روش اقناع مخاطب در دروس حوزوی بهترین سبک ارزشی خبرنویسی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دومین دوره آموزش پیشرفته خبرنگاری با عناوین سبک‌های خبر و ویراستاری و تیتر نویسی با ارائه مجید رضاییان، عضو هیأت علمی دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه تهران مرکز، امروز در دفتر مرکزی خبرگزاری رسا در قم برگزار شد.

رضاییان با اشاره به وظیفه اصلی رسانه‌ها در عصر جدید اظهار داشت: امروزه وظیفه خبرنگاران و روزنامه نگاران از پاسخ دادن به پرسش های مخاطبان فراتر رفته است و به حدی رسیده است که باید با ایجاد نگرش های جدید و ایجاد پرسش برای مخاطبان به وظیفه خود عمل کنند.

وی پیشینه ظهور رسانه ها را یادآور شد و گفت: در قرن 18 رسانه ها و مطبوعات به وجود آمدند و در قرن 19 به رشد و شکوفایی رسیدند؛ از آغاز جنگ جهانی اول تا پایان جنگ جهانی دوم رسانه ها به دنبال تکمیل اطلاعات بودند؛ از آن پس روزنامه نگاری تغییر کرد و توسعه یافت که وظیفه آن کشف فساد بود.

این روزنامه نگار و پژوهشگر ژورنالیسم ادامه داد: به همراه ظهور نت، روزنامه نگاری به فضایی تحلیلی وارد شد؛ وب نیز به معنی انفجار اطلاعات بود و از پاسخ به شش سؤال خبری، به دو سؤال اساسی آن که چگونه و چرا بود، پاسخ داده شد.

عضو هیأت علمی دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه تهران به تخصصی بودن فضای خبری تحلیلی تأکید کرد و اظهار داشت: تحلیل اطلاعات از پیچیدگی ویژه ای برخوردار است و منتقدان زیادی نیز به همراه دارد، در حالی که نگرش به تنهایی وقایع، منتقدی ندارد.

وی ساختار هر خبر را دارای سه عنصر اصلی دانست و ابراز کرد: اطلاعات، پیام و ادبیات سه عنصر اصلی خبر هستند؛ اطلاعات خبر با موضوع خبر متفاوت است؛ در واقع اطلاعات خبر در بستر یک واقعیت موجود است و هر موضوعی می تواند اطلاعات باشد.

رضاییان ادامه داد: پیام در خبر به منظور ارائه نظر نیست و فقط با جابه جایی اطلاعات در خبر معانی آن تغییر کرده و یا معانی مشابه ایجاد می کند؛ به معنای دیگر، آرایش اطلاعات در خبر را پیام می گویند؛ واژگان و ترکیب، دو عنصر ادبیات در خبر است.

این روزنامه نگار و پژوهشگر ژورنالیسم از وجود سه نظام در فضای رسانه ای خبر داد و اظهار داشت: نظام اطلاع رسانی، ارتباطی و اقناعی سه فضای موجود در رسانه ها است؛ در نظام ارتباطی، دریافت و بازخورد اطلاعات انجام شده و در نظام اقناعی، مخاطب را قانع کرده و او را با خود همراه می کند.

وی نظام آموزشی حوزه های علمیه را در جهان بی نظیر دانست و ابراز کرد: در نظام آموزشی طلبگی، آموختن یک سویه ملاک نیست و پرسش از اهمیت بالایی برخوردار است؛ بعد از پرسش در کلاس هم به مباحثه می پردازند که در عمق بخشی به علوم و مباحث بسیار مفید است.

رضاییان به رسانه ها و مطبوعات توصیه کرد: نظام آموزشی اروپا نیز از نظام آموزشی حاکم در حوزه های علمیه بهره گیری می کند؛ رسانه ها و مطبوعات ایران نیز باید تلاش کنند از این روش ارزشی استفاده کنند؛ مخاطبان خود را قانع کنند و فضایی یک طرفه نداشته باشند.

عضو هیأت علمی دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه تهران به سبک های خبری اشاره کرد و اظهار داشت: هر خبر را باید در یک مثلث در نظر بگیریم؛ نخستین ضلع این مثلث فراز خبر است که در گره افکنی می کند؛ ضلع دوم این مثلث نقطه اوج خبر است که محل تقارن گره افکنی و گره گشایی است؛ در ضلع آخر که نقطه فرود است، به گره گشایی پرداخته می شود؛ بنابر این هر خبری باید دارای این سلسله زمانی باشد.

وی با تأکید بر داشتن تواضع در کار خبری اضافه کرد: خبرنگاری موفق خواهد بود که بتواند سکانس نویس خوبی باشد؛ هیچ گاه در یک سکانس امکان جابه جایی پلان ها وجود ندارد و در خبر نیز نباید ترتیب وقایع و ارزش های خبری جابه جا شود؛ یک سکانس نویس خوب است که می تواند از شیوه نشانه ها، مفاهیم را به مخاطبان منتقل کند.

انواع سبک خبری

این روزنامه نگار و پژوهشگر ژورنالیسم به تشریح سبک خبر تلفیقی به عنوان سبک جدید خبری پرداخت و اظهار داشت: در سبک خبری تلفیقی، پارگراف اول به صورت هرم وارونه است، پاراگراف دوم و سوم شرح پاراگراف اول و پاراگراف بعدی باز به سراغ یک ارزش خبری می رویم و در پاراگراف های بعد آن را شرح می دهیم.

رضاییان به سبک خبری بلوک نویسی اشاره و ابراز کرد: سبک بلوک نویسی که خبرگزاری رویترز مبدع آن است، از چهار بلوک خبری تشکیل شده است؛ اطلاعات، نقل قول طلایی، پیشینه و رنگ، چهار بلوک تشکیل دهنده این سبک خبری است.

عضو هیأت علمی دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه تهران در ادامه توضیح داد: دو بلوک نخست این سبک همانند تار و دو بلوک دیگر آن حکم پود دارد که یک فرش را می بافد و خبر را تکمیل می کند؛ دو بلوک نخست خبری اساسی و از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی افزود: تار اول همان اطلاعات کسب شده توسط خبرنگار است؛ تار دوم که نقل قول طلایی است، مربوط به افرادی است که خودشان در صحنه واقعه حضور داشته اند؛ در واقع زمانی که اطلاعات خبر نقل می شود، نقل قول طلایی نقش مستند کردن این اطلاعات را بر عهده دارد.

این روزنامه نگار و پژوهشگر ژورنالیسم به تشریح دو بلوک دیگر سبک خبری رویترزی پرداخت و توضیح داد: پیشینه نویسی باید در جایی باشد که معنا آفرینی کند؛ آوردن پیشینه در هر جایی از خبر آزاد است؛ اما به شرطی که اطلاعات حال را معنادار کند و به آن مربوط باشد؛ گاهی اوقات پیشینه در لید خبر نیز به کار برده می شود.

وی با انتقاد از بلوک چهارم سبک خبری رویترزی تصرح کرد: در بلوک چهارم که به عنوان رنگ در خبر است، به توصیف حالات ظاهری و توصیف جزئیات پرداخته می شود؛ این در حالی است که به هر نوعی پای رنگ در خبر باز شود، راهی را برای القای نظر شخصی خبرنگار و نویسنده به مخاطب باز کرده است.

رضاییان استفاده از بلوک «رنگ» که در خبرنویسی رویترز وجود دارد را در ارائه گزارش مطلوب دانست و گفت: در گزارش که خبرنگار از شخصی نقل قول نمی کند و یا در حال تحلیل مسأله ای است، می تواند اظهارات شخصی خود را بروز دهد و این کار وی باعث نمی شود تا مخاطب احساس کند که نویسنده قصد تلقین نظر خود بر وی را داشته است./840/پ201/ف2