پدرانگی و کیفیت زندگی دختران در شهر

نشست علمی «پدر دختری» با عنوان «پدرانگی و کیفیت زندگی دختران در شهر» و با ارائه سرکار خانم دکتر ریحانه کارپرور و به همت گروه مطالعات خانواده پژوهشکده باقرالعلوم عليه‌السلام برگزار گردید.

 

در این نشست، تحولات اجتماعی ناشی از مدرنیته، تأثیر آن بر حضور دختران در فضاهای شهری، نقش حمایتی پدران، چالش‌های رشیده شدن دختران، و راهکارهای مواجهه با آسیب‌های اجتماعی، به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

 

کارپرور با اشاره به تعریف علمی «تغییر اجتماعی» گفت: تغییر اجتماعی دگرگونی قابل رؤیتی است که در طول زمان، بر ساختار یا وظایف سازمان‌های اجتماعی اثر گذاشته و مسیر تاریخی جامعه را دگرگون می‌کند.

 

وی با بررسی ورود مدرنیته به ایران از دوران قاجار و مشروطه، اشاره کرد و ابراز داشت: مدرنیته سبب ایجاد فضاهای شهری مدرن، نظیر خیابان‌ها، مدارس و اماکن عمومی شد. این تغییرات در عین فراهم کردن فرصت‌های آموزشی و اجتماعی برای زنان، چالش‌هایی همچون تغییر نقش‌های سنتی زن و مرد و سست شدن نظم جنسیتی موجود را به همراه داشت.

 

کارپرور ادامه داد: «اهمیت حضور زنان در فضاهای شهری» به عنوان بخشی از فرآیند شکل‌گیری هویت شهروندی بود.

 

وی اظهار داشت: حضور در مدارس، خیابان‌ها و سایر اماکن عمومی، باعث افزایش آگاهی اجتماعی دختران شد و آنان را به مطالبه حقوق شهروندی تشویق کرد.

 

کارپرور افزود: پدران نقشی محوری در تسهیل حضور دختران در فضاهای شهری داشته‌اند؛ چه در دوره‌های نخستین تأسیس مدارس دخترانه، چه در دوران معاصر. پدران همواره با نظارت، هدایت و حمایت مالی، زمینه آموزش و رشد اجتماعی دختران خود را فراهم ساخته‌اند.

 

وی همچنین به تغییر سبک پدری در دوران مدرن اشاره کرد و گفت: سبکی که نیازمند دقت بیشتر بر تحولات روانی و اجتماعی دختران است و صرفاً به حمایت مالی محدود نمی‌شود.

 

کارپرور با توضیح مفهوم «رشیده شدن» در فقه اسلامی، گفت: حضور گسترده دختران در فضای شهری می‌تواند فرآیند رشد عقلانی و اجتماعی آنان را تسریع کند؛ اما در بسیاری موارد، به جای رشد واقعی، نوعی «توهم رشیده شدن» ایجاد می‌شود. بسیاری از دختران تصور می‌کنند صرف حضور در جامعه یا کسب تجربه اجتماعی، آن‌ها را به رشد کامل رسانده است؛ در حالی که رشد واقعی نیازمند قضاوت صحیح، مدیریت احساسات و عقل معاش است.

 

وی راهکارهایی را برای سنجش رشد دختران توسط پدران مطرح کرد و افزود: از جمله گفت‌وگو درباره آسیب‌های اجتماعی، تحلیل تصمیمات روزمره، ارزیابی انتخاب‌های دوستانه و بررسی رفتار در موقعیت‌های شبه‌بحرانی.

 

کارپرور در پاسخ به درخواست مجری برای ارائه راهکارهای کاربردی، سه راهبرد اصلی را پیشنهاد کرد:

 

پدران باید پیش از مواجهه دختران با فضاهای آزاد شهری، آگاهی لازم درباره خطرات، فرصت‌ها و معیارهای صحیح انتخاب فضا را به آنان بدهند.

 

حضور فعال پدران در کنار دختران در فضاهای شهری – مانند پارک‌ها، کافه‌ها یا مراکز آموزشی – نه به صورت کنترل‌گرانه بلکه به عنوان همراه و الگو، می‌تواند نقش مهمی در هدایت صحیح دختران داشته باشد.

 

پدران باید رشد عقلانی دختران خود را به طور مستمر ارزیابی کنند و اطمینان حاصل کنند که قدرت تصمیم‌گیری صحیح و مستقل در آن‌ها به صورت پایدار شکل گرفته است.

 

نقش پدر هدایت‌گری است نه کنترل خشک.

باید به دختران فرصت انتخاب آگاهانه داده شود در عین آنکه چارچوب‌های روشن اخلاقی برایشان ترسیم گردد.

همراهی و گفتگو با دختران، مؤثرتر از منع مطلق یا آزادی بی‌قید است.

 

در پایان نشست، دکتر کارپرور با تمجید از سبک برگزاری این سلسله نشست‌ها، گفت: نشست‌های «پدر دختری در آینه علم و دین» حرکتی ابتکاری و ارزشمند است که توانسته پیوندی میان نظریات علمی و نیازهای عملی خانواده‌ها برقرار کند.