اتفاقات سویدا؛ بخشی از پروژه راهبردی «گذرگاه داوود»

سیدهادی سیدافقهی کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، با اشاره به تحولات اخیر منطقه سویدا در سوریه، از پشت‌پرده سناریوی صهیونیستی در ایجاد درگیری‌های طایفه‌ای و مسلحانه با هدف گسترش نفوذ به عمق جنوب سوریه پرده برداشت.

سوءاستفاده صهیونیست‌ها از دروزی‌ها

سیدافقهی درباره رخدادهای اخیر در استان سویدا و درگیری میان نیروهای مسلح نزدیک به "ابو محمد جولانی" و گروه‌های محلی، اظهار داشت: تحولات سویدا را نمی‌توان صرفاً نزاعی طایفه‌ای یا امنیتی دانست؛ این رخدادها حاصل یک طراحی چندلایه با محوریت رژیم صهیونیستی است که می‌کوشد با سوءاستفاده از وضعیت خاص قوم دروز در سوریه و منطقه طرح‌هایی برای اتصال جغرافیایی به جولان اشغالی را اجرایی کند.

وی با اشاره به موقعیت خاص طایفه دروزی، افزود: دروزی‌ها در تاریخ معاصر سوریه همواره نقش مؤثری داشته‌اند. شخصیت‌هایی چون «سلطان باشا الاطرش» از نمادهای مقاومت ضداستعماری این طایفه هستند که در دوران استعمار فرانسه پرچم‌دار قیام ملی بودند. با این حال ساختار داخلی این طایفه یک‌دست نیست و گرایش‌های سیاسی متنوعی در میان آنان وجود دارد.

سیدافقهی با اشاره به حضور دروزی‌ها در کشورهای مختلف گفت: در عملیات اخیر فلسطینی‌ها موسوم به «طوفان الاقصی» شماری از افسران دروزی نیز کشته شدند که نشان‌دهنده عمق نفوذ صهیونیست‌ها در بخشی از بدنه این طایفه است.

این تحلیل‌گر مسائل منطقه درباره ورود گروه‌های مسلح وابسته به جولانی به مناطق دروزی‌نشین اظهار داشت: درگیری‌هایی که اخیراً میان عشایر عرب وابسته به گروه‌های نزدیک به جولانی و برخی گروه‌های محلی دروزی رخ داده بخشی از این سناریوی پیچیده است. جولانی که زمانی به‌عنوان رهبر نظامی جبهه النصره شناخته می‌شد، امروز با چهره‌ای سیاسی ظاهر شده و در حال رایزنی برای آینده سیاسی سوریه است. حتی گزارش‌هایی از دیدارهای او با مقامات رژیم صهیونیستی در امارات و جمهوری آذربایجان منتشر شده است.

وی در ادامه افزود: اقدام اخیر رژیم صهیونیستی در بمباران ستون نظامی نیروهای جولانی که به سمت مناطق دروزی‌نشین حرکت می‌کردند شاید در ظاهر نوعی تقابل با او به‌نظر برسد اما در واقع باید آن را بخشی از یک بازی چندلایه تحلیل کرد. صهیونیست‌ها جولانی را به‌عنوان ابزار فشار علیه دولت بشار اسد ایجاد کردند اما امروز در حال بازتعریف نقش او هستند. آن‌ها نمی‌خواهند جولانی بیش‌ازاندازه مستقل شود یا وارد ائتلاف‌هایی شود که خارج از چارچوب منافع اسرائیل است.

سیدافقهی با اشاره به هم‌پوشانی منافع برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی تصریح کرد: در این معادله، امارات، عربستان سعودی و حتی ترکیه نیز بازیگران فعالی هستند که با حمایت مستقیم یا غیرمستقیم از گروه‌های مسلح به دنبال سهم‌خواهی از آینده سوریه‌اند. این کشورها با تل‌آویو در بسیاری از پرونده‌ها هم‌سو شده‌اند و تحولات جنوب سوریه نیز از این قاعده مستثنا نیست.

وی در تحلیل نهایی خود تأکید کرد: حمایت صهیونیست‌ها از بخشی از دروزی‌ها در سویدا نه‌تنها جنبه طایفه‌ای ندارد بلکه کاملاً راهبردی است. هدف اصلی اتصال منطقه سویدا به جولان اشغالی و تبدیل آن به منطقه‌ای تحت نفوذ رژیم صهیونیستی است. این پروژه با استفاده از شکاف‌های داخلی طایفه دروز در پوشش دفاع از اقلیت‌ها و با حمایت برخی کشورهای منطقه در حال پیش‌برد است. این در حالی است که دمشق همچنان با محدودیت‌های داخلی و فشارهای بین‌المللی مواجه است و قدرت مانور بالایی برای مقابله هم‌زمان با بازیگران متعدد ندارد.

این کارشناس مسائل غرب آسیا خاطرنشان کرد: آینده سوریه به‌شدت به تحولات جنوب این کشور و نحوه مواجهه دولت مرکزی با سناریوهای تجزیه‌طلبانه و نفوذ خارجی بستگی دارد. در این میان طایفه دروز می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کند؛ مشروط به آن‌که از نفوذ سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه فاصله بگیرد و بار دیگر به سنت ملی و مقاومتی خود بازگردد.

طرح «گذرگاه داوود» و تناقضات راهبردی رژیم صهیونیستی در سوریه

کارشناس ارشد مسائل غرب آسیا با اشاره به نقش ویژه رژیم صهیونیستی در تحولات اخیر سویدا، گفت: آنچه امروز در سویدا می‌گذرد، بخشی از یک پروژه راهبردی صهیونیستی است که در چارچوب طرحی با عنوان «گذرگاه داوود» قابل فهم است. هدف از این طرح، ایجاد مسیری از جولان اشغالی تا امتداد رودهای دجله و فرات و در نهایت اتصال به کردستان عراق است؛ مسیری که بتواند نفوذ اسرائیل را از عمق فلسطین اشغالی تا قلب ژئوپلیتیک منطقه گسترش دهد.

وی افزود: هرچند این مسیر از نظر جغرافیایی و امنیتی با موانع متعددی روبه‌روست اما صهیونیست‌ها با کمک هم‌پیمانان منطقه‌ای خود و سوءاستفاده از اختلافات قومی و مذهبی می‌کوشند آن را گام به گام محقق کنند. درگیری‌های اخیر در سویدا، با وجود عقب‌نشینی نسبی برخی نیروهای جولانی نه‌تنها پایان نیافته بلکه به‌دلیل حمایت خارجی از طرفین شدت بیشتری نیز پیدا کرده است.

سیدافقهی با اشاره به نقش ترکیه در این تحولات بیان کرد: عشایر عرب وابسته به گروه‌های تحت فرمان جولانی هم‌اکنون تحت حمایت مستقیم ترکیه و غیرمستقیم رژیم صهیونیستی هستند و با گروه‌های دروزی مخالف نفوذ خارجی درگیر شده‌اند. این درگیری‌ها در واقع پرده‌ای دیگر از پروژه تجزیه سوریه با اهداف ژئوپلیتیکی است.

وی ادامه داد: اکثریت دروزی‌های سوریه تمایلی به قرار گرفتن در زیر چتر حمایت رژیم صهیونیستی ندارند و آن را ننگی تاریخی می‌دانند. مردمی که در دوره استعمار فرانسه سدّی در برابر تجزیه سوریه شدند امروز نیز در برابر پروژه‌های نفاق‌افکنانه صهیونیستی ایستاده‌اند. اما متأسفانه رژیم صهیونیستی با تحریک برخی عناصر خائن و نفوذی از میان همین طایفه در تلاش است آتش فتنه را شعله‌ورتر کند.

سیدافقهی خاطرنشان کرد: رقابت‌های کنونی در سوریه نه یک نزاع مذهبی یا محلی بلکه بخشی از یک جنگ ژئوپلیتیکی فراگیر بر سر منابع و موقعیت راهبردی سوریه است. منابعی چون نفت، گاز، اورانیوم و تیتانیوم و موقعیت خاص این کشور در کنار سواحل مدیترانه و هم‌جواری با فلسطین اشغالی جایگاه سوریه را در معادلات جهانی تعیین می‌کند.

این کارشناس غرب آسیا تأکید کرد: آنچه امروز در سوریه می‌گذرد تکرار همان سناریویی است که رهبران مقاومت سال‌ها پیش نسبت به آن هشدار داده بودند؛ سناریویی با هدف تجزیه، اشغال خزنده و نابودی هویت یکپارچه ملت سوریه. امروز جنگ به قلب پایتخت و مناطق استراتژیک رسیده و اگر مقاومت سوریه، لبنان و ایران هوشیار نباشند پروژه‌هایی چون «گذرگاه داوود» می‌تواند آینده منطقه را با چالش‌های بسیار جدی مواجه کند.

مطالبه مردمی برای اعدام جولانی

سیدافقهی با اشاره به خیزش عمومی در مناطق مختلف سوریه علیه جولانی اظهار داشت: امروز خواسته‌ای که در کوچه‌ها و خیابان‌های سوریه شنیده می‌شود، یک‌صدا و روشن است: اعدام جولانی. مردم سوریه که از وعده‌های دروغین و فریبکارانه وی درباره نجات کشور، بازسازی و ثبات سیاسی خسته شده‌اند، اکنون او را عامل مستقیم ناامنی، تفرقه و پیش‌برنده پروژه‌های تجزیه می‌دانند.

وی افزود: جولانی با نقاب اصلاح‌طلبی و شعار بازگرداندن آرامش به میدان آمد اما عملکرد او چیزی جز جنگ و آشوب در پی نداشت. تقریباً هیچ نقطه‌ای از سوریه نیست که از فتنه او در امان مانده باشد؛ از شمال کرد‌نشین گرفته تا لاذقیه همگی درگیر تبعات مستقیم یا غیرمستقیم تحرکات این مهره نیابتی هستند.

سیدافقهی در ادامه افزود: از اقلیت دروزی که متأسفانه دل به حمایت تل‌آویو بسته‌اند اکنون در موقعیتی هستند که عملاً مسیر مداخله‌گری اسرائیل را هموار کرده‌اند. این امر باعث شکاف عمیق‌تر در جامعه و افزایش بی‌اعتمادی عمومی نسبت به نیروهای شبه‌دولتی شده است.

وی با تحلیل وضعیت کلی کشور گفت: سوریه امروز در تاریک‌ترین مرحله خود طی سال‌های گذشته قرار دارد. چشم‌انداز آینده کاملاً مبهم است و بسیاری از تحلیل‌گران از ورود کشور به مرحله‌ای از بی‌ثباتی ساختاری و تجزیه درونی هشدار می‌دهند. دولت مرکزی کنترل مؤثر بر بسیاری از مناطق را از دست داده و حتی در ساختارهای رسمی نشانه‌هایی از فروپاشی و نفوذ شبکه‌ای گروه‌های مسلح مشاهده می‌شود.

وی همچنین به شایعات رسانه‌ای اخیر اشاره کرد و گفت: در فضای غبارآلود فعلی اخباری نیز درباره کشته شدن جولانی و برخی اعضای حلقه اول او از جمله وزیر دفاع منصوبش منتشر شده اما تا این لحظه هیچ مرجع رسمی آن را تأیید نکرده است. به نظر می‌رسد این‌گونه اخبار بخشی از جنگ روانی برای سردرگمی افکار عمومی و سنجش واکنش‌ گروه‌هاست.

این کارشناس غرب آسیا با نگاهی فراتر از تحولات میدانی هشدار داد: پروژه نهایی‌ای که برای جولانی طراحی شده فراتر از نقش‌آفرینی در میدان جنگ است. صهیونیست‌ها و غرب به‌دنبال آن‌اند تا او را با چهره‌ای بزک‌شده و اصطلاحاً میانه‌رو در انتخابات سوری ساختگی شرکت دهند معاهده‌ای مشابه پیمان ابراهیم با رژیم صهیونیستی به‌نام او ثبت کنند و در نهایت سوریه را به یک اقمار خنثی و مطیع در محور غرب بدل کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این پروژه چیزی جز بازتولید سناریوی انور سادات در مصر نیست؛ با این تفاوت که این‌بار هدف سوریه است و مهره جولانی. مردم سوریه علیرغم زخم‌های سنگین به خوبی خطر را درک کرده‌اند و امروز صدای مطالبه‌ آنان برای محاکمه جولانی نه فقط فریادی عدالت‌خواهانه بلکه هشداری به جهان اسلام است که اجازه ندهند سوریه به سرنوشت تلخ مصر پس از کمپ‌دیوید دچار شود.