سه ضلع مثلث گناه/ شیاطین انس چه کسانی هستند؟

به گزارش خبرگزاری رسا، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) شب گذشته در دفتر مقام معظم رهبری با اشاره به آیه«وَ لَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لاَ یَفْقَهُونَ بِهَا وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لاَ یُبْصِرُونَ بِهَا وَ لَهُمْ آذَانٌ لاَ یَسْمَعُونَ بِهَا أُولٰئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولٰئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ» اظهار داشت: عاملی که انسان را به این پستی می کشاند غفلت است.

وی افزود: این افراد مثل چهارپایان هستند چراکه از عقل، گوش و چشم خود برای درک حقایق استفاده نکردند بلکه از چهارپایان هم گمراه ترند؛ انسان باید در سیر سلوک توجهاتش را تقویت کند تا کم کم به گونه ای شود که توجه اصلی اش معطوف به خدا باشد و به اصطلاح با خدا زندگی کند، از زمانی که بیدار می شود تا هنگام خواب همواره یا اذکار لفظی می گوید و یا در دلش متوجه خدا است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در تشریح مراحلی که علمای اخلاق برای تکامل انسان ذکر می کنند، گفت: ایشان بیشتر تأکیدشان به بحث مراقبه است، مراقبت به حسب حال و مرتبه کمال فرد تفاوت می کند؛ مرحله ابتدایی مراقبه این است که سعی کند در طول روز مرتکب گناه نشود و آخر شب محاسبه کند که اگر غفلت و گناهی از او سر زده جبران کند، حداقل استغفار کند.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری مراقبه، محاسبه و مشارطه را به عنوان سه مرحله اصلی سیر و سلوک مطرح کرد و ابراز داشت: صبح که می شود با خود شرط کند که باید مطیع امر خدا باشد و گناه نکند، در طول روز نیز مراقب باشد که مرتکب گناه نشود و آخر شب هم محاسبه کند.

لازمه ولایت اهل بیت(ع)، محاسبه نفس است

استاد اخلاق حوزه محاسبه را در فرهنگ دینی بسیار مهم دانست و گفت: برخی علمای اخلاق کتاب خاصی در مورد محاسبة النفس نوشته اند و در کتاب های اخلاقی مانند معراج السعاده نیز بخشی را به این موضوع اختصاص داده اند؛ در روایات داریم اگر کسی هر روز از خودش حساب نکشد از ما اهل بیت(ع) نیست یعنی ولایت اهل بیت(ع) لازمه اش این است که انسان حواسش را جمع کند و از نفس خود حساب بکشد.

آیت الله مصباح یزدی تأکید کرد: کسانی که می خواهند از مراتب عالی ایمان برخوردار باشند باید مراقبه ای دقیق تر و پر ثمرتر داشته باشند؛ مرتبه دوم مراقبه را احسان می گویند که برگرفته از حدیث نبوی است که به ابوذر فرمود غیر از این که باید مراقب باشی گناه نکنی باید سعی کنی همیشه متوجه باشی که در حضور خدا هستی، تا جایی که گویی خدا را می بینی و اگر تو خدا را نمی بینی او تو را می بیند.

وی به بیان مرحله بالاتری از مراقبه پرداخت و گفت: در این مرحله فرد نه تنها رفتارش خلاف خواست محبوش نیست بلکه سعی می کند خطورات ذهنی اش نیز مخالف خواسته او نباشد؛ عبور خیالات از ذهن که می تواند انگیزه رفتار باشد حتی اگر منجر به رفتار هم نشود، این امر خیلی در اختیار انسان نیست؛ مخصوصا جایی که شیطان وسوسه می کند.

کار شیطان تزیین گناهان است

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) کار شیطان را تزیین معاصی دانست و ابراز داشت: شیطان لذت گناهی را که انسان انجام داده یادآوری می کند و آن را تزیین کرده و انگیزه انجام آن را با توجیهات مختلف تقویت می کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به آیه«زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَ الْبَنِینَ وَ الْقَنَاطِیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعَامِ وَ الْحَرْثِ ذٰلِکَ مَتَاعُ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا»گفت: حب دنیا، نساء، طلا و نقره، مرکب های گران بها، دام و کشاورزی، شیطان همه اینها در نظر انسان جلوه می دهد یعنی بیش از آنچه هست اینها را زیبا نشان می دهد به گونه ای که اگر یک صفر از رقم موجودی اموال فرد کم شود ماتم می گیرد و همه سعی خود را برای جبران آن صرف می کند.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری به تبیین مثلثی که در انجام گناه نقش دارند پرداخت و تصریح کرد: یک ضلع ماده ای است که گناه بر روی آن صورت می گیرد که جلوه های مختلف دنیایی است، ضلع دیگر وسوسه های شیطان است، او وارد عمل می شود، تکرار و تقویت می کند، ضلع سوم تمایلاتی انسانی است که به آن هوای نفس می گوییم.

استاد اخلاق حوزه با تأکید بر این که محفوظ ماندن از دام های دنیا، هوای نفس و شیطان نیاز به تمرین دارد، گفت: گرایش های مادی در انسان به طور طبیعی فعلیت دارد اما چیزهای دیگر را باید خودش تلاش کند و به فعلیت برساند، فکر کند، برنامه عمل داشته باشد تا خود  را نجات دهد؛ برخی بزرگان می گویند کل دوران سیر و سلوک مراقبه است.

بالاترین مرتبه مراقبه پاک کردن دل از مکروهات الهی است

آیت الله مصباح یزدی در بیان ادامه حدیث معراج ابراز داشت: بعد از این که شخص توجه به حضور خدا برایش ملکه شد سعی می کند دلش از چیزهایی که خدا کراهت دارد پاک شود و حتی شکل گناه هم به ذهنش خطور نکند؛ یعنی اختیار دلش را در دست گیرد تا هر آنچه خودش می خواهد به یادش بیاید؛ این مرتبه از مراقبه معمولی، بسیار بالاتر است.

وی در توضیح فرازی دیگر از حدیث معراج افزود: دل با چیزهای که خدا دوست ندارد متعفن می شود بنابراین باید آن را تمیز کرد و سعی کنیم نگذاریم شیطان بر ما مسلط شود.

این استاد برجسته حوزه بیان داشت: مؤمن باید با شیطان معامله دشمن کند«إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوّاً»اگر در زندگی دشمن قسم خورده داشته باشیم سعی می کنیم اصلا با او مواجه نشویم تا نتواند در ما اثری بگذارد و سعی می کنیم در معرض خطرش قرار نگیریم بنابراین با شیطان نیز باید این گونه برخورد کرد.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) با بیان این که شیطان وسوسه می کند و انسان را فریب می دهد، گفت: شیطان قسم خورده همان گونه آدم و همسرش را فریب داد به هر صورتی که شده آدمی زادها را نیز بفریبد؛ ظاهر استدلال های شیطان برای انسان منطقی است اما باطنش دام است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به آیه«إِنَّمَا سُلْطَانُهُ عَلَى الَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذِینَ هُمْ بِهِ مُشْرِکُونَ»ابراز داشت: شیطان بر کسی تسلط ندارد که به زور وادار به گناه کند مگر کسانی را که با آنها دوست است و ولایت شیطان را پذیرفته اند؛ هر کسی را از یک راهی فریب می دهد و کم کم با انسان رفیق می شود در فرهنگ قرآنی این رابطه تولی است.

انسان های شیطان صفت افسار خود را به دست ابلیس داده اند

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری سقوط انسان را تا جایی دانست که نوکر شیطان می شود و گفت: چنین کسی عامل و ابزار شیطان برای اغوا کردن دیگران می شود؛ مرکب شیطان می شود و هرجا که شیطان افسارش را بکشد می رود، اینها شیاطین انس هستند که در بسیاری از جاهای قرآن مقدم بر شیاطین جن مطرح می شوند.

استاد اخلاق حوزه خاطرنشان کرد: باید خود را آماده کنیم تا از همان ابتدا که شیطان ما را به سمت خود دعوت کرد او را پس بزنیم؛ اگر کسی اندکی با شیطان رفاقت کرد باید سعی کند سریع خودش را از او جدا کند و افسارش را دست شیطان ندهد، اگر گاهی فریب خورد گاهی هم به دهن شیطان بزند.

دوستی با دوستان خدا تنها با دشمنی با دشمنانش امکان پذیر است

آیت الله مصباح یزدی با تأکید بر این که دوستی با دوستان خدا بدون دشمنی با دشمنانش دوام ندارد، گفت: به همین دلیل است که در دین ما حب و بغض در کنار یکدیگر بیان می شود«أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ»؛ نمی شود هم دوست خدا و هم دشمن خدا را دوست داشت، این دو باهم جمع نمی شوند؛ باید در برابر دوستان خدا خضوع داشته باشیم و با دشمنان او سرسختانه برخورد کنیم.

وی حیله های شیطان را بسیار پیچیده و قوی دانست و ابراز داشت: شیطان حتی انسان های زرنگ و باهوش را فریب می دهد، کمتر کسی می تواند از دستش نجات پیدا کند مگر کسی که توسل به خدا و ائمه اطهار(ع) داشته باشد؛ کسانی که می خواهند ترقی کنند باید دائما به خدا پناه ببرند از دام هایی که شیطان گسترده است./928/201/ع