مدیریت تعارضات اجتماعی درآموزهای قرآن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه«مدیریت تعارضات اجتماعی درآموزهای قرآن» پژوهشی از« هادی یعقوب زاده» ‌به بررسی تعارضات اجتماعی با هدف جلوگیری از هدر رفتن سرمایه های انسانی و پیشگیری و حل تعارضات به وجود آمده پرداخته شده است.

بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان نامه می‌خوانیم:

چکیده:

یکی از مسائلی که در جوامع پیش می آید، تعارضاتی است که در میان افراد جامعه ایجاد می شود. در برخی مواقع ممکن است این تعارضات به اوج رسیده و مشکلاتی برای جامعه به بار آورد از این رو لازم است که آن ها را مدیریت کرد. با توجه به این که جامعه­ی ما یک جامعه­ی اسلامی است، ضروری است که ما بر اساس مبانی قرآنی این تعارضات را مدیریت کنیم. این در حالی است که شیوه­ی مدیریتی قرآن به طور کامل تبیین نشده است؛ از این رو ما در صدد بر آمدیم برای استخراج شیوه­ی قرآن در مدیریت تعارضات به بررسی موضوع «مدیریت تعارضات اجتماعی در آموزهای قرآن» بپردازیم.

سؤال اصلی تحقیق:

آیا می توان بر اساس آموزه های قرآنی تعارضات اجتماعی را مدیریت کرد؟ لازمه­ی این سؤال این است که قرآن کریم شیوه و روش خاصی برای مدیریت تعارضات اجتماعی داشته باشد که باید ابتدا این شیوه­ی مدیریتی را استخراج و سپس به مرحله­ی اجرا گذاشت.

فرضیه­ی تحقیق:

قرآن کریم دارای شیوه­ی خاصی برای مدیریت تعارضات اجتماعی می باشد که در دو سطح پیشگیرانه و حل تعارضات بعد از وقوع آن، طراحی شده است.

ضرورت و اهمیت موضوع:

لازم است شیوه­ی مدیریت تعارضات از منظر قرآن کریم تبیین و به اجرا گذاشته شود زیرا در صورتی که تعارضات به خوبی مدیریت نشود، می تواند اثرات مخرب فراوانی از جمله هدر رفتن سرمایه های انسانی و ... به دنبال داشته باشد.

 عرصه های تعارضات اجتماعی

 1- تعارضات در امور مادی: یکی از مهم ترین زمینه های وقوع تعارض، مسائل و مشکلات مادی است. کمبود منابع، توزیع ناعادلانه­ی امکانات و در نتیجه تفاوت سطح طبقاتی افراد، از جمله علل مادی وقوع تعارضات اجتماعی می باشد.

2- تعارضات در امر دین: به طور کلی تعارضات در امر دین را به دو قسم می توان تقسیم کرد: الف) تعارضات بیرونی: تعارضاتی است که توسط دشمنان بیرونی، که به عنوان عامل خارجی شناخته می شوند، می افتد. شکل کار این گروه مبارزه با اصل دین و به منظور براندازی آن بوده است.

ب) تعارضات درونی: تعارضاتی است که معمولاً توسط برخی از آگاهان به دین یا همان علمای دین ایجاد می شود. اینان با تحریف مبانی و معارف دین و با تغییر در قوانین و مقررات دین زمینه­ی تعارض جامعه­ی دینی را فراهم می کنند.

 عوامل تعارضات اجتماعی

1- دنیاطلبی: اساساً مراجعه به آموزه های دینی، اعم از آیات و روایات، به خوبی روشن می سازد که این عامل بسیار مهم و اساسی است و حتی می توان گفت که همین روحیه­ی دنیاطلبی است که انسان را وادار به معارضه با پیامبران الهی و نیز تحریف در دین می کند.

2- ظلم و تجاوز به حدود دیگران: ظلم عبارت است از پایمال کردن حقوق و تجاوز و تصرف در حقوق دیگران. روشن است در جامعه ای که ظلم حاکم باشد، زمینه­ی شکل گیری تعارضات اجتماعی فراهم تر است. ظلم چه از طرف دستگاه حاکم به جامعه نسبت به افراد جامعه صورت گیرد، و چه توسط اعضای جامعه نسبت به یکدیگر روا داشته شود در ایجاد تعارض مؤثر است.

3- شایعه سازی: مراد از شایعه خبری است که بین گروهی پخش می شود و معمولاً بی اساس و نادرست است. به عمل پخش کردن شایعه در میان دیگران، اصطلاحاً «شایعه پراکنی» می گویند.

  شیوه های پیشگیری از وقوع تعارضات

 1- تشریع دین و قوانین: یکی از مسائلی که می تواند زمینه ساز تعارضات اجتماعی در جامعه گردد نبود قانون است. از این رو خداوند متعال برای جلوگیری از تعارضات اجتماعی، قوانینی جامع، تام و انسان ساز تدوین کرد که پاسخ­گوی تمام نیازهای مادی و معنوی بشر می باشد که اصطلاحاٌ به آن «دین» گفته می شود.

2- دعوت به وحدت و پرهیز از تفرقه: یکی از عوامل مهم پیشرفت و تعالی انسان، چه در زمینه­ی مادی و چه در زمینه­ی معنوی، اتحاد و انسجام افراد جامعه است و در مقابل، تنازع و تعارض میان افراد، در صورتی که از حد طبیعی خود خارج شود، عامل مهمی در تزلزل و فروپاشی جامعه و عدم پیشرفت آن است از این رو خداوند متعال، انسان را به حفظ وحدت و چنگ زدن به ریسمان الهی دعوت کرده است. (آل عمران: 103)

 3- ایجاد فضای محبت، دوستی و برادری عمومی: در اهمیت این فرهنگ همین بس که این امر توانست کسانی را که سالیان متمادی بر سر موضوعی پوچ و بی اساس با یکدیگر جنگ و درگیری داشتند، به برادرانی تبدیل کند که به خاطر یکدیگر از بسیاری از منافع مادی و موقعیت های اجتماعی چشم پوشی می کردند. قرآن کریم در آیه­ی 103 آل عمران به این واقعیت اشاره نموده است.

4- بیان آثار اختلاف: یکی از روش های قرآن کریم برای ترغیب انسان به پیمودن راه هدایت و انجام خوبی ها و پرهیز از انحراف و کجی، بیان آثار انحراف و بدکرداری است که گاه به بیان آثار دنیوی اعمال و گاهی نیز آثار اخروی آن را برشمرده است. از جمله عواملی که در قرآن کریم به عواقب و آثار منفی آن هشدار داده شده، تعارضات اجتماعی است. تعارضاتی که از حد طبیعی خود خارج شد و موجب اتلاف سرمایه های مادی و معنوی جامعه می شود که در آیه­ی 46 انفال به این مهم پرداخته است.  

شایان ذکر است، پایان‌نامه «مدیریت تعارضات اجتماعی درآموزهای قرآن» پژوهش پایانی«هادی یعقوب زاده»، برای اخذ مدرک سطح 3 حوزه علمیه قم در سال 1390 دفاع شده است و استاد راهنمای آن حجت الاسلام سید صمصام الدین قوامی و استاد مشاور آن حجت الاسلام سعید داودی است./919/پ201/ن