دانشگاه باید مولد، مجتهد و نقاد باشد

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، سالن همایش‌های دانشگاه طلوع مهر، عصر روز پنجشنبه، اول آبان ماه ۱۴۰۴، میزبان نشستی تخصصی و پرشور با حضور دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی، اساتید و مدیران این دانشگاه بود. در این نشست که با عنوان «رسالت جامعه دانشگاهی در برابر تحولات کشور و منطقه» برگزار شد، حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی پورمحمدی، رئیس هیئت مؤسس دانشگاه طلوع مهر، به ایراد سخنرانی پرداخت و به سؤالات تعدادی از دانشجویان پاسخ گفت.

عضو هیئت مؤسس دانشگاه طلوع مهر سخنان خود را با ابراز خرسندی از حضور در جمع دانشگاهیان آغاز کرد و بر نیاز حیاتی جامعه به گفت‌وگوهای عمیق و دوطرفه تأکید کرد.

وی با تفکیک دوران پیش‌دانشگاهی از محیط آکادمیک گفت: تا قبل از دانشگاه، وظیفه دانش‌آموز دریافت درست دانش است، اما با ورود به دانشگاه، خصوصاً در تحصیلات تکمیلی، فضا به کلی دگرگون می‌شود. اینجا فضای فهم عمیق، درک دقیق و نقادی است.

حجت الاسلام والمسلمین پورمحمدی با استفاده از یک تمثیل بیان داشت: علم زمانی رشد می‌کند که نقد شود، چکش بخورد و در کوره برود. یک ماده گران‌بها تا در کوره ذوب نشود و ناخالصی‌هایش جدا نگردد، ارزش واقعی خود را نشان نمی‌دهد. علم نیز چنین موجودی است و هرگز نمی‌تواند متوقف شود. علم مفید یعنی نوآوری، خلاقیت و ارزیابی دقیق.

رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی تصریح کرد: دانشگاه نمی‌تواند و نباید مقلد باشد. دانشگاه باید به پیشینه علمی احترام بگذارد، اما رسالت اصلی آن، تولیدکنندگی است. دانشگاه باید مولد، مجتهد، صاحب نظریه و نقاد باشد. این فضا، نیازمند بستری برای گفت‌وگوست. ما باید به یکدیگر اجازه نقد بدهیم تا بتوانیم با هم نظریات جدید تولید کنیم.

آزاداندیشی؛ روح حاکم بر دانشگاه، نه یک برنامه نمادین

حجت الاسلام والمسلمین پورمحمدی با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری بر لزوم ایجاد کرسی‌های آزاداندیشی، این مفهوم را فراتر از یک برنامه نمادین دانست و افزود: «اینکه جلساتی بگذاریم و آزاد صحبت کنیم خوب است، اما این کافی نیست. کل فضای دانشگاه باید آزاداندیش باشد. تمام کلاس‌های درس باید محل آزاداندیشی باشد. دانشجو باید جسارت نقد استاد را، البته با حفظ کامل حرمت و احترام، داشته باشد و بتواند بگوید من این حرف را به این دلایل قبول ندارم. ما از دانشگاه خمود، بی‌سوال و بی‌نقادی باید بترسیم، نه از دانشگاهی که حرف دارد، اشکال می‌گیرد و ضعف‌های ما را نشان می‌دهد.

دبیر عالی جامعه روحانیت مبارز، «حریت» و آزادگی را بستر اصلی رشد علمی و شخصیتی در دانشگاه معرفی کرد و با استناد به کلام جاودان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در روز عاشورا که فرمودند «اگر دین ندارید، لااقل در دنیای خود آزاده باشید»، اظهار داشت: حقیقت انسانی، آزادمنشی است. دانشگاه به عنوان مرکز تعقل و دانش، باید بر پایه این حریت و حفظ ارزش‌های اصیل انسانی بنا شود. نباید فریب برخی بزک‌ها و ظواهر مدرن را بخوریم که می‌خواهند ما را از عظمت، کرامت و ظرفیت‌های وجودی خودمان غافل کنند. سخن گفتن از ارزش‌های انسانی، حرف‌های کهنه و تکراری نیست، بلکه اصیل‌ترین حقیقت هستی است.

وی با رد قاطع دوگانگی‌های ساختگی میان مفاهیم بنیادین، افزود: چه کسی گفته است که میان علم و دین، اخلاق و رفاه، یا پیشرفت و حفظ نظام خانواده تضاد وجود دارد؟ این‌ها دروغ‌ها و فریب‌هایی برای انحراف بشر است. می‌توان پیشرفته‌ترین، ثروتمندترین و در عین حال اخلاقی‌ترین و مؤمن‌ترین جامعه را داشت. آن‌هایی که فروپاشی خانواده را لازمه پیشرفت مدرن می‌دانند، به بشریت خیانت می‌کنند و امروز خودشان در عواقب ویرانگر آن، مانند بحران تنهایی و از هم گسیختگی اجتماعی، گرفتار شده‌اند.

حجت‌الاسلام والمسلمین پورمحمدی در بخش دیگری از تحلیل خود به جایگاه ایران در معادلات جهانی پرداخت و گفت: دنیا نه از منابع زیرزمینی ما، نه از موقعیت ژئوپلیتیک ما، و نه حتی از توان نظامی و اتمی ما (هرچند همه اینها مهم هستند) به اندازه یک چیز دیگر نگران است. نگرانی اصلی آن‌ها از فرهنگ و منطق جذابی است که در انقلاب اسلامی ایران تولید شده است. فرهنگی که ویرانگر نظم مورد نظر آن‌هاست.

وی افزود: اخیراً مقاله‌ای در یک نشریه معتبر آمریکایی می‌خواندم که تحلیل کرده بود قدرت‌های بزرگ امروز، چه آمریکا و اروپا و چه چین و روسیه، فاقد قدرت تولید مفاهیم نو و جذاب برای انسان‌ها هستند، اما ایرانی‌ها این قدرت را دارند. منطق ما این است که انسان را با حقیقت خودش، با کرامت انسانی‌اش، با معنویتش و همزمان با رفاه، توسعه علمی و پیشرفت می‌خواهیم. این ترکیب موزون و مطلوب، برای همه انسان‌ها جذاب است و این همان چیزی است که آن‌ها را به وحشت انداخته است.

رئیس هیئت مؤسس دانشگاه طلوع مهر با اشاره به تحولات اخیر منطقه، هوشمندی ملی مردم ایران را ستود و گفت: ملت ایران با وجود تمام گله‌مندی‌های به‌حق اقتصادی، گرانی، فساد و مشکلات اداری، در بزنگاه اخیر یک بلوغ و درک عمیق تاریخی از خود نشان داد. مردم فهمیدند که دعواهای خانوادگی باید برای مقابله با دشمن مشترک کنار گذاشته شود. این همبستگی ملی و هوشمندی سیاسی، عمق تمدنی و فرهنگی جامعه ما را به رخ کشید و تمام محاسبات دشمن را که روی فروپاشی داخلی حساب کرده بود، بر هم زد. این همان قدرتی است که دنیا از آن می‌ترسد.

پرسش و پاسخ دانشجویان؛ از آزادی پس از بیان تا شفافیت اقتصادی

بخش پایانی این نشست به پرسش و پاسخ دانشجویان اختصاص یافت که با صراحت و شفافیت همراه بود.

یکی از دانشجویان با اشاره به مبحث آزاداندیشی، دغدغه «آزادی پس از بیان» را مطرح کرد و گفت: «شما بر لزوم نقد تأکید دارید، اما در عمل بسیاری از انتقاد کردن هراس دارند.» که حجت الاسلام والمسلمین پورمحمدی در پاسخ، ضمن تأیید ضرورت نقدپذیری مسئولان، گفت: من نمیگویم همه ما گوش شنوا داریم یا انتقادپذیر هستیم، اما باید اینگونه باشیم. با این وجود، واقعیت امروز جامعه را ببینید. حجم انتقادات در روزنامه‌ها و فضای مجازی از بالاترین سطوح تا پایین‌ترین، بسیار زیاد است. اما یک دغدغه جدی نیز وجود دارد. ما دشمنانی داریم که پشت سر هر نقدی ایستاده‌اند تا از آن برای ایجاد گسست اجتماعی و ضربه به امنیت ملی سوءاستفاده کنند. دغدغه برخی مسئولان، نه خود نقد، بلکه این سوءاستفاده‌هاست. با تمام این احوال، من معتقدم ما باید نقد کنیم، نقد بشنویم و آستانه تحمل خود را بالا ببریم.

یکی از اساتید طلوع مهر نیز در جلسه خواستار شفافیت بیشتر مسئولان در مسائل مهم اقتصادی کشور، قیمت بنزین و همچنین آینده تحولات منطقه شد که حجت‌الاسلام پورمحمدی پاسخ داد: در مورد جنگ، این ما نبودیم که آن را شروع کردیم تا بتوانیم زمان پایانش را اعلام کنیم. وظیفه امروز ما حفظ هوشیاری و همبستگی ملی است. دانشجو باید با جدیت درس بخواند و کارآفرین باید تولید کند. وظیفه نیروهای نظامی و امنیتی نیز آمادگی کامل برای دفع هرگونه تجاوز است.

وی در خصوص مسائل اقتصادی نیز افزود: یکی از بحران‌های بزرگ اقتصادی امروز ایران، سیستم‌های مالی، اعتباری و بانکی است که انحرافات زیادی از وظایف اصلی خود داشته‌اند. اگر ما نظامات حساب‌شده و تجربه شده جهانی را، البته با رعایت اصول شرعی خودمان مانند حذف ربا، به درستی اجرا می‌کردیم، امروز وضع بسیار بهتری داشتیم. اجرای اصلاحات بزرگ اقتصادی مانند قیمت واقعی حامل‌های انرژی نیز بسیار پیچیده است و نیازمند یک اجماع و همراهی ملی است، زیرا هر تغییری با مقاومت بخشی از جامعه روبرو می‌شود.

رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در پایان، خطاب به نسل جوان دانشجو گفت: انقلاب اسلامی با دستاوردهای بزرگش به همت جوانانی چون شما در چهل، پنجاه سال پیش به ثمر نشست. شما امروز در جایگاهی بالاتر از ما قرار دارید؛ هم فهمتان بیشتر است، هم دانشتان و هم تجربه‌های گران‌سنگ گذشته پیش روی شماست. شما هم نقاط قوت ما را می‌بینید و هم اشتباهات ما را می‌فهمید. انتظار طبیعی ما از شما این است که دستاوردهای مثبت را حفظ و ارتقا دهید و با پرهیز از تکرار اشتباهات ما، گام‌های بسیار بلندتری برای پیشرفت کشور بردارید.