زمینههای رشد طلاق در خانواده را جدی بگیریم
اشاره: خانواده مهمترین رکن جامعه به حساب میآید و تشکیل خانواده و ایجاد بستر برای فضای امن و تربیت درست نشان از سلامت اجتماعی در آینده است و تضمین کننده آیندهای بهتر برای جامعه به حساب میآید. اما همانقدر که ازدواج در اسلام تشویق میشود، تلاش زیادی برای کمتر شدن طلاق صورت میگیرد اما چرا این مشکل گریبانگیر خانوادهها میشود؟
برای بحث درباره مسئله طلاق و افزایش آن، خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، به گفتوگو با حجت الاسلام اصغر اخوی، دکترای علوم تربیتی و از مشاوران جامعه المصطفی، جامعه الزهرا و مرکز مشاوره حوزه علمیه پرداخت.
رسا ـ از منظر شما، مهمترین علت طلاق میان زوجین چه چیزی است؟
زمانی که اختلاف شکل میگیرد، یکی از تلخترین قضیهها بحث طلاق است. طلاق به معنای گسستن پیوند ازدواج است؛ هنگامی که زن و شوهر نمیتوانند در کنار هم به درستی زندگی کنند، این موضوع رخ میدهد. هنگامی که طلاق صورت میگیرد، عرش خداوند میلرزد و آسیبهای فرهنگی و اجتماعی زیادی را به دنبال دارد.
طلاق علتهای زیادی میتواند داشته باشد. ازدواجهای تحمیلی بر خلاف میل پسر و دختر، خیانتهای زناشویی به دلیل تنوع طلبی، عدم ارضای نیازهای عاطفی و جنسی، مشکلات روحی و روانی، پرخاشگری، عدم پرداخت نفقه توسط شوهر و عدم تمکین توسط همسر، دروغگویی، دخالت خانوادهها در زندگی زوجین و ... از جمله علتهای مهم اختلاف و طلاق است که بحث تفصیلی درباره این موضوع وجود دارد.
البته با ورود حرام، مشکلات آغاز میشود. آیه «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى» به همین موضوع اشاره دارد. اعتیاد، میگساری، دیدن فیلمها و تصاویر نامناسب و حضور بیش از حد در فضای مجازی زمینهساز اختلاف و طلاق در خانوادههاست.
عادی شدن طلاق نیز آسیب دیگری است. در گذشته اگر کسی طلاق میگرفت، انگار آبروی بزرگی را از دست میداد. اما امروز وقتی کسی طلاق میگیرد، برخی جشن طلاق برگزار میکنند که این موضوع را تأیید نمیکنیم. انتظارات و توقعات بیش از حد، مقایسه با دیگران و تفاوتهای خانوادگی تاثیرگذار است.
رسا ـ اقتصاد و سیاست تا چه اندازه در موضوع ازدواج و طلاق تاثیرگذارند؟
فقر یکی از شاخصهای موثر در افزایش طلاق است. البته خانوادههای فقیری هستند که با وجود سختی طلاق نگرفتهاند و به این موضوع توجهی هم ندارند؛ اما یادآوری مشکلات، بدهیها و دعوا بهخاطر مشکلات مالی باعث جدایی و طلاق میشود.
اگر زن و شوهری همدیگر را دوست داشته باشند و درک کنند، مسائل مالی تاثیر جدی ندارد. توصیه من این است که اولا قناعت کنند، دوما صبر داشته باشند، مشکلات را درک و توقعات را کم، ارتباط عاطفی را بیشتر کنند و برای حل مشکلات اقتصادی به همدیگر کمک کنند.
در زمینه ازدواج، دولتها وظیفه سنگینی دارند؛ در حال حاضر این وام ازدواج و یارانهها کافی نیست. دولتها باید زمینههایی برای اشتغال مردم فراهم کند و هر فرد علاوه بر درآمد مناسب، دارای امنیت شغلی نیز باشد. همچنین باید بازار را بهعنوان یک مجری اقتصادی، مدیریت کند. اگر فردی برای کسب شغل تلاش نمیکند، مقصر خود آن فرد است.
رسا ـ سینما و تلویزیون تا چه اندازه میتوانند تاثیرگذار باشند؟
سینما و تلویزیون با الگوسازیهای غلط و نمایش دادن زندگیهای نامناسب، آزادیهای عاطفی ـ جنسی یا ارتباطی و خیانتهای زناشویی، قداست خانوادهها را زیر سوال میبرند. آزادیهایی که زن و مرد متأهل خیلی راحت با هم ارتباط دارند و وقتی الگوهای نادرست ارائه میشود، سم مصرفگرایی و تنوع طلبی به خانوادهها تزریق میشود.
رسا ـ برای موضوع طلاق در خانوادهها و کاهش آن، چه راهکاری وجود دارد؟
مهمترین راه پیشگیری این است که قبل از ازدواج خودمان را کامل کنیم، شناخت تفاوتها، جنس مخالف، شناخت حقوق و وظایف متقابل و ...، فردی که شناختی از ازدواج و همسر آیندهاش ندارد و توقعات و توهماتی دارد، در ازدواجش موفق نمیشود. برای مثال ما باید تفاوت سنی، فرهنگی، اقتصادی و ... را در نظر بگیریم و مهارتهای ده گانه مثل کنترل خشم، هیجان، استرس و ... را یاد بگیریم.
بعد از شناخت، باید مسائل دینی و اخلاقی را رعایت کنیم. افراد صادق، با محبت، عفیف و وفادار که قناعت دارند و ساده زیستند در این مسائل موفقترند. مردان وظیفه دارند که شغل و کاری داشته باشند تا به مشکلات اقتصادی بر نخورند. اقتصاد برخی مردان از طریق خانوادهشان تامین میشود که ما میگوییم باید استقلال مالی وجود داشته باشد.
اگر این پیشگیریها نشد، زوجین باید سازگاری و مدارا داشتند باشند، اختلافات را کنار بگذارند، باهم گفتوگو کنند و فضای صمیمی مناسبی داشته باشند. اشتباهات و نکات منفی گذشته را تکرار و یادآوری نکنند. اگر دچار مشکلات روحی و روانی نیز هستند به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنند و کسانی که دچار معضل اعتیاد هستند، اعتیاد خود را ترک کنند یا اگر درگیر خیانت زناشویی هستند همین الآن دست بکشند و ارتباطشان را کنترل کنند.
در مجموع اگر ما بتوانیم همدیگر را خوب بشناسیم، مباحث اسلامی را رعایت کنیم و قدرشناس باشیم واقعا آیه « وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» محقق میشود؛ زیرا کسی که این ویژگیها را دارد، به خاطر هوا و هوس زندگی خودش را در پیچ و خم راهروهای شورای حل اختلاف نمیاندازد. /882/ 402/
خبرنگار: محمد حسین کتابی