بررسی زمینه های همکاری پژوهشکده زن و خانواده و دفتر تبلیغات اسلامی

در این جلسه که صبح روز پنجشنبه 9 شهریور در ساختمان دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین روستاآزاد، معاون فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم  ضمن تمجید از همت و عزم پژوهشکده بر آمادگی کامل معاونت تحت اشراف ایشان و مجموعه مدیران ارشد دفتر در برگزاری این همایش تاکید کرد.

حجت‌الاسلام زیبایی نژاد، دبیر علمی همایش بین المللی "خانواده مقاوم، چالش های اخلاقی در جهان متحول" در این نشست، در تبیین مشروح ایده و اهداف همایش با اشاره به مفاد بیانیه گام دوم انقلاب در خصوص خانواده اظهار داشت: رهبر فرزانه انقلاب در بیانیه گام دوم، نهادهای حاکمیتی، غیر حاکمیتی و نخبگان را به بررسی این موضوع فراخوانده‌اند که چگونه می‌توان جوانان را از سیل تهاجم به ارزش‌های اخلاقی مصون داشت؟ یعنی پیش فرض ایشان این است که سیل به راه افتاده است و خانواده باید توانمند شود تا در این سیل، خلاف جهت جریان رودخانه شنا کند! اما چگونه؟ و این چیزی است که باید تبیین شود.

رئیس پژوهشکده زن و خانواده افزود: همواره مقوله های مرتبط با خانواده نظیر تربیت، کنشگری فرهنگی و مقوله های مرتبط با خانواده به هر نحو همواره در طول تاریخ با مشکلاتی مواجه بوده و بدون چالش نبوده است، اما آنچه برای اولین بار در طول تاریخ اتفاق افتاده است آن است که امروز متغیرهای نظام سرمایه داری در حال تعیین ساختارهای سیاسی اجتماعی و فرهنگی است یعنی ما اگر در گذشته می گفتیم توسعه اقتصادی، الان می گوییم توسعه همه جانبه با محوریت امر اقتصاد، چون این اقتصاد نئولیبرال است که همه چیز را تحت تاثیر خودش قرار می دهد و راهبری می کند و لذا ما با یک پدیده جدیدی مواجه شدیم که طی آن، ساختارها در خدمت و همسو با نهاد خانواده نیستند، بلکه در خدمت سرمایه داری نئولیبرال اند.

دبیر علمی همایش بین المللی خانواده مقاوم ادامه داد: در این پدیده نوظهور حتی ساختار علم هم تحت تاثیر پارادایم پست مدرنیسم در خدمت صنعت از جمله صنعت سکس، در خدمت اباحه گرایی و نظام سرمایه داری است. به نحوی که مشاهده می کنیم علم تا دهه 70 میلادی همجنسگرایی را اختلال جنسی می داند اما به تدریج از آن دهه به بعد آن را گرایشی از جمله گرایش های جنسی تعریف می کند و الان در تلاش هستند که هموفوبیارا ذیل اختلالات روانی تعریف کنند! و گزارش هایی از سال های قبل حتی در دست است که این گرایش ها مبتنی بر استناد به علم در میان دانش آموزان در کشور رسوخ یافته است!

دبیر علمی همایش خانواده مقاوم با اشاره به ابعاد مختلفی چون بعد مردمی و حاکمیتی در قبال این حقیقت، افزود: در بعد حاکمیتی هرجا ما متوجه شدیم که در موقعیت تهدید هستیم موفق به حل مشکل شدیم  اما در عرصه فرهنگی این درک موقعیت تهدید را نداریم بلکه توهم قدرت داریم.

حجت الاسلام زیبایی نژاد سپس همین بحث فهم موقعیت تهدید را در ساحت خانواده مطرح کرد و افزود: در این موقعیت مسئله ما این است که خانواده چگونه موقعیت جدید را فهم کند، فهمی که بصیرت به او بدهد تا دریابد که این موقعیت حاد چه خطراتی دارد و چه فرصت هایی؛ چرا که جهانی شدن همه اش تهدید نبوده و نباید سیاه نمایی از این کلام برداشت شود و فرصت ها و ظرفیت های خوبی هم در این موقعیت وجود دارد، و در ادامه خانواده باید به این درک برسد چگونه باید توانمند شود، انگیزه خود را تقویت کند و بتواند کنشگری فعال در این موقعیت جدید داشته باشد. این ها پرسش هایی است که پرسش ماست و مخاطب آن خانواده است.

دبیر علمی همایش خانواده مقاوم سپس نسبت به نهاد تعلیم و تربیت ناظر به همین موضوع وارد بحث شده و این پرسش را مطرح کرد که نظام تعلیم و تربیت رسمی چه فهمی از این موقعیت جدید دارد و این فهم چگونه باید در اسناد راهبردی این نهاد باید منعکس شود، در حالیکه سند تحول آموزش و پروش ما بسیار بسیار انتزاعی است و از مفاهیمی مانند نیل به حیات طیبه سخن می گوید و از اینکه مسئله روی میز چیست و امروز ما با چه چالش تربیتی مواجه هستیم چیزی نمی گوید.

کنشگری فرهنگی و نتایج ناامیدکننده آن از دهه هفتاد بدین سو در کشور، موضوع دیگری بود که حجت الاسلام زیبایی نژاد به آن پرداخت و از لزوم کشف علت آن سخن گفته و تاکید کرد: کنشگران از این نسل جدید و پوست انداخته  درک صحیحی ندارند. اینکه الگوی تبلیغی و کنشگری ما چه تحولاتی با توجه به این حقایق باید پیدا کند پرسش اصلی ماست.

حوزه علمیه و عملکرد آن در قبال تربیت، ساحت دیگری بود که مورد بحث دبیر علمی همایش خانواده مقاوم قرار گرفت. وی در این باره با مطرح کردن این پرسش آغاز به بحث کرد که آیا طلابی که امروز وارد حوزه علمیه می شوند همان روحیات طلبگی دهه های قبل را دارند؟! یا متحول شده اند؟ اینها را چگونه باید تربیت کرد؟ با دست فرمان سابق نمی شود این کار را کرد و نکته مهمتر آن است که همین ها وظیفه تبلیغ و تربیت را در آن جامعه رو به تحول و جدید را بر عهده دارند.

عضو هیئت علمی گروه مبانی نظری پژوهشکده زن و خانواده سپس با اشاره به تغییرات صورت گرفته در تعریف جنسیت و انواع آن خاطرنشان کرد: در دهه 40 و 50 میلادی  علم زیست شناسی انسان را یا مذکر و یا مونث می داند اما امروزه این تقسیم بندی رد می شود و صحبت از وجود طیف جنسی به جای انواع جنسی است! که تا حدود 15 نوع گرایش جنسی را شامل می شود و جامعه شناسی پست مدرن هم با تکیه بر همین نگرش طیفی به جنس ادعا می کند همانگونه که "ناهمجنس خواهی" برساخت اجتماع است و منشاء تکوینی ندارد، "همجنس خواهی" هم برساخت اجتماع است و منشا تکوینی ندارد و همه اش نگاه برساخت گرایانه دارد و جامعه شناسی برساخت گرا به رغم وجود برخی تفاوتها در زبان شان همه در خدمت همین جریان پست مدرنیستی و نظام سرمایه داری است.

حجت الاسلام زیبایی نژاد به ادبیات تاریخی در حال شکل گیری از سوی برخی نویسندگان و دانشگاهیان ایرانی نیز گریزی زده و افزود که این جریان با بازخوانی تاریخ امر جنسی ادعا می کند که تا قبل از مشروطه ما در جامعه ایرانی با تنوع امر جنسی مواجه بوده ایم! و از این طریق درصدد القای ایجاد پیوند میان نگرش طیفی به امر جنسی و گذشته تاریخی ما به جوانان با مستندات علمی هستند که در این میان جریان طرفدار تقوا و ارزش های اخلاقی در منگنه قرار می گیرند! که در کنار این ساختار علم، ساختارهای دیگری فرهنگی در عرصه هایی چون فضای مجازی و رسانه ها نیز با وضعیت معلوم شان به این روند دامن می زنند.

وی در ادامه اظهار داشت: مسئله روی میز ما این است که ما در یک موقعیت و پیچ تاریخی با ابرچالش هایی مواجهیم . این ابرچالش در موضوع خانواده این است که خانواده و ارزش های اخلاقی در موقعیت تهدید هستند و اگر توهم قدرت داشته باشند زمین می خورند یعنی اگر پدر و مادر تصور کنند می توانند به راحتی ارزش های اخلاقی خانواده را به نسل بعد منتقل کنند زمین خورده اند و باید بپذیرند که در جهان تعارض ها زندگی می کنند یعنی اگر من یک آموزه اخلاقی را به فرزندم منتقل کنم صدها آموزه معارض آن دارد از مراجع دیگر در ذهن او می آید، و حتی برخی نهادهایی که باید متولی اشاعه این ارزش های اخلاقی باشند خودشان گاه مولد ارزش های اخلاقی معارض هستند که با ارزشهای اخلاقی خانواده درگیر است. ادبیات سریال های خانوادگی رسانه ملی حتی در مجموعه های ماه رمضان، ادبیات خانواده و ارزش های خانواده نیست و قرائت دیگری را دارد به نمایش می گذارد که مثلا پدر در آن به جای آنکه هدایتگر-حمایت گر باشد چنین انتظار می رود و القا می شود که نسبت به بچه ها تنها باید حمایت گر باشد و اجازه دهد آنها آن طور که می خواهند باشند.

رئیس پژوهشکده افزود: بحث ما این است که گرچه اصول تربیت و برنامه ریزی و سیاستگذاری، تبلیغ و کنش ها کاملا ثابت است اما الگوها کاملا سیال و موقعیت مند هستند و اگر الگوها متناسب با شرایط جدید مذکور بازسازی نشوند زمین خواهیم خورد!

حجت الاسلام زیبایی نژاد افزود: وقتی روند جهانی شدن می خواهد ریل حرکت ما را تغییر دهد باید مقاومت کنیم تا پیشرفت ما باید بر ریل خودمان باشد و این هدفی کلان است که نقطه عطف آن عزم پژوهشکده برای برگزاری همایش بین المللی «خانواده مقاوم؛ چالش های اخلاقی در جهان متحول» شد. وی علت سطح بین المللی همایش را نیز چنین بیان کرد که چالشی در مقیاس جهانی باید با معاضدت جهانی حل شود و این چالش در سطح جهانی مطرح است و تنها دغدغه ملی نیست.

وی ادامه داد: بسیاری از کشورها پیش از ما، آنهایی که دغدغه حفظ ارزش های خانواده را داشته اند توانسته اند کتاب ها و آثاری در این زمینه تولید کنند و اقداماتی انجام دهند که باید برای شناسایی این اقدامات و آثار و ادبیات تولیده شده علمی درباره آن تلاش شود تا مورد استفاده و استناد قرار گیرد.

حجت الاسلام زیبایی نژاد درباره اجرای این همایش و اهداف تعیین شده نیز گفت: ترجمه آثار دارای ادبیات غنی، فراخوان مقاله و سفارش مقالات، برگزاری نشست های علمی در برش های تخصصی مختلف با مشارکت دبیر علمی متخصص در موضوع، جلب مشارکت نهادها و موسسات دانشگاهی، حوزوی و حاکمیتی از جمله دفتر مقام معظم رهبری، جامعه المصطفی و دیگر نهادها، تجربه نگاری افراد و گروه های موفق در حفظ ارزشها، در عرصه کنشگری اجتماعی و تبلیغ، اقلیت های مقیم کشورهای غربی، به ویژه خوجه ها که در دنیا پراکنده اند و تجربه آنان در جهت حفظ ظرفیت ها و پیوندهای خانوادگی و ارزش ها را از جمله این اهداف نام برد.

در ادامه این جلسه، حجت‌الاسلام روستاآزاد، معاون فرهنگی و تبلیغی دفتر تبلیغات حوزه علمیه ضمن تمجید از همت و عزم پژوهشکده بر آمادگی کامل معاونت تحت اشراف ایشان و مجموعه مدیران ارشد دفتر در برگزاری این همایش تاکید کرد.

وی با اشاره به فعالیت های تبلیغی مبلغان روحانی اعزامی از سوی این دفتر به مناطق مختلف کشور، بر لزوم ارائه ایده های نوین، مبتکرانه و ناظر به میدان عمل و کنشگری در عرصه خانواده و مشکلات پیش روی خانواده ها در این عرصه تاکید کرد.

حجت الاسلام روستاآزاد در ادامه با اشاره ویژه به آثار و فعالیت های دفتر تبلیغات حوزه علمیه در بخش تجربه نگاری تبلیغ از سوی مبلغان برجسته این نهاد افزود: برخی از آثار منتشرشده اخیر دفتر تبلیغات درباره تجربه نگاری مبلغان نخبه و کنشگران موفق عرصه تبلیغ معارف دینی در کشور بوده است و دفتر آمادگی دارد در این بخش، و نیز در برگزاری نمایشگاه های مفهومی و جانبی همایش خانواده مقاوم تجربیات و آثار خود را به اشتراک با پژوهشکده بگذارد.

گفتنی است، در ادامه این جلسه هر یک از مدیران ارشد دفتر تبلیغات حوزه، به اظهار نظر و ارائه پیشنهادات درباره بخش های مختلف برگزاری همایش پرداختند.