روش اجتهادی امام خمینی به روایت آیت الله استادی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله رضا استادی در همایش روش شناسی اجتهاد امام خمینی(ره) که روز پنج شنبه در مدرسه تخصصی فقه امام خمینی برگزار شد، با اشاره به مقاله خود با عنوان روش های اجتهاد مطلوب از دیدگاه امام راحل(ره) تصریح کرد: در این مقاله از نوشته های خود ایشان استفاده کردم کسی که می خواهد استنباط احکام شرعی کند در گام نخست باید با ادبیات عرب آشنا باشد.

آیت الله استادی گفت: متاسفانه از این مساله غفلت شده و گاهی اوقات فتواهایی داده می شود که اشتباه است.

وی با بیان اینکه امام تسلط به ادبیات را یکی از شروط لازم برای استنباط می دانستند و خود نسبت به این مساله اهتمام داشتند، ابراز داشت: امام می گفتند اگر کسی با ادبیات عرب آشنا نباشد نمی‌تواند در این عرصه توفیق داشته باشد.

آیت الله استادی ابراز داشت: عدم خلط مسائل عرفی با مسائل و معانی فلسفی و عقلی از دیگر امتیازات امام راحل بود از این رو به برخی اساتیدشان ایراد می گیرند که در برخی مباحث خلط کرده‌اند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برخورداری از اصول فکر در قواعد فقهی و اصولی را ویژگی دیگر روش اجتهادی امام خمینی(ره) دانست و گفت: نقطه ضعف بعضی از دروس خارج آن است که نه استاد و نه شاگرد نمی توانند نظری را انتخاب کنند و تنها به صورت کلی اقوال مطرح می‌شود.

آیت الله استادی اضافه کرد: امام راحل اقوال را ذکر می کردند و با استدلال های محکم، مستدل و قوی، کلام و نظر خود را بیان می‌کردند. ایشان توصیه می کردند بحث‌های کم اثر را کنار بگذارید و به مباحث با اهمیت بالا بپردازید.

آیت الله استادی بیان کرد: آشنایی با علم رجال از دیگر ضروریات استنباط احکام از دیدگاه امام راحل است و در سرتاسر کلمات علمی به این مساله توجه دارند، وقتی می‌گویند این روایت صحیح یا ثقه است دقیقا می‌دانند چه می گویند.

وی معرفت کتاب و سنت و آشنایی با قرآن و روایات در حد لازم را از دیگر بایسته‌های لازم در اجتهاد از دیدگاه امام راحل دانست و گفت: در این بخش بعضی ها به کار گذشتگان اعتماد و اتکا می کنند، اما ایشان این گونه نبودند و در عمل به گونه ای دیگر رفتار می کردند، برخی ها هم فحص لازم را در این زمینه ندارند.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم ابراز داشت: ایشان تذکر دادند و گفتند باید به کتاب و سنت و روایات در هر مساله ای خوب توجه کرد و عباراتی نیز از ایشان نقل شده است.

وی تصریح کرد: ایشان روایات را سرسری نمی گرفتند ،با دقت به جوانب مختلف آن توجه می کردند و هر حدیثی را از ابعاد مختلف بررسی و احادیث ضعیف را کنار می گذاشتند و تاکید می‌کردند اساتید و طلاب به کتاب های حدیثی و نظرات بزرگان اکتفا نکنند.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم بیان داشت: امام خمینی(ره) به دیدن فتاوای فقها و علما عنایت داشتند و انصافا هم این مساله کار بسیار لازمی است. ایشان همه نظرات را می دیدند اما مقلد نبودند.

آیت الله استادی فحص از فتوای اهل سنت و عامه را از دیگر بایسته های ضروری در استنباط احکام شرعی ذکر و تاکید کرد: فحص از فتاوای اهل عامه از سنت های مرحوم آیت الله بروجردی بود و امام خمینی(ره) نیز به این امر عنایت و توجه داشتند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به نقش زمان و مکان در استنباط احکام شرعی بیان داشت: گفته می شود که بعد از پیروزی انقلاب ایشان زمان و مکان را هم مطرح کردند، بنده نظرم این است که ایشان راجع به زمان و مکان حرف تازه ای نزدند، این مساله در سراسر فقه و اصول ایشان سابقه ندارد، بلکه مساله تغییر موضوع و احکام است؛ اما ایشان توجه دادند که کسی بی توجه حرفی را بیان نکند.


آیت الله استادی بیان داشت: امام شخصی عارف بود و اگر کسی در این شک کند به ایشان آشنایی نداشته است./924پ202/ع