خانواده در کلام رهبری

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، کتاب «خانواده به سبک ساخت یک جلسه مطول مطوی در محضر مقام معظم رهبری» مجموعه‌ی 100 سخنرانی رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران با موضوع خانواده است که با همت موسسه‌ فرهنگی‌هنری‌ جهادی «صهبا» چاپ و منتشرشده است.

مطالب موجود در کتاب از دو منظر، خیلی چشمگیر و جذاب است: اول، نوع نگاه رهبری به زن و نقش او در خانواده و دوم، ارائه دادن الگوی جامع خانوادۀ اسلامی برای جوامع بشری.

مشکلات فرهنگی امروز نیازمند طبیبی حاذق است که «دوّارٌ بطبّه» سراغ بیماریها و ضعفا رود؛ امروز این طبیب حاذق موجود است و باید به «دوّارٌ بطبّه» بودن او کمک کرد.

مقام معظم رهبری در جایگاهی قرار دارند که واجد دو شأن حکمرانی بر امور کشور و حکمرانی بر قلوب و دل ها است؛ معمولاً شأن اول که گره‌ها را از امور جاری باز می کند و مانع از ایجاد بن بست در نظام می شود، مورد توجه قرار می گیرد. اما ایشان به عنوان یک عالِم و متفکر اسلامی که علم خود را وقف رشد و به سعادت رساندن مردم کرده اند، شأن دیگری دارند که همان هدایت قلوب، حکمرانی بر دل ها و جذب جان ها به سوی کمال و ایجاد فضای مناسب برای رشد فضائل انسانی در جامعه و «پدر» بودن برای یکایک فرزندان این مرز و بوم است؛ پدری که دغدغۀ مشکلات و دردهای فرزندان را دارد.

یکی از دغدغه های مهم رهبر معظم انقلاب، دغدغۀ ایشان بر متن زندگی مردم است که آن را تحت عنوان «سبک زندگی» بیان فرموده اند و مرحله به مرحله، مسائل آن را شکافته اند؛ اولین عنوانی هم که ذیل مبحث سبک زندگی طرح می کنند، موضوع «خانواده» است.

ما در ذیل بخشی از نکات را از منظر خوانندگان می گذرانیم:

جلسات خطبه خوانی عقد

جلسات خطبه خوانی عقد، یکی از پدیده‌های جذاب و استثنایی توسط رهبر معظم انقلاب است و فضایی بسیار صمیمی بر این جلسات حاکم است که نشان از علاقۀ ایشان به ازدواج جوانان دارد. حضرت آقا در جلسۀ پرسش و پاسخ دانشجویی در دانشگاه شیراز، در زمان ریاست جمهوری می فرمایند: «من در تهران خودم، هر هفته عقد می خواندم، یکی از کارهایی که از رسوم آخوندی و سنت های آخوندی همچنان حفظ کرده ام، یکی این است؛ عقد را می خوانم؛ دوست می دارم که عقد بخوانم برای افراد. 21/9/1367.

آقا از طرف عروس خانم ها وکیل می شوند و وکالت داماد را به روحانی دیگری می سپرند؛ اما قبل از خواندن صیغۀ عقد، دقایقی برای خانواده ها و زوج های جوان صحبت می کنند؛ با بیانی چنان گرم و گیرا و روان و قابل فهم که لبخند رضایتی حاکی از به دل نشستن را بر لبان حاضران می نشاند.

 ایشان ضرورت ها و نیازهای انسان عصر فعلی را به خوبی درک می کنند؛ چراکه ارتباط بسیار نزدیکی که با مردم و بدنۀ جامعه دارند، باعث می شود کاملاً از موقعیت امروزی خانواده ها آگاه باشند، مشکلات را بشناسند و راهکارهایی کاملاً سازگار با شرایط و موقعیت های روز ارائه دهند.

سبک زندگی

رهبر معظم انقلاب به عنوان یک جامعه شناس تمام عیار، خانواده را به چشم هستۀ اصلی و سلول بنیادینی که بافت های جامعه را ایجاد می کند، نگاه کرده و به رسالت اجتماعی این نهاد، در راستای هدف نهایی تشکیل تمدن اسلامی توجه دارند: «هدف ملت ایران و هدف انقلاب اسلامی، ایجاد یک تمدن نوین اسلامی است؛ این تمدن نوین دو بخش دارد: یک بخش، بخش ابزاری است؛ یک بخش دیگر، بخش متنی و اصلی و اساسی است؛ اما بخش حقیقی، آن چیزهایی است که متن زندگی ما را تشکیل می دهد که همان سبک زندگی است که عرض کردیم؛ این، بخش حقیقی و اصلی تمدن است؛ مثل مسئلۀ خانواده، سبک ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوی مصرف، نوع خوراک، نوع آشپزی...23/7/1391.

نوع نگاه به موضوع زن

نکتۀ دیگر آنکه امروز دنیا اسیر سلطۀ تبلیغاتی فرهنگ غرب است و هرکس که نسخه ای برای حل مشکلات انسانه ارائه می دهد، باید ضعف های فرهنگ غرب را بشناسد و پادزهر آن را ارائه کند. رهبر معظم انقلاب بر این فرهنگ و پایه ها و درون مایۀ آن کاملاً واقفند و در کنار دیدن نقاط قوت این فرهنگ، شناخت کاملی نسبت به یکی از عمده ترین انحرافات آن، یعنی فاصله گرفتن از نگاه صحیح به مسئلۀ خانواده و زن دارند؛ لذا تأکید فراوانی روی زن و نقش او در خانواده داشته و مکرر فرموده اند که در موضوع زن، طلبکار فرهنگ غرب هستیم.

همسر و پدری تمام عیار

اما مهمترین نکته این که آقا یک همسر و یک پدر تمام عیار هستند. اولین عمل کننده به توصیه ها و مؤکداتی که در زمینۀ خانواده دارند، خودشان هستند. روش ایشان در برخورد با والدین، همسر، فرزندان، عروس ها و دامادها و نوه ها و در کل زندگی خانوادگی، در اوج قله ای قرار گرفته است که ایشان را در این زمینه به الگوی نیکویی برای مردم تبدیل کرده است.

چرا این کتاب را باید خواند؟

باید شکرگزار این نعمت بزرگ الهی باشیم که این توفیق را بر ملت ما نصیب کرد تا پای بحث یک اسلام شناس، قرآن شناس، جامعه شناس، غرب شناس و البته یک عالمِ عامل بنشینیم و برایمان از خانواده بگوید؛ از فلسفه و اهمیت ازدواج، از تفاوت نظر اسلام و غرب دربارۀ ازدواج، تفاوت های مرد و زن، جایگاه مرد و زن در خانواده و... بحث هایی که همچون دانه های تسبیح کنار هم قرار می گیرند و ارتباط آنها با نخ تسبیح که همان مسئله مهم خانواده است، معلوم می شود؛ در واقع هم به موضوع خانواده پرداخته شده و هم به موضوع زن.

این موضوعات همچون یک رمان محتوایی، خوانندگان را جذب می کند و به دنبال خود می کشاند. موضوع، یک موضوع بسیار ملموس در زندگی است و مخاطبِ آن، فقط زوج های جوان نیستند. هرکس می خواهد خانواده ای تشکیل دهد، یا تشکیل داده و ابتدای راه است، یا سال ها است که زندگی مشترک را شروع کرده و اکنون در فکر زندگی مشترک فرزندان است، می تواند مخاطب باشد.

با مطالعۀ دقیق کتاب به محتوای قرآنی «وَ اجعَلوا بُیوتَکُم قِبلَـةً» پی برده و در می یابیم بر همۀ ما تکلیف است خانه ها و خانواده هایی بسازیم که هم در تشکیل، هم در تداوم و هم در محتوا از اشکالات جدی خالی و بر شاخصه ارائه شده از سوی حضرت آقا منطبق باشد.

برشی از کتاب

عنصر اصلی تشکیل خانواده، زن است، نه مرد؛ بدون مرد، ممکن است خانواده‌ای باشد؛ یعنی اگر فرض کنیم در خانواده‌ای، مرد خانواده حضور نداشته باشد، یا از دنیا رفته باشد، زن خانواده اگر عاقل و باتدبیر و خانه‌دار باشد، خانواده را حفظ می‌کند، اما اگر زن خانواده‌ای گرفته شد، مرد نمی‌تواند خانواده را حفظ کند. بنابراین، خانواده را زن حفظ می‌کند.»

عناوین سخنرانی رهبر انقلاب

عنوان سخنرانی‌های رهبر معظم در این کتاب از این قرار است: «بخشی از خطبه‌ی عقد امام محمدتقی (ع)؛ فلسفه‌ی ازدواج؛ احترام اسلام به ازدواج در همه‌ی ادیان و مذاهب؛ اهمیت ازدواج از نگاه اسلام؛ تفاوت نظر اسلام و غرب درباره‌ی خانواده و ازدواج؛ شکر نعمت ازدواج؛ زن و شوهر مکمل هم‌اند؛ رابطه‌ی درست زن و مرد با مودت و رحمت؛ تشبیه خانواده به سلول در پیکره‌ی اجتماع؛ عظمت خانواده‌ی سالم در جامعه‌ی اسلامی؛ پدیده‌ی تشکیل خانواده؛ آزادی جنسی مخالف تشکیل خانواده؛ جایگاه زن و مرد در نظام آفرینش؛ تفاوت زن و مرد؛ برخورد غرب با زن؛ سه عامل حل مشکل ظلم به زن در سطح دنیا؛ حجاب؛ زن، عنصر اصلی تشکیل خانواده؛ نقش مادرانه‌ی زن؛ تأثیر زن روی فرزند و شوهر؛ حضور زن در جامعه؛ سکن، تعبیر قرآن از رابطه‌ی زن و شوهر؛ خانه، محل آسایش و آرامش؛ اهمیت کار زن خانه‌دار؛ آزادی جنسی و مشکل پشتوانه‌ی خانواده؛ محبت و راه‌های حفظ آن؛ کمک در دین‌داری و مانع‌شدن از انحراف همسر؛ المؤمن کفو المؤمن؛ مادیات در ازدواج؛ مهریه؛ جهیزیه؛ مراسم ازدواج؛ ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س)؛ بروید با هم بسازید؛ جهاد زن، همکاری با کار خدایی شوهر؛ نقش زنان و همسران در انقلاب؛ قدر شوهر مؤمن و انقلابی را بدانید؛ لزوم تجدیدنظر همه‌جانبه در تحدید نسل؛ دعا».