چالش‌ها و راهکارهای اخلاق و انقلاب اسلامی

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، هشتمین نشست از سلسله نشست های معارف اسلامی و انقلاب اسلامی به همت پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی با موضوع «اخلاق و انقلاب اسلامی؛ چالشها و راهکارها» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین محمد عالم زاده نوری معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه سراسر کشور دبیری علمی دکتر سید جواد میرخلیلی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری ضمن اشاره به اختلاف نظر در تعریف علم اخلاق عنوان کرد: وقتی سخن از اخلاق به میان می‌ آید حسن معاشرت اجتماعی، ملایمت طبع و فضایل به نظر می‌آید، درکتب کهن معنای عام تری برای اخلاق آمده و آن منظومه ای از صفات و هیئات نفسانی است که در سعادت انسان دخالت دارد، یعنی صفات پایداری که در جان انسان مستقر می‌شود و یا انسان را در مسیر تعالی یاری می‌کند و یا مانعیت ایجاد می‌کند که از این به عنوان اخلاق یاد می‌شود.

وی ادامه داد: امروزه معنای جدیدی از اخلاق داریم؛ مراد از اخلاق نظام ارزش‌ها، اسلوب ها و بایدها و نبایدها است که این معنا بیشتر کاربرد دارد.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه در بیان معنویت مطرح کرد: معنویت به نوعی ارتباط برقرار کردن با هستی است، یعنی فراتر آمدن از عالم ماده که این ارتباط مراتبی دارد و یک مرتبه از آن به طور فطری برای همه انسان‌ها در نظر گرفته شده است،خدای متعال در وجود تمام انسان‌ها جوهره معنویت را به وسیله دین سرشتی و خدادادی قرار داده است.

استاد حوزه علمیه مطرح کرد: انقلاب اسلامی یک دگرگونی در جامعه ایمانی ما در مبنای اسلام ناب بود و احیا دوباره ای از آموزه های پیامبر اکرم است و مهم‌ترین ویژگی انقلاب که به عنوان جوهره این حرکت و نهضت بیان می‌شود توجه به ابعاد اجتماعی و حاکمیتی اسلام است پس در نتیجه در دورانی هستیم که سخن پیامبر در آن بازخوانی می‌شود.

وی به بیان امام راحل اشاره و عنوان کرد: امام خمینی(ره) می‌فرماید؛ الاسلام هو الحکومة و با این نگاه حکومت اسلامی شکل گرفته، ما در عصر حاکمیت اسلامی و اقامه اجتماعی اسلامی هستیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری در بخش دیگر به اهداف معنویت در دوران حاکمیت اسلامی اشاره کرد و گفت: در علم اخلاق از خوب‌ها و بدها،هنجارها و ناهنجارها، ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها،حسن و قبح بحث می‌شود منتها کمی و کاستی در بعضی کتب اخلاقی وجود دارد و آن بی توجهی به نسبت‌ها و روابط و مناسبات این ارزش‌ها است.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه با تاکید بر لزوم فهم درست از نظام‌های اندیشه اسلامی و شناخت ارزش‌های اسلامی در دوران حاکمیت دین اظهار کرد: نظام جمهوری اسلامی و انقلاب شکوهمند و ارزشمندی که به رهبری امام خمینی (ره)شکل گرفته به مجموع موجودی‌های ما در ارزش‌های اسلامی افزوده است ما پیش از انقلاب نظام حاکمیتی مستقیم اسلام را نداشتیم.

استاد حوزه در ادامه افزود:خدای متعال این عالم را خلق کرده و برای آن طرح و پروژه ای دارد که این پروژه را در جاهای مختلف به بیان های مختلف بیان کرده است و آن تحت حاکمیت دینی قرار دادن یکپارچه تمام هستی و زمین است، نکته مهم در این کلان پروژه اراده‌های انسانی است و خدای متعال در تحقق این هدف احتیاج به یار دارد.

وی ادامه داد: در اخلاق کهن ما گفته‌اند که آخر و غایت اخلاق و تربیت و نقطه نهایی سعادت انسان قرب به خداوند و عبودیت و بندگی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری اضافه کرد: در ادبیات عرفانی معتقدند که آخر و غایت اخلاق فناء فی الله یعنی کسی یا چیزی جز خدا ندیدن است و در کتب اخلاقی کهن نیز آمده که باید ایمان به خدا و آخرت داشت و اگر به دنبال فهرست کردن اراده ها باشیم در راس اراده های الهی حاکمیت اسلامی قرار می‌گیرد.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه تحقق حاکمیت اسلامی را اوج اخلاقی بودن برشمرد و افزود: بارها در قرآن کریم خدای متعال به اراده الهی اشاره کرده و تحقق آن اوج اخلاق است و ما به دنبال سعادت فردی هستیم ولی خدای متعال سعادت اجتماعی را خواستار است.

وی ادامه داد: خدای متعال اراده کرده که دروغ نگوییم،وفای به عهد داشته باشیم و یا نماز بخوانیم ویا هر فضیلت اخلاقی دیگر، اما یک اراده مرکزی وجود دارد که از همه این ارزش‌ها بیشتر اصالت دارد و آن ولایت نام دارد و فرموده هیچ یک از این ارزش‌های الهی چ عبادت‌های فردی همتای ولایت نیستند.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری خاطرنشان کرد: ولایت یعنی پیوستگی اجتماعی که مومنان باید داشته باشند و با کمک هم باید حرکت کنند، کار خدا را باید یک امت به راه اندازند چرا که بسیار بزرگ و ارزشمند است.

وی به مشکل بزرگ کتب کهن اخلاقی اشاره و عنوان کرد: هرچه کتب قدیمی را ورق می‌زنیم سخن از شجاعت، ایمان،غیبت، حسن معاشرت و وفای به عهد و ...آمده ولی مشکل بزرگ این است که سخن از ارزش‌های محوری که همان ولایت است و عمق تمام ارزش‌ها است و در راس آن‌ها است نیامده که خلأ بسیار بزرگی است که در نتیجه موجب کج فهمی شده است.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب مطرح کرد: در بیانیه گام دوم انقلاب خودسازی، جامع سازی و تمدن سازی عنوان شده و انسان با تلاش برای رشد خود موجب رشد جامعه و در نهایت تمدن سازی و تحقق حاکمیت اسلامی را رقم می‌زند و در نتیجه اخلاق اسلامی نیز محقق می‌شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری در بیان راهکار گفت: راهکار این هدف را پیامبر و ائمه معصوم و امامین انقلاب در عمل نشان دادند و ما باید تئوری آن را بسازیم و باید در تلاش بود تا جوانان را تحت راهبرد هدفمند تربیت کرد، پیامبر اکرم از انسان جاهل ابوذر و سلمان را ساخت و در دستگاه امام حسین نیز جوان های خوبی تربیت یافتند.

وی ادامه داد: امام خمینی (ره) نیز از جوانان امثال شهید صیاد و شهید مطهری و طهرانی مقدم و..ساخت و این جز با آرمان تحقق پذیر نیست، مشکل امروزی ما این است که جوانان بی آرمان هستند و باید به جوانان آرمان اسلامی را آموخت.

لازم به ذکر است، این نشست از به همت پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی و با همکاری معاونت تهذیب حوزه های علمیه سراسر کشور، دانشگاه معارف اسلامی، گروه معارف و علوم انسانی دانشگاه صنعتی امیر کبیر (پلی تکنیک تهران)، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مدرسه علمیه امام حسین علیه السلام تهران بود.

علیرضا استادیان