می باشد.

مباحثی نظیر حجاب و عفاف و جایگاه زن و خانواده و نکات تربیتی ،سلوک فردی و اجتماعی و حتی مسائلی مرتبط با علوم انسانی و اقتصادی از مسائلی است که اسلام در آنها بسیار غنی و صاحب ایده می باشد که اگر توسط مبلغ به درستی تتبع و بررسی شود می تواند عملیات رسانه ای چند ده ساله دشمن را با ابزار اینترنت و سینما خنثی کرده و جامعه جوان و نوجوانان مارا به سمت پیشرفت و تعالی سوق دهد.

البته استفاده از ابزارهای نوین و روش های خلاقانه که با مضامین و محتوای دینی مطابقت داشته باشد و خطوط قرمز شرع و عرف را نادیده نگیرد منافاتی با اهمیت تبلیغ سنتی ندارد و رسانه ی اجتماعی منبر در جایگاه رفیع و والایی قرار دارد که توأمان و روز به روز باید رو به جلو حرکت کند.

ایشان جوانان و نوجوانان را صاحبان و سازندگان آینده کشور دانستند که باید مرکز توجه تبلیغات خلاقانه و متکی به شیوه ها و ابزارهای نوین باشد. این فرمایش مقام معظم رهبری وظیفه طلاب هنرمند را برای ورود به این عرصه بسیار مهم و حیاتی نشان می دهد. خلاقیت در تبلیغ که برگرفته از محتوای مناسب دینی و خلاقیت مطلوب مورد پسند و اقبال جوانان باشد می تواند در این عرصه راه گشا و مثمر ثمر باشد.

با این سخن مقام رهبری که به تأسی از انبیا الهی تبلیغ را مسئله دارای اولویت در حوزه های علمیه دانستن دیگر جای قلت و إن قلت های مرسوم در حوزه باقی نمی ماند. ولی با توجه به اینکه تبلیغ باید متکی به تحقیق باشد و الزاما کار تحقیق و دانش محور جزء لاینفک مقدمات فراگیری امر تبلیغ باشد و این تحقیق باید با توجه به نتیجه عملیات شناخت نیازهای جامعه هدف و شناخت ابزارها و هدف گزارشها و انتخاب ظرف و روش و متد مناسب نسبت به جامعه هدف باشد.

دیده بان بیدار انقلاب اسلامی ایران با هشدار نسبت به استحاله فرهنگی این فاجعه را پیامد غفلت و سستی در امر تبلیغ دانستند اینکه تحولات دشمن نو به نو تغییر می‌کند نشان دهد که همه مبلغین و نهادهای تبلیغی اگر نتوانند با همان سرعت و دقت هر روز عرصه‌های جدید و محتوای جدید و مطلوب را عرضه کنند به استحاله فرهنگی نزدیک می‌شویم جریان تبلیغی در کشور که ده‌ها سال است با یک محور و یک سبک محتوا در حال انجام وظیفه است چگونه می‌تواند در برابر مکر نو به نو دشمن ایستادگی کند این جریان تبلیغی نه تنها به دشمن تهاجمی نخواهد داشت بلکه قطعاً سپر مناسبی نیز در مقابل این هجمه‌ها به کار نمی‌بندد و متاسفانه این نسل جوان و نوجوان است که اسیر و طعمه مکر رسانه ای دشمن می شود.

کسی که هر روز برای بهتر شدن تلاش نکند خود را باید نوحی بداند که در هنگام طوفان کشتی مناسبی را آماده نکرده است در بهترین حالت فقط خود را به ساحل امن می‌رساند که این روش با سیره انبیا و ائمه و صالحان فرسنگ ها فاصله دارد. مبلغ باید مثل موالی خویش نجات بخش باشد و در حیطه تبلیغی خویش سفینه ای بسازد تا جامعه را از طوفان سهمگین شبهات و انحرافات رسانه ای نجات دهد. اگر اینطور باشد و جامعه مبلغین و حوزه های علمیه به این روش انبیا تأسی کنند نه تنها اسلام سیلی نمی‌خورد بلکه مشت محکمی بر دهان پیروان ابلیس خواهد زد.

هدف متعالی تبلیغ حفظ ایمان افراد جامعه و مبارزه با جریان فکری و الحادی مستکبران و کمک به خط توحیدی برای برپایی نظام سیاسی متکی بر آموزه های دینی باید باشد و این مطلب نشان می دهد که مومن مبلغ در راه اسلام نمی تواند از شناخت دشمن و اهداف آن و روش های متداول تخریب اسلام غافل باشد و در صورت حاصل شدن شناخت ضعف و انفعال از او بدور خواهد بود. با وحدت و ید واحده بودن در امر تبلیغ و رسانه می توان معزل انزوای معارف را به مزیت رو به پیشرفت انتشار معارف تبدیل کرد.

انبیا و اولیا الهی با اینکه از لحاظ ظرف زمان و جغرافیای تبلیغ دارای کثرت بودند اما در اصل تبلیغ و محتوای آن دارای وحدت کلمه بودند و حامی و مکمل یکدیگر بودند. چگونه است که پیروان طریقت تبلیغی انبیا برای رساندن جامعه به مدینه فاضله مطلوب با یکدیگر هم افزایی نداشته باشند و متاسفانه گاهی با گرای اشتباه مشورت دهندگان منحرف، توپخانه را به سمت نیروهای خودی نشانه روند که قطعا خساراتی جبران ناپذیر را به بار خواهد آورد.

واژه تبلیغ بر مدار لسان قوم که در آیه چهارم سوره ابراهیم مورد تاکید پروردگار متعال می باشد از سنت ارسال رسل بر اساس زبان قوم سخن می گوید که فقط منظور زبان و لهجه نیست بلکه به فضا و اتمسفر جامعه هدف نیز مربوط می شود «وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ» بیان احکام و معارف راکه می توان همان تبیین و تبلیغ نامید باید با ابزار مناسب و بر اساس لسان قوم باشد که همان روش انبیا می باشد.

شناخت و رصد درست تحرکات و عملکرد جریانات لیبرال مدعی دموکراسی که به تعبیر رهبر انقلاب جبهه مقابل نظام اسلامی هستند و حرکت در مقابل آنها و تهاجم به ارکان آنها قطعا منافع متعددی برای جامعه اسلامی خواهد داشت. دست های پشت پرده که عامدا یا سهوا مبلغی در جریان تبلیغی نیز دارند قطعا به فکر آزادی و آزادی خواهی ملت نخواهند بود لازم است متولیان تبلیغ برنامه ای مناسب برای مقابله با جریان فکری و تبلیغی لیبرال و سکولار داشته باشند.

پیوند دادن دفاع تبلیغی و تهاجم تبلیغی به همراه داشتن روحیه جهادی در امر تبلیغ نشانگر اهمیت حرکت جهادی می باشد تا جاییکه رهبر انقلاب معیار و شاخص تبلیغ بدون خطا را داشتن روحیه جهادی درکنار نگاه و کار علمی میدانند. فرمان و توصیه در میانه میدان بودن برای حوزویان و مبلغین نشان می دهد که جدایی از مردم و آگاهی نداشتن از اهم مسائل و معضلات و گرفتاریهای اخلاقی و اقتصادی و اعتقادی جامعه می تواند ضربه مهلکی به جایگاه رفیع حوزه علمیه و مبلغین وارد کند.

مردمی که در میانه مشکلاتی نظیر سیل و زلزله و بیماری کرونا طلبه و مبلغ را در کنار خود دیدند اعتمادشان به این صنف نهادینه گشته و بستر مناسبی برای پذیرش کلمه حق در قلوبشان ایجاد می شود و این اعتماد سازی و همراه بودن در مصائب و معضلات تسهیل‌گر مسیر درست تبلیغ دین می باشد. اعتمادی که به برکت مجاهدت روحانیت در اعصار مختلف شکل گرفته است و بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران با ظهور پدیده طلاب جهادی مسیر رو به رشدی را طی میکند.

در پایان لازم است باز یادآوری کنم که این سخنرانی مقام معظم رهبری را می توان منشور تبلیغ نامید و امیدواریم با ایجاد کانون مد نظر مقام معظم رهبری اولیا فرهنگی و تبلیغیی در امر تبلیغ هوشمندانه، قدرتمندانه و با وحدت رویه اقدامات موثری را برای لبیک به فرمان نائب الامام بجا آورند.

سید قوام صفوی