ضرورت تحقق علم منظومه‌شناسی معرفتی دین
به گزارش خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در گفت‌وگویی با اشاره به ضرورت تحقق "علم منظومه‌شناسی معرفتی دین" برای مرتفع شدن اختلالات در نگاه، بهره‌گیری و پیاده‌سازی دین در جامعه بیان داشت: گاه نیز دین از این جهت مورد مطالعه قرار می‌گیرد تا مشخص شود که واجد چه اجزائی از معرفت است و رابطه این اجزاء با یکدیگر چگونه است؟ این بخش که از آن نیز به عنوان «علم منظومه‌شناسی معرفتی دین» یاد کرد، به عنوان یک علم شکل نگرفته است.
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی گفت: شناخت حوزه‌های مختلف مطالعات دینی که در دین نهفته است و تشخیص این‌که کدامیک از آن‌ها به دانش تبدیل شده‌اند، امری است که در علم منظومه‌شناسی معرفتی دین، شناخته می‌شود.
مطالعات تطبیقی بین دین و دستاوردهای علمی
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به قسم دیگری از علوم با موضوع دین گفت: قسمی از این علوم را می‌توان با کارکرد مطالعه آموزه‌های دین و تعیین نسبت آن‌ها با خروجی‌های علم مشخص کرد. برای مثال بررسی آیاتی از قرآن و مقایسه آن با کشفیات علوم جدید برای راه یافتن به این‌که آیات قرآن تا چه اندازه پیشگویی کرده و یا به وضعیت‌های علمی پرداخته‌اند، قسمی از این مطالعات است. در این جا بخشی از آموزه‌های دین موضوع مطالعه قرار می‌گیرد. چنین علمی هنوز شکل نگرفته است و تنها به صورت جسته و گریخته مطالعاتی صورت گرفته است. از این علم در صورت شکل‌گیری می‌توان به «مطالعات تطبیقی بین دین و دستاوردهای علمی» یاد کرد.
وی ادامه داد: ما چند دانش بیشتر نداریم و بسیاری از حوزه‌های معرفتی دین، بدون این که دانشی ارائه و تولید گزاره‌های آن‌ها را بر عهده داشته باشد، در دل دین نهفته و هنوز تبدیل به دانش نشده است.
حجت‌الاسلام و المسلمین مبلغی، بررسی تحولات و تطورات تاریخی گذشته بر یک دین، سنجش حرکت و وضعیت آن در درون تاریخ را قسم سوم علوم پردازنده به دین دانست و بیان کرد: در این شاخه از مطالعات که همان تاریخ ادیان است، به دین نه در کنش‌ها و واکنش‌های اجتماعی آن، بلکه به دین در تاریخ آن عطف توجه صورت می‌گیرد.
فلسفه دین
وی از دسته‌ای از مطالعات در باب دین که در قالب فلسفه دین پی گرفته می‌شود، به عنوان چهارمین قسم این علوم یاد کرد و گفت: در این سنخ مطالعه، دین، زبان دین، معجزه، شکل‌گیری دین و نظریات نسبت به دین و ... پی گرفته می‌شود و با افکندن نگاه‌های فلسفی این موارد، مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
علم منظومه‌شناسی معرفتی دین، هنوز محقق نشده است
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی از قسمی دیگر از مطالعات در باب دین نیز سخن گفت و اظهار داشت: گاه نیز دین از این جهت مورد مطالعه قرار می‌گیرد تا مشخص شود که واجد چه اجزائی از معرفت است و رابطه این اجزاء با یکدیگر چگونه است؟ البته این بخش متأسفانه هنوز به عنوان یک علم شکل نگرفته است و می‌توان از آن با عنوان «علم منظومه‌شناسی معرفتی دین» یاد کرد. این علم هنوز شکل نگرفته و اتفاقاً وجود آن بسیار ضروری است و فقدان آن اختلالاتی را در نگاه به دین و بهره‌گیری از دین و مقوله پیاده‌سازی دین در جامعه موجب شده است.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی ادامه داد: در واقع شناخت حوزه‌های مختلف مطالعات دینی مانند مطالعات کلامی، فقهی، حقوقی، اخلاقی و فرهنگی و ... که در دین نهفته است و مشخص کردن این حوزه‌ها و تشخیص این که کدامیک از آن‌ها به دانش تبدیل شده‌اند و کدامیک نه، یا به تعبیر دیگر این که کدام یک از حوزه‌های معرفتی را یک دانش نمایندگی می‌کند، امری است که در یک علم باید روشن شود که هنوز این علم محقق نشده است.
وی افزود: در واقع ما چند دانش بیشتر نداریم و بسیاری از حوزه‌های معرفتی دین، بدون این که دانشی ارائه و تولید گزاره‌های آن‌ها را بر عهده داشته باشد، در دل دین نهفته و هنوز تبدیل به دانش نشده است. همچنین رابطه منظومه‌ای میان این حوزه‌های معرفتی با یکدیگر و تقدم و تأخر رتبی هر یک و تأثیر و تأثر این معرفت‌ها و دانش‌های معرفت‌زای دینی نسبت به همدیگر هنوز در هیچ مطالعه و هیچ دانشی مورد بحث و بررسی قرار نگرفته است و از جمله مطالعاتی است که متوجه به دین و معطوف به آن است./916/د102/ع