به گزارش گروه جمعیت و تعالی، از نظر قرآن و اسلام، ازدواج نوعی عبادت محسوب میشود و بچه که ثمره ازدواج است ذخیره قیامت برای پدر و مادر معرفی شده است. بچه از دیدگاه متون دینی، نشانه سعادت انسان و تحفه و هدیه الهی است.
چنان‌که امام صادق علیه‌السلام میفرماید: «مِیرَاثُ اللَّهِ مِنْ عَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ الْوَلَدُ الصَّالِحُ یَسْتَغْفِرُ لَهُ [1] ارث خداوند به بنده مؤمن‌‌‌اش، فرزند صالحی است که برای وی استغفار کند.» ارثی که خدا به انسان مؤمن میدهد بچه خوب است. بچه خوب ارث خداست. همان‌طور که پدر برای بچه‌اش ارث می‌گذارد و مادر برای دخترش، خدا می‌گوید: من برای شما ارث گذاشته‌ام و ارث خدا اولاد صالح است.
در حدیثی رسول گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله می‌فرمایند: «مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْخُلَطَاءُ الصَّالِحُونَ وَ الْوَلَدُ الْبَارُّ [2] از سعادت انسان این است که بچه نیکو داشته باشد.» و یا در جای دیگر آن حضرت باز میفرماید: «الْوَلَدُ الصَّالِحُ رَیْحَانَةٌ مِنَ اللَّهِ قَسَمَهَا بَیْنَ عِبَادِه [3] بچه خوب گلی است که خدا به بنده خوبش میدهد». باید به این نکته دقت داشت که فرزند، سبب ازدیاد روزی و موجب خیر و برکت برای پدر و مادر است؛ با توجه به آنچه گذشت، فرزندآوری یکی از نعمات الهی است که زنده و مرده‌اش برکات و ارزش زیادی در زندگی انسان دارد.
بی‌شک تولد فرزندان در خانواده، احساس مفید و مؤثر بودن را برای پدر و مادر به ارمغان می‌آورد. به نوعی که داشتن فرزند با احساس شایستگی و مثمر ثمر بودن در ارتباط است. به همین دلیل است که داشتن فرزند در روایات به ثمره وجود والدین تعبیر شده که می‌توان به این روایت از امام سجاد علیه‌السلام اشاره کرد که حضرت میفرماید: «فتعلم انَّه منک و مضاف الیک [4] باید بدانی که او از تو و ثمره وجود توست.»
بدیهی است که داشتن ثمرات نیکو، عامل دلگرمی والدین و تداوم حیات مشترک آنها بوده و احساس مثمر ثمر بودن و اعتماد به نفس را در آنان به وجود می‌آورد و در این بین داشتن فرزند و نگاه به او می‌‌تواند موجب نشاط والدین و سلامت روانی آنها شود.
پژوهشی که برخی محققان انجام داده‌اند، تأیید کننده این است که «تولد فرزندان و ورود آنها به خانه برای والدین، نشاط و سروری به ارمغان می‌آورد و گذراندن وقت با کودک دلبند و بازی کردن با او یکی از مزیت‌های کودک برای والدین است» و همچنین تحقیقات «فیلدمَن» نیز از این حکایت داشت که پدر و مادران جوانی که فرزند اولشان به دنیا آمده‌اند، لذتی که برایشان ایجاد میشود در ایجاد آرامش و آسایش زندگی زناشویی‌‌شان بسیار مؤثر بوده است. [5]
از سویی دیگر یافته‌های پژوهشی و مشاهده‌‌های بالینی حاکی است که نبودن فرزند در محیط خانواد‌گی از عوامل ناپایداری زندگی مشترک است [6] فرزند، به خصوص فرزند خردسال، پیونددهنده مادر و پدر است و از این‌رو بی‌‌فرزندی و کم فرزندی باعث تزلزل خانواده میشود.
همچنین، نداشتن فرزند باعث بی‌‌علاقگی نسبت به زندگی مشترک میشود. پژوهش‌های انجام شده در ایران نشان میدهد که خانواده‌‌های بی‌فرزند، بیش از هر خانواده دیگری در معرض فروپاشی قرار دارند.[7]
در نهایت همان‌طور که مقام معظم رهبری بیان فرموده‌اند باید «مسأله جمعیّت را جدّی بگیرید! جمعیّت جوان کشور دارد کاهش پیدا می‌‌کند. یک جایی خواهیم رسید که دیگر قابل علاج نیست؛ یعنی مسأله جمعیّت از آن مسائلی نیست که بگوییم حالا 10 سال دیگر فکر می‌‌کنیم؛ نه، اگر چند سال بگذرد، وقتی نسل‌‌‌‌ها پیر شدند، دیگر قابل علاج نیست»[8]
و با توجه به اهمیت زیاد تکثیر نسل، خانواده‌ها و جوان‌ها باید تولیدِ مثل را زیاد کنند و باید نسل را افزایش دهند تا با تکیه بر آنها مشکلات کشور در آینده حل شود «این محدود کردن تعداد فرزندان در خانه‌‌ها -به این شکلی که امروز هست- خطاست! این نسل جوانی که امروز ما داریم، اگر در 10 سال آینده، 20 سال آینده و در دوره‌‌ها و مرحله‌‌‌های آینده این کشور بتوانیم آن را حفظ کنیم، همه مشکلات کشور را اینها حل می‌‌‌کنند».[9]
حجت‌الاسلام مجتبی یعقوبی استاد حوزه علمیه قم
------------------------
پی‌نوشت‌ها:
[1]. من لا یحضره الفقیه، 1413ق، ج3، ص481
[2]. بحارالأنوار، ج100، ص86
[3]. وسائل الشیعة، 1409ق، ج21، ص358
[4]. بحارالانوار، ج 10، ص 368
[5]. ر.ک دانش خانواده و جمعیت، ص 187
[6]. آسیب‌شناسی اجتماعی، خانواده و طلاق، ص 143
[7]. طلاق؛ پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن، ص 69
[8]. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، 92/9/19
[9]. بیانات مقام معظّم رهبری در اجتماع مردم بجنورد، 91/7/19