«آقای نخست‌وزیر» هم فراستی را احساساتی نکرد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مناظره مسعود فراستی و مسعود شاه‌حسینی از کارشناسان حوزه سینما و تلویزیون در مورد مستند «آقای نخست‌وزیر»، عصر امروز در سالن اجتماعات سوره واقع در حوزه هنری برگزار شد.
در ابتدای این مراسم شاه‌حسینی گفت: تاریخ معاصر گمشده نسل جوان امروز ماست، این نسل 28 مرداد 1332 را ندیده‌اند و احتمالاً به سمت یک مستند جدی می‌روند.
پس از آن فراستی گفت: این فیلم، فیلم بدی نیست (تشویق حضار)، موفق می‌شود سوژه را برای ما مسئله کند که این قسمت مهمتر است. هرچند ریتم بسیار طولانی است اما طوری کار شده که به اندازه‌ای که اعلام می‌کند حرف می‌زند، چرایی را مطرح می‌کند اما به نظرم جواب ما را نمی‌دهد، آنچه منجر به ساخت اثر می‌شود، بخشی از اثر، مستند آرشیوی است ولی امانتداری هم خوب است، و از هرجا گرفته شده است یادآوری‌اش لازم است.
وی در مورد مصاحبه‌ها گفت: انتخاب‌ها خوب است اما تصویر طوری کات می‌شود که نیازمند دقت تدوینی است، برخی جاها حفره موضوعی دارد.
در ادامه، شاه‌حسینی گفت: اینکه سازندگان القا می‌کنند ایران همچون آلیس در سرزمین عجایب است جالب توجه است، جالب است که ایران اولین کشور نفت‌خیز معرفی می‌شود، آنچه گفته نشده خروج متفین با وجود ردپایشان است، به فضای جنگ سرد، کمتر پرداخته شده است، سند فیلم خاطرات شفاهی و بعد منابع مکتوب است، اغنا عقلی مخاطب را عهده‌دار است و البته ردپای اغنای احساسی نیز وجود دارد.
در ادامه، فراستی گفت: در سوژه سؤال پیش می‌آید دکتر مصدق باهوش که صنعت نفت را ملی می‌کند چرا آنقدر در جریان کودتا منفعل است؟! این چرا پاسخ داده نمی‌شود. شناخت از آمریکا ندارد یا توهم دارد؟ معلوم نیست چرا توهم اعتماد به آمریکا در مصدق ادامه پیدا می‌کند.
وی افزود: مسئله بعدی اختلاف بین مصدق و آیت‌الله کاشانی است، اینکه چرا مصدق آن اختیارات تام برای قانونگذاری را می‌خواهد و مقاومت آیت‌الله کاشانی کافی در این فیلم پرداخته نشده است و سؤال می‌ماند.
وی افزود: ما از خلوت و روابط خانوادگی مصدق چیزی نمی‌بینیم و فقط مصدق را در اجتماع می‌بینیم، از نقاط ضعف و قوت مصدق و تطبیقش با رفتار اجتماعی‌اش چیزی نمی‌بینیم، اگر فردیت مصدق بود می‌توانست فیلم مستند پرتره شود، کاش فقط روی اعمال بیرونی مصدق نمی‌ماند، این از مواردی است که با قصد سفیر فیلم که می‌خواهد مسئله تعیین کند باید روی این موارد توجه می‌کرد.
در ادامه این مراسم، شاه‌حسینی در پاسخ به اینکه آیا فیلم پره کوری باز می‌کند یا با روایتی جذاب، روایت تاریخ می‌کند، گفت: کسانی که وارد ایران می‌شدند باتوجه به اینکه معادلات حاکم بر ایران با بقیه جهان متفاوت است خواسته بودند آلیس در سرزمین عجایب ببینند که این مورد از نقاط قوت است. اینکه فقط به ارجاعات شفاهی تکیه شده است نتوانسته است برخی ابعاد ماجرا را روشن کند که یکی از آنان همین به پیروزی کودتا است که به سادگی اتفاق افتاده است.
وی افزود: خوب است که تصاویر کمتر دیده شده‌ای می‌بینیم، اما جمع دلایل است که شرایط اغناء را به وجود می‌آورد.
وی افزود: به نظرم، فیلم بیشتر احساس جدیدی به وجود می‌آورد.
در ادامه، فراستی نیز در پاسخ به همین سؤال گفت: مردمی که در 30 تیر چنان می‌کنند که تا قبل از انقلاب بی‌نظیر است، چه شد که بعد از یک‌ماه آنقدر تغییر می‌کنند، 10 هزار دلار و چند نفر که جواب نشد، یکی از مصاحبه‌شوندگان اشاره می‌کند این مردم، آن مردم نیستند اما جواب نمی‌دهد.
وی افزود: حرف تازه در فیلم زده نمی‌شود اما اینکه فیلمساز بعد از سال‌ها نشسته و فهمیده می‌توان با افراد مختلف نشست و ماجرای دکتر مصدق را گفت، این خرق عادت خوبی است.
در ادامه این مراسم، شاه‌حسینی باتوجه به اینکه روایت از جنس پروپاگاند نیست و حرکت به سمت خوش ذوق بودن را دارد، در مورد اینکه این تغییر جنس قصه‌گویی تغییر کرده است و آیا این انقطاع در پردازش داده است، گفت: این مستند است، نگاه نویی دارد، اینکه شخصیت‌های ملی مذهبی اسطوره دکتر مصدق را نقد می‌کنند که این نبوده است، ضمن اینکه به نقش فتوای آیت‌الله کاشانی چیزی است که تاکنون ندیده بودیم، یا شخص دیگر مؤدبانه مطالبش را می‌گوید، اینکه بر اساس ادب و انصاف حرف نویی را می‌زند.
فراستی نیز در پاسخ به این سؤال گفت: فیلم به لحن روایی خاص خودش نمی‌رسد، انتظار هم نداشتم وقتی روایت بر مستند آرشیوی است این‌طور شود. این مستند کار خوبی است اما مرا از نظر احساسی رها می‌کند و تأثیر نمی‌گذارد، فردا هم که از خواب بیدار بشوم به این فیلم فکر نکرده‌ام. به نظرم به سمت مستندهایی برویم که چنان احساسی بدهد که آن احساس مرارها نکند. به نظر من دوستان ژان روش ببینند. اما ما بالاخره بعد از 30 سال داریم تاریخمان را نقد می‌کنیم./805/پ202/ی