وحدت اسلامی؛ ضرورتی اجتناب ناپذیر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، وحدت و همگرایی امت اسلامی،یکی از آموزه های قرآنی و از اصول مسلم اسلام است؛موضوعی که مورد تاکید و سفارش فراوان پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و اهل بیت علیهم السلام قرار گرفته است.

آن‌چه از مفاهیم قرآن، بیانات و سیره عملی پیامبر و اهل بیت ایشان فهمیده می شود،تلاش در جهت همبستگی و وحدت و دوری از تشتت و پراکندگی امت اسلامی و هم چنین جلوگیری از بروز اختلاف و تفرقه در میان مسلمانان است.

تکیه بر مسایل مشترک و کاستن از طرح موضوعاتی که به اختلاف دامن زده و موجبات انشقاق جامعه اسلامی را فراهم می آورد، به عنوان راهبردی اساسی و راه حلی مناسب در جهت تقریب مذاهب اسلامی و ایجاد فضای وحدت و همگرایی، همواره مورد توجه صاحب نظران و اندیشمندان جهان اسلام بوده است تا از این رهگذر،عزت و اعتلای اسلام رخ نموده و این امت هم چون "ید واحده"ای در برابر دشمنان ایستادگی و مقاومت نماید.

اعتصام به حبل الهی به عنوان پایه و اساس وحدت، موضوعی است که خداوند متعال در قرآن به آن اشاره کرده و قوام و دوام جامعه اسلامی را بر آن اساس قرار داده است و "توحید" به عنوان اصلی ترین راهبرد وحدت آفرین، می تواند راهگشای این امر خطیر گردد.

اتفاقات چندسال اخیر در جامعه جهانی که با ایجاد موج بیداری در اقصی نقاط عالم همراه بوده و موجب گرایش روزافزون به اسلام و ظهور پدیده اسلام گرایی شده است، دشمنان را به هراس افکنده و آنان سعی نموده اند تا با تدوین استراتژی های متعدد،این جریان را مدیریت و منحرف نمایند.

یکی از مهترین راهبردهای تدوین شده توسط اتاق های فکر دشمن،برنامه ریزی تفرقه افکنانه در جهت ایجاد انشقاق و گسست فرقه ای و مذهبی در جامعه اسلامی بوده است؛موضوعی که از طریق راه اندازی و حمایت از جریانات افراط گرایانه در شیعه و اهل سنت دنبال و پیگیری می شود تا با مرزبندی فکری، سیاسی، اعتقادی و طبقاتی، مانع اتحاد جامعه اسلامی به منظور بازآفرینی و تحقق تمدن شکوفای اسلامی گردند.

بی شک، ریشه یابی علل و عوامل ایجاد تفرقه و جدایی جامعه اسلامی، از موضوعات مهمی است که باید مورد توجه نخبگان و اندیشمندان جهان اسلام قرار گیرد تا با ارایه راهکارهای مناسب و اتخاذ تدابیر صحیح،این موانع رفع شده و مجد و عزت جامعه اسلامی در سایه حفظ کیان ارزشی اسلام محقق گردد.

ناگفته پیداست که در این مسیر،رسانه ها به عنوان وسایل ارتباط جمعی و رکن چهارم مردم سالاری، نقش بی بدیل و تعیین کننده ای برعهده دارند تا با پرداختن به این آرمان فراجناحی و فرا مذهبی و با هدف حفظ اسلام و ترجیح مصالح این دین الهی بر منافع شخصی و گروهی، به ایفای نقش در این مسیر مهم و حیاتی بپردازند.

امام علی(ع) منادی وحدت اسلامی

جریان سقیفه و غصب حکومت از جانب جریانی که با نام«شیخین» معروف شدند؛ جامعه نوپای اسلامی را در معرض تهدید جدی و در آستانه بروز فاجعه قرار داده بود.

بررسی نکات تاریخی آن برهه از زمان؛ نشان گر تجهیز جریان نفاق و کفر برای استفاده از این شکاف جامعه اسلامی و ایجاد انشقاق در  جامعه است؛ مسأاله ای که البته با درایت امیرالمؤمنین(ع)، در نطفه خوابید.

آن حضرت بعداً در خطبه‎های مختلف، به برخی دلایل کوتاه آمدن از حق خود اشاره کرده بودند. امام علی(ع) در همین زمینه فرمودند: «وقتی‌ دیدم‌ مسأله‌ مردم‌، مسأله‌ حکومت‌ نیست‌ بلکه‌ امت‌ از اسلام‌ دور می‌شود و اسلام‌ مورد تهدید قرار گرفته‌ است‌، برای‌ حفظ‌ اسلام‌ به‌ میدان‌ آمدم‌ تا رخنه‌ و آسیبی‌ به‌ اسلام‌ نرسد و حفظ‌ اسلام‌ در نظر من‌ از حکومت‌ بر شما مهم‌تر بود.» (نهج‌البلاغه‌، نامه‌ 62) و این مسأله نشان دهنده ی اهتمام ویژه و روحیه دلسوزانه و غیرت زیاد حضرت نسبت به امت اسلام و حفظ دین الهی است.

دعوت مکرر آن امام همام بر اتحاد و برادری در جامعه اسلامی و دوری از تشتت و تفرقه و کمک ایشان به خلفا، خود دلیل بسیار محکمی بر جایگاه این موضوع در تفکر شیعی است که نمونه های فراوانی از آن را در تاریخ زندگانی آن حضرت و امامان پس از ایشان می بینیم.

امیرالمؤمنین در خطبه 76 نهج البلاغه در این باره می فرمایند:«فایّاکم‌ و التلوّن‌ فی‌ دین‌ الله‌ فان‌ِّ جماعةً فیما تَکْرَهُون‌َ من‌ الحق‌ّ، خیرٌ من‌ فُرقةٍ فیما تُحبّوُن‌ من‌ الباطل‌ و ان‌ِّ الله‌َ سبحانه‌ لم‌ یُعط‌ احداً بفُرقَةٍ خیراً ممِّن‌ْ مَضی‌ و لا ممِّن‌ْ بَقی‌َ؛ مبادا در دین‌ متلوّن‌ و دورنگ‌ باشید. هم‌بستگی‌ و اتحاد در راه‌ حق‌ اگرچه‌ از آن‌ کراهت‌ داشته‌ باشید، بهتر از پراکندگی‌ در راه‌ باطلی‌ است‌ که‌ شما بدان‌ مایل‌اید؛ زیرا خداوند سبحان‌به‌ هیچ‌ کس‌، نه‌ گذشتگان‌ و نه‌ آنها که‌ هم‌ اکنون‌ هستند، در اثر تفرقه‌، چیزی‌ نبخشیده‌ است‌».

حضرت در این فراز، افراد جامعه را دعوت به پذیرش حق می کنند و می فرمایند که هرچند حق برای برخی از شما سنگین است و قدرت پذیرش ندارد، اما باید در راه آن اتحاد و همدلی داشته باشید که این موضوع بهتر از روی آوردن به باطل آن هم در حالت پراکندگی و چند دستگی که آفت جامعه اسلامی است، می باشد.

امیرالمؤمنین(ع)، علت تشتت و اختلاف در جامعه را از راهکارهای شیطان می دانند و در خطبه 121 نهج البلاغه، در این باره می فرمایند:«إن‌ الشیطان‌ یُسَنّی‌ لکم‌ طرقه‌ و یرید أن‌ یحل‌ دینکم‌ عقدةً و یعطیکم‌ بالجماعة الفرقة؛ همانا شیطان‌ راه‌های‌ خود را بر شما هموار می‌کند و می‌خواهد تا پیوند شما را با دین‌ قطع‌ کند و جماعت‌ شما را به‌ تفرقه‌ مبدل‌ سازد».

منقطع کردن امت اسلام از دین و ایجاد تفرفه در بین امت اسلام. هشداری بود که حضرت سال‌ها قبل به مسلمانان دادند و این سخنان گهربار، امروز نیز باید مورد دقت نظر واقع شود؛ چرا که تلاش سازمان یافته شیطان و اعوان و انصار انسی او، برای ایجاد اختلاف در جامعه اسلامی، بیش از پیش گسترش یافته است.

دولبه قیچی اختلاف

دولت انگلستان که در ایجاد این تفرقه و دامن زدن به آن تاریخچه بسیار طولانی دارد و همواره سعی کرده است به هر طریق ممکن، اختلافات را زنده نگه دارد و حتی اگر اختلافات در جهت از بین رفتن بوده‌اند، باز قاعده «تفرقه بینداز و حکومت کن» را خیلی خوب اجرا کرده است؛ امروز نیز با ایجاد و حمایت از جریان های افراطی تشیع و تسنن، سعی دارد تا اهداف تفرقه افکنانه خود در جهت تحدید قدرت امت واحده اسلامی را به نتیجه مطلوب برساند.

تشیع انگلیسی و اسلام آمریکایی با هدف  به حاشیه راندن تشیع ناب و حقیقی از یک سو با راهبردتحجر و از سوی دیگر با فردی کردن دین، در صدد خارج کردن شریعت از حوزه اجتماع و سیاست هستند و در این میان، غفلت زایی و استفاده از جهل مخاطبین به عنوان ابزار اصلی به ثمر رساندن این برنامه ها، در دستور کار قرار گرفته است.

همان گونه که رهبر انقلاب با تأکید بر حربه دشمن در استفاده از جهل مردم، می فرمایند:« انسجام اسلامی در یک وجه، خود ناظر به همه‌ی دنیای اسلامی است باید با هم منسجم باشند؛ باید به یکدیگر کمک کنند؛ هم دولتهای اسلامی، هم ملتهای اسلامی. و دولتهای اسلامی در استفاده‌ی از ظرفیت ملتهای اسلامی برای ایجاد این وحدت بزرگ، می‌توانند سهم و نقش داشته باشند.
چیزهایی مانع از اتحاد می‌شود. عمده‌ی آنها بعضاً کج‌فهمی‌ها و بی‌اطلاعی‌هاست؛ از حال هم خبر نداریم؛ درباره‌ی هم توهمات می‌کنیم؛ درباره‌ی عقاید هم، درباره‌ی تفکرات یکدیگر دچار اشتباه می‌شویم؛ شیعه درباره‌ی سنی، سنی درباره‌ی شیعه؛ فلان ملت مسلمان درباره‌ی آن ملت دیگر، درباره‌ی همسایه‌اش؛ سوء تفاهم‌ها، که دشمنان هم بشدت بر این سوءتفاهم‌ها دامن می‌زنند. افرادی هم متأسفانه بر اثر همین سوء فهم، سوء تحلیل، ندیدن نقشه‌ی کلی دشمن، بازیچه‌ی این بازی دشمن قرار می‌گیرند و دشمن از آنها استفاده می‌کند. گاهی یک انگیزه‌ی خیلی کوچک، انسانی را وادار می‌کند حرفی بزند، موضعی بگیرد، کاری بکند که دشمن در نقشه‌ی کلی خود از آن حرف استفاده می‌کند و شکاف را بین برادران زیاد می‌کند»، صاحب نظران این عرصه باید با توجه به تحرکات مذبوحانه این جریانات تفرقه افکن، در جهت افزایش معرفت و شناخت مسلمانان از حربه های تبلیغی این جریانات تلاش کنند.

وحدت روی اشتراکات

اشاره امام خامنه ای به تمرکز بر روی مشترکات موجود بین مذاهب اسلامی و مقابله و تخاصم با دشمنان مشترک و غدار جامعه اسلامی، نکته ای مهم و حیاتی است که باید به آن توجه ویژه ای شود. ایشان در این باره می فرمایند: «قرآن می‌فرماید: «واعتصموا بحبل اللَّه جمیعاً ولاتفرّقوا». اعتصام به حبل‌اللَّه برای هر مسلمان یک وظیفه است؛ اما قرآن اکتفا نمی‌کند به اینکه ما را به اعتصام به حبل‌اللَّه امر کند، بلکه به ما می‌گوید که اعتصام به حبل‌اللَّه را در هیئت اجتماع انجام بدهید؛ «جمیعاً»؛ همه با هم اعتصام کنید. و این اجتماع و این اتحاد، یک واجب دیگر است. بنابراین، علاوه بر اینکه مسلمان باید معتصم به حبل‌اللَّه باشد، باید این اعتصام را به همراه دیگرِ مسلمان‌ها و همدست با آن‌ها انجام دهد. ما این اعتصام را درست بشناسیم و آن را انجام دهیم. آیه‌ی شریفه‌ی قرآن می‌فرماید: «فمن یکفر بالطاغوت و یؤمن باللَّه فقداستمسک بالعروة الوثقی». این، اعتصام به حبل‌اللَّه را برای ما معنا می‌کند. تمسک به حبل‌اللَّه چگونه است؟ با ایمان باللَّه و کفر به طاغوت. امروز طاغوت اعظم در دنیا، رژیم ایالات متحده امریکاست».

ایشان وحدت رویه در مقابله با دشمنان مشترک جهان اسلام و شیاطین دولتی را راهکاری برای برون رفت از مشکلات جامعه اسلامی ممی دانند و تأکید می کنند:« امروز منطقه جغرافیایی مسلمانان، مهمترین مناطق عالم است. کشورهای آنها از لحاظ طبیعی، جزو ثروتمندترین کشورهای عالم است. امروز دروازه آسیا به اروپا، دروازه اروپا به آسیا و آفریقا، آفریقا به اروپا و آسیا، متعلّق به مسلمانان است. این منطقه سوق‌الجیشی و سرزمینهای بابرکتی که در اختیار مسلمانان است، امروز حامل و حاوی امکاناتی چون نفت و گاز و امثال اینهاست که بشر برای تمدّن خود، به صورت روزمرّه به آن احتیاج دارد. یک میلیارد و چند صد میلیون نفر مسلمان هستند؛ یعنی بیش از یک پنجمِ مردم دنیا. این همه جمعیت، در چنین منطقه‌ای؛ آن هم با برافراشته شدن پرچم اسلام در قلب این منطقه - یعنی در ایران اسلامی که امروز قلب و مرکز اصلیِ دنیای اسلام است - چرا باید از این استفاده نشود؟ این، یک امکان بزرگ در اختیار مسلمانان است.
وقتِ آن رسیده است که دنیای اسلام به خود آید و اسلام را به عنوان صراط المستقیم الهی و راه نجات انتخاب کند و در آن، با استحکام قدم بردارد. وقت آن رسیده است که دنیای اسلام، اتّحاد خود را حفظ کند و در مقابل دشمن مشترکی که همه گروههای اسلامی، آسیب آن دشمن را دیده‌اند - یعنی استکبار و صهیونیسم - به طور متّحد بایستد، شعارهای واحدی بدهد، تبلیغ واحدی بکند و راه واحدی را بپیماید. ان‌شاءاللَّه مورد تأیید پروردگار و مورد حمایت قوانین و سنن الهی هم خواهد بود و پیش خواهد رفت».

محورهای وحدت در جامعه اسلامی

یکی از تأکیدات رهبر معظم انقلاب در موضوع وحدت؛ توجه ویژه به محورها و موضوعات وحدت آفرین است.

ایشان بارها با اشاره به ضرورت توجه به شخصیت نبی مکرم اسلام(ص) به عنوان محور اتحاد جامعه اسلامی، فرموده اند: « وجود نبیّ مکرّم اسلام(صلّی‌اللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم)، بزرگترین مایه‌ی وحدت در همه‌ی ادوار اسلامی بوده است و امروز هم می‌تواند باشد؛ چون اعتقاد آحاد مسلمانان به آن وجود اقدسِ بزرگوار، با عاطفه و عشق توأم است و لذا آن بزرگوار، مرکز و محور عواطف و عقاید همه‌ی مسلمانهاست و همین محوریت، یکی از موجبات انس دلهای مسلمین و نزدیکی فِرَق اسلامی با یکدیگر به حساب می‌آید.
توصیه‌ی ما به همه‌ی مسلمانان عالم این است که روی ابعاد شخصیت پیامبر و زندگی و سیره و اخلاق آن حضرت و تعالیمی که از آن بزرگوار مأثور و منصوص است، کار زیادی بشود»

هم چنین واقعه غدیر که به عنوان یکی از مسلمات و رویدادهای مهم تاریخ اسلام همواره مورد توجه بوده است؛ از دیدگاه رهبر انقلاب می تواند محور وحدت باشد.

ایشان در این باره می گویند:« مسأله غدیر هم می‌تواند مایه وحدت باشد؛ همچنان که مرحوم آیةاللَّه شهید مطهری مقاله‌ای با عنوان «الغدیر و وحدت اسلامی» دارد. او کتاب الغدیر را - که درباره مسائل مربوط به غدیر است - یکی از محورهای وحدت اسلامی می‌داند که درست هم هست. ممکن است به نظر عجیب بیاید، اما واقعیت مطلب همین است. خودِ مسأله غدیر، غیر از جنبه‌ای که شیعه آن را به عنوان اعتقاد قبول کرده است - یعنی حکومت منصوب امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاةوالسّلام از طرف پیامبر که در حدیث غدیر آشکار است - اصل مسأله ولایت هم مطرح شده است. این دیگر شیعه و سنّی ندارد.
اگر امروز مسلمانان جهان و ملتهای کشورهای اسلامی، شعار ولایت اسلامی سر دهند، بسیاری از راههای نرفته و گره‌های ناگشوده امت اسلامی باز خواهد شد و مشکلات کشورهای اسلامی به حل نزدیک خواهد گشت».

به هرحال؛ توجه به نکات مشترک و دوری از مسائل افتراقی؛ می تواند در ایجاد وحدت تمدن ساز منتج شود؛ موضوعی که موجب هراس جرریان کفر شده است، همین بازآفرینی تمدن اسلامی با استفاده از کلان راهبرد اتحاد جامعه اسلامی است و دشمن تمام سعی و تلاش خود را مصروف به این نکته خواهد کرد تا با دامن زدن بر طبل اختلاف و بهره گیری از جریانات خودفروخته و متعصب مذهبی، مانع تحقق این آرمان مشترک اسلامی شود./872/ی703/س

پی نوشت:

  بیانات در دیدار کارگزاران نظام ۱۳۸۶/۰۱/۱۷

بیانات در دیدار میهمانان شرکت‌کننده در کنفرانس وحدت اسلامی ۱۳۶۸/۰۷/۲۴

بیانات در اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت رضا(ع) ۱۳۷۹/۰۱/۰۶

بیانات در دیدار مهمانان کنفرانس وحدت اسلامی ۱۳۷۶/۰۵/۰۱

بیانات‌ در دیدار شرکت کنندگان در همایش کنفرانس وحدت اسلامی‌ ۱۳۸۵/۰۵/۳۰