تدوین الگوی مهندسی فرهنگ دینی طراحی شد

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، از جمله مفاهیمی که طی یک دهه اخیر در کشور به شدت در حوزه‌ی مطالعات اجتماعی و فرهنگی نفوذ داشته مفهوم مهندسی فرهنگی است. مهندسی فرهنگی به معنای فرایند بازطراحی، اصلاح و ارتقای شئون و مناسبات نظام‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور براساس فرهنگ مهندسی شده با توجه به شرایط و مقتضیات ملی و جهانی است. پیش‌فرض اساسی مهندسی فرهنگی بر این اساس مبتنی است که فرهنگ امری ثابت و لایتغیر نیست و می‌توان آن را به مرور و در طول زمان تغییر داد؛ مهندسی فرهنگ کشور، به معنی تدبیر کردن و سامان بخشیدن، جهت دادن و اندازه کردن امور و شئون از نوع فرهنگی، با معیارهای فرهنگی و از زاویه‌ی فرهنگ می‌باشد. در عبارت مهندسی فرهنگ، همه شئون می‌توانند متعلق تدبیر قلمداد شوند. بدین ترتیب در مهندسی فرهنگی متعلق بسیار وسیع آن در نظر گرفته می‌شود و می‌تواند افزون بر فرهنگ، بسیاری مقوله‌های دیگر را نیز در برگیرد.

از آن‌جا که در جامعه‌ اسلامی دین نقشی محوری ایفا می‌کند، روح حاکم بر نقشه‌ فرهنگی اجتماع و مهندسی آن نیز معنویت و دیانت است، بنابراین می‏بایست در مهندسی فرهنگی کشور، به دین نقش محوری داد و آن را معیار، محتوابخش و جهت‏دهنده‌ تمامی فعالیت‏ها و تصمیمات فرهنگی قرار داد. به عبارت دیگر در مهندسی فرهنگی کشور ـ با اختلاف درجات و روش ـ جریان دین را در تمامی سطوح فرهنگ مشاهده کرد. بدین منظور می‏بایست در مهندسی فرهنگی کشور سه سطح فرهنگ، یعنی «فرهنگ عمومی، فرهنگ تخصّصی و فرهنگ بنیادی» را از یکدیگر تفکیک کرد و تعامل دین با هر سطح فرهنگ را مشخص ساخت که این مهم جز با توجه به ارتباط دین و تمدن‌سازی در قالب تدوین مهندسی فرهنگ دینی امکان‌پذیر نمی‌باشد. با نگاهی‌ دقیق‌تر روشن‌می‌شود متعلق ما در مهندسی فرهنگ دینی فرهنگ و به طور خاص فرهنگ دینی است؛ فرهنگ دینی جامعه حقیقتی در امتداد حیات معنوی جامعه دینی است که شامل مراتب و لایه‌های وجودی است که در تمامی عرصه‌ها‌ی جامعه و در مؤلفه‌های حیاتی آن متجلی می‌شود. آن‌چه از مهندسی فرهنگ دینی انتظار می‌رود این است که حلقه‌های بین مبانی علمی تا تبدیل شدن به عمل و نمادهای ظاهری را به طور منظم به هم وصل کند و با تدوین فرمول‌ها و تعیین معیارهای قابل اندازه‌گیری، انطباق با مبانی دینی را در هر سطح و هر جزء از اجزای فرهنگ جامعه به خوبی کنترل کند.

بر این‌ اساس و با تأکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب در یک دهه‌ی اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تلاش‌های قابل توجهی را در زمینه‌ مهندسی فرهنگی کشور انجام داده است، علاوه بر آن برخی از علاقمندان و صاحب‌نظران عرصه‌ی فرهنگی کشور نیز در این زمینه به بحث و بررسی و ارائه‌ی دیدگاه‌های خود پرداخته‌اند، به طوری‌که در حال حاضر سهمی از کلیدواژه های اصلی حوزه‌ی فرهنگی کشور به مهندسی فرهنگی اختصاص یافته است؛ آن‌چه در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است تعیین نقش یا سهم دین در مهندسی فرهنگی کشور می‌باشد. اهمیت مهندسی فرهنگ دینی به لحاظ نتایجی که برای سعادت فرد و جامعه دارد به‌گونه‌ای است که احتیاط را در هرگونه اقدام و تصمیم گیری در مورد آن می‌طلبد و تدوین آن نیازمند بهره‌برداری از حوزه‌های مختلف علوم دینی در مهندسی فرهنگی است.

از این جهت و با توجه به رسالت سازمان تبلیغات اسلامی در زمینه‌ مدیریت و اعتلای فرهنگ دینی و ضرورت کشف روش‌ها و الگوهای کارآمد در عرصه‌ فرهنگ‌سازی دینی، طرح تدوین الگوی مهندسی فرهنگ دینی مورد توجه قرار گرفت تا به تبع آن در رصد پیوسته و مستمر نقشه‌ مهندسی فرهنگی کشور جایگاه دین به طور دقیق‌تری مورد توجه قرار گیرد. چرا که مهندسی فرهنگی به دلیل اهمیّت متعلق خود یعنی «فرهنگ» در یک سیر مستمر و نظارت دائم، باید شرایط و واقعیت‌های جامعه و نیز آسیب‌ها، آفات و فرصت‌ها و تهدیدهای متوجه و مواجه با فرهنگ جامعه را بشناسد، بپاید و مدیریت کند./1325/د102/ی