منبع فهم دقیق قرآن، بیانات پیامبر و ائمه اطهار است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد،  آیت الله سید جعفر سیدان، استاد سطح عالی حوزه علمیه امروز در جلسه روش صحیح تفسیر قرآن که د با اشاره به این که در تفسیر آیات باید از خود قرآن برای فهم آن استفاده گفت: برای استفاده از قرآن و بهره مندی از تفسیر آن، باید بر قواعد ادبی و عربی  مسلط بود و نیز باید در ارتباط با آن چه می خواهد در جریان تفسیرش قرار گیرد از خود آیه های قرآن، آیه های مرتبط و مشابه با مضمون آن استفاده کرد چرا که بعضی از آیات تصدیق کننده و توضیح دهنده برخی آیات دیگر است.

وی در ادامه با بیان این که  منبع فهم دقیق قرآن، بیانات ائمه اطهار(ع) است، افزود: همچنین در تفسیر آیات باید از بیانات ائمه(ع) و پیامبر(ص) نیز بهره برد و افزون بر این ها استفاده از فهم فطری و عقل خدادادی و درکی که خدا به عموم بشر اعطا کرده است بنابراین این، روش صحیح استفاده از قرآن و روش های دیگر مخدوش است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) بر ضرورت توجه به فرمایشات ائمه(ع) و حضرت رسول(ص) تأکید و خاطر نشان کرد: امام صادق(ع) فرمودند: «خدای تعالی ولایت ما اهل بیت را قطب قرآن و قطب جمیع کتاب ها، قرار داد، محکم قرآن بر محور ولایت ما دور می‌زند» و افزون بر این حدیث نیز بر همگان روشن است که ائمه اطهار(ع) عالم به محور و علوم قرآن هستند و آیات و روایات متعددی این مطلب را بیان و تأکید می کند.

آیت الله سیدان به حدیث ثقلین، قرآن و عترت به عنوان امانتی که پیامبر(ص) برای تمسک و هدایت مسلمانان در نزد آن ها به امانت گذاشتند، اشاره و اظهار کرد: ولایت اهل بیت(ع) وسیله روشنگری و روشن شدن انسان به نور ایمان و رسیدن به خداوند است تا از گمراهی و گرفتاری حفظ شوند. ثقل اکبر قرآن و ثقل اصغر اهل بیت(ع)، حفاظت کنید اگر به این دو تمسک جستید هرگز گمراه نخواهید شد.

وی با بیان این که در حدیث ثقلین، قرآن به عنوان ثقل اکبر و عترت را ثقل اصغر معرفی شده است، به توضیحی در خصوص علت این انتخاب پرداخت و تصریح کرد: ائمه اطهار(ع) به حسن اختیار در علم خدا به گونه ای در عبودیت مصمم بودند که مستحق شدند تا خداوند امتیاز بیان کردن حقایق قران در تمامی ابعاد آن  را به ایشان عنایت کند که این امتیاز، هم اعطایی حضرت حق و هم اختیاری ائمه(ع) محسوب می شود.

شهادت امام حسین(ع) برای بیان حقایق قرآن بود

استاد سطح عالی حوزه علمیه، با اشاره به اهمیت حقایق قرآن، خاطر نشان کرد: همه تلاش ها و زحمات و رنج های انبیاء و پیامبر(ص) و خاندان رسالت، برای رساندن و حفاظت بر این حقایق بوده است؛ این حقایق چنان اهمیتی دارد که امام حسین(ع) خونشان را برای آن می دهند و ائمه(ع) در مواقع مختلف به بیان حقایق قرآن می پرداختند از این رو وظیفه داریم که در عمل و رفتار به قرآن و عترت تمسک پیدا کنیم.

آیت الله سیدان از تفسیر به رأی به عنوان یکی از تفسیرهای نادرست قرآن یاد و تصریح کرد: احادیث بسیاری در مذمت این روش تفسیر بیان شده است و حضرت رسول(ص) می فرمایند: «کسی که قرآن را به رأی و نظر خود تفسیر کند، جایگاهش آتش جهنم است». در این روش، فرد افکار پیش ساخته ای را برای خود مبنا گرفته،  طرز تفکری برای خود ایجاد کرده و به دنبال تطبیق آیات قرآن با تفکر پیش ساخته خود بوده که از گذشته تا کنون به فراوان این گونه تفسیر وجود داشته است.

وی با بیان این که مرحوم ملاصدرا نیز به روش تفسیر به رأی می پرداخت، اضافه کرد: سوره مریم آیه 95،  تفسیر می شود که همگان در روز محشر حاضر می شوند در حالی که تنها هستند ولی ملاصدرا بر خلاف مشهور و در کتاب  اسرار الایات خود گفته است روز قیامت جسمی در کار نیست و مبنا این در نظر گرفته شده که معاد، معاد جسمانی نیست با این که آیات بسیاری این مطلب (معاد جسمانی) را تأکید کرده ند از جمله سوره یاسین  و آیه 78 آن.

وی افزود: بنابراین قدرت خدا ذرات بدن انسان ها را زیر نظر دارد و هیچ چیز از نظر علمی و قدرت حضرت حق خارج نیست؛ این تغییر و تحول به دست خداوند است و خداوند به وضوح  در آیات قرآن آورده است که معاد جسمانی وجود دارد از این رو تفسیر مرحوم ملاصدرا به طور کامل اشتباه است چرا که مبنا را بر این گرفته که معاد جسمانی وجود ندارد و  تعبیر کرده که نفس صورت مثالی را اختراع کرده است.

موانع دنیوی؛ سبب عدم تحقق فواید سوره های قرآن

استاد سطح عالی حوزه با اشاره به فضیلت  سوره نصر، اظهار کرد: حضرت صادق(ع) فرمودند: « هر کس سوره نصر را در نمازهای مستحبی یا واجب خود قرائت نماید خداوند او را بر تمام دشمنانش یاری می کند و در روز قیامت در حالیی می آید که همراه او کتابی گویا است و خداوند این کتاب را از درون قبرش بیرون می آورد و در آن مایه امان از گرمای آتش جهنم است. او در روز قیامت بر چیزی عبور نمی کند مگر این که بشارتش می دهد و او را به هر خیری خبر می دهد تا اینکه وارد بهشت شود. برای قاری این سوره در دنیا اسباب خیر فراهم است به حالتی که کسی ندیده و به قلبش خطور نکرده است»؛ آیات سوره های قرآن دارای خاصیت و اقتضائاتی در دنیا و آخرت  هستند ولی گاهی موانع مانع آن می شود.

آیت الله سیدان ادامه داد: خداوند در آیه 15 سوره غافر می فرماید: « ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکمْ» اما در روایات آمده که این امر شرایط دارد و نباید مانعی برای استجابت مانند ارتکاب گناهان وجود داشته باشد؛ اصل نزول سوره نصر، آثار و فواید بسیار دارد اما این فواید، حاشیه کار است و نه متن؛ اصل و متن کار این که این آیات سوره نصربرای محتوای آن و هدایتگری نازل شده است.

وی نشان کرد: تمسک به قرآن و اهل بیت(ع) رسول خدا(ص) تا حدی اهمیت دارد که حضرت عباس(ع) روز تاسوعا وقتی دست هایشان قطع شد و از آوردن آب ناامید شدند، اعلام کردند: « والله ان قَطعتم یَمینی انی احامی ابداً عَن دینی» و این یعنی با وجود آن شرایط سخت و بی نظیر ایشان هرگز  دست از یاری امام و معلم دین خدا برنداشتند./844/پ201/ب5