با فضیلت ترین حکمت شناخت نفس است

به گزارش خبرگزاری رسا، آیت الله حاج شیخ عبدالله خائفی در پایان درس خارج فقه خود، به بیان چند نکته اخلاقی پرداخت که خلاصه ای از آن تقدیم خوانندگان خبرگزاری رسا می شود.

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم

بسم الله الرحمن الرحیم

فی الغرر و الدرر عن علی علیه السلام: «عَجِبتُ لِمَن یَجهَل نَفسَه کیفَ یَعرِف ربَّه» سیر و سلوک الی الله تعالی و راه یافتن به سوی الله تعالی باید موافق با شرع باشد. باید موافق با احکام و تکالیف الاهیه باشد. به گونه ای که اگر موافق با شرع نبود، ضلال و گمراهی است. یعنی هم خود گمراه است و هم دیگران را و مجتمع را به گمراهی می‌کشاند. در مورد نفس، روایاتی از امیرالمومنین (ع) در غرر و درر آمدی هست. حضرت می‌فرماید: «عجبت لمن یجهل نفسه کیف یعرف ربه» من در تعجب و در شگفتم از کسی که به نفس خود جاهل هست؛ شناختی از نفس خود ندارد و نمی داند در نفسش چه تُحَفی نهفته است؛ نمی‌داند در نفسش چه نعمتهای الهی نهفته است؛ نمی‌داند که عظمت الله در نفسش هست؛ نمی‌داند که الله تعالی در نفسش تجلی کرده است؛ او وقتی اینها را نداند، چگونه رَبّ خویش را می‌شناسد؟!

در جای دیگر، حضرت می‌فرماید: «أعظمُ الحِکمةِ مَعرفةُ النَّفسِ» بالاترین حکمت، معرفت و شناخت نفس است.

اگر ما صد ها سال حکمت بخوانیم، فلسفه بخوانیم، فقه و اصول بخوانیم، بر همه دانشهای عالم تسلط پیدا کرده باشیم؛ لکن اگر به نفس خود آشنایی پیدا نکنیم، راه به جایی نخواهیم برد. با فضیلت‌ترین حکمت، معرفت نفس و شناخت نفس است.

باز در جای دیگر می‌فرماید: « أفضلُ‏ العَقلِ‏ مَعرفةُ المَرءِ نفسِه، فَمَن عَرَف نفسَه عَقِل و مَن جَهِلَها ضَلَّ» با فضیلت‌ترین عقل، آن است که هرکسی نفس خویش را بشناسد که اگر نفسش را نشناخت، جاهل است و عاقل نیست. هر قدر بگویند این از عقلای عالم است، لکن چون به نفس خود مسلط نیست و نفس خود را نشناخته، این جاهل است و عاقل نیست.

در جای دیگر می‌فرماید: «مَن عَرَف نفسَه تَجرَّدَ» هرکسی که به نفس خود آشنایی و شناخت پیدا کند، تَجَرَّد. یعنی تَجرَّد عَن العَلایِقِ الدنیوی. او اگر به نفسش شناخت داشته باشد، مجرد از علایق دنیا خواهد بود و به علایق دنیا پشت پا می‌زند.

بنابراین اگر بخواهیم عاقل باشیم، اگر بخواهیم افضل حکمت را داشته باشیم، اگر بخواهیم مجرد از علایق دنیا باشیم، باید به نفس خود مسلط باشیم و به نفس خود آشنایی داشته باشیم و شناخت کامل در نفس داشته باشیم .

و صل الله علی محمد و آله الطیبین طاهرین./1324/ج