دستاوردهای مذاکرات را باید با دید منافع ملی ارزیابی کرد/ آمریکایی ها حرف بیخودی می زنند
به گزارش خبرگزاری رسا، محمدجواد ظریف در نشست علنی امروز (چهارشنبه 6 آذرماه) مجلس شورای اسلامی و در تشریح گزارش خود درباره روند و نتایج مذاکرات هسته‌ای ژنو با بیان اینکه وظیفه‌ای که برعهده من و همکارانم از سوی شورای امنیت ملی و ریاست جمهوری واگذار شده بود، قطعاً وظیفه آسانی نبود، گفت: همه ما از ابتدا می‌دانستیم وارد شدن به مذاکرات هسته‌ای با دشواری‌های اساسی همراه خواهد بود، زیرا مذاکره به معنای ورود به حوزه‌ای است که در آن نمی‌توان همه خواسته‌ها را محقق کرد.
وزیر امور خارجه کشور با اعلام اینکه یکی از اصول مذاکرات این است که هر طرف بتواند از مذاکره با رضایت کامل و نسبی خارجی شود، افزود: به طور حتم وقتی شما نتوانستید تمام خواسته‌ها را در مذاکرات محقق کنید، قطعاً در مقابل نقد و نگرانی قرار گرفته و به شما حمله می‌شود که هم‌اکنون من این وضعیت را مشاهده می‌کنم. از طرف دیگر هم‌اکنون شاهدیم که تمام طرفین مذاکرات هسته‌ای در کشورهای خود مورد نقد قرار گرفته‌اند.
وی ادامه داد: از طرف دیگر در مذاکرات همان میزانی که شما به امتیازاتی دست پیدا می‌کنید باید نکاتی را توافق کنید، اما این موضوع باید با چشم باز، توجه به عواقب تصمیمات، ملاحظه همه جوانب و با توجه به مجموعه نگرانی‌ها، توانمندی‌ها و خواسته‌های مقامات بالاتر و مردم صورت گیرد. از طرف دیگر قطعاً و واقعاً مذاکرات یک مهلکه بزرگ است که در آن خوش و بش بخش کوچکی را پر می‌کند. از طرف دیگر لبخند و شوخی دیپلماتیک در مذاکرات یک پوشش برای بحث‌های تلخ، تند و چالشی است، از این‌رو لبخند در اول و آخر جلسه انجام شده اما تمام جلسه به بحث و چالش می‌گذرد.
ظریف تاکید کرد: من ادعایی ندارم که امکان این نبود که مذاکرات بهتر از این انجام نشود، همچنین ما با افتخار این قرعه را پذیرفتیم و نه با توهم اینکه نتیجه کار به شکلی باشد که نقد در آن نباشد. از این‌رو ما در شرایط کنونی از نقد استقبال می‌کنیم اما در این موضوع باید انصاف و منافع ملی مورد توجه قرار گیرد. البته می‌دانم که این توقع بیجا است، زیرا دوستان در جلسه و مذاکرات نبودند و توقع ندارم که بدانند در مذاکرات ده‌ها ساعته با 6 کشور قدرتمند جهان که امنیت خود را در داشتن سلاح‌های هسته‌ای می‌بینند، چه موضوعاتی رد و بدل و گذشته است.
وی با تاکید بر اینکه کشورهای غربی امنیت خود را در دیوانگی می‌جویند، تصریح کرد: قطعاً مذاکره با این کشورها کار دشواری است، از این‌رو دوستانی که در این مذاکرات نبودند، نمی‌توانند در این قسمت با انصاف کامل اظهارنظر کنند. از طرف دیگر همه باید توجه کنند که در حوزه منافع ملی ضرورت دارد که به این موضوع بیاندیشند که یک قسمت کوچک مذاکره در اتاق گذشته و قسمت عمده بعد از مذاکرات در اتاق و با چرخش‌های خبری کشورها انجام می‌شود که این موضوع را می‌توانیم بعد از مذاکرات ببینیم که کاخ سفید موضوعاتی را با عنوان صفحه واقعیات منتشر کرد زیرا دوست داشت موضوعات مورد علاقه خود را منتشر کند، از این‌رو باید دستاوردهای را با دید منافع ملی نقد کرد.
حق غنی سازی در ایران بخشی از توافقات با 1+5 است
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: یک متن است که ترجمه دقیق متن انگلیسی است و یک متن وجود دارد که تقریبا کلمه به کلمه مذاکرات آمده که دو سه عنوان را در آن نداشته ایم.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه متن انگلیسی مذاکرات ایران و 1+5 در داخل یک جدول قرار داده ام که قسمتی مربوط به اقدامات ایران و قسمتی مربوط به اقدامات 1+5 است ادامه داد: این جدول برای فهم بهتر موضوع از مذاکرات است که در چند لایه تقسیم بندی شده است.
ظریف بیان کرد: لایه اول که به کلیات ، لایه دوم به شفاف سازی مواضع ، لایه سوم حفظ وضع موجود و لایه دیگر به کاهش ها و اقدامات اطمینان ساز و در لایه آخر به گام نهایی می پردازد.
وی یادآور شد: در کلیات متن چند نکته را استخراج کردیم که به نمایندگان عرض می کنم یک نکته در کلیات که ابتدای متن است راجع به توافق پیرامون یک راه حل جامع شامل اقدامات اولیه و یک گام نهایی که منجر به رفع نگرانی‌ها خواهد شد. که یک مجموعه منسجم است که اگر یک تکه از آن اجرا نشود هیچ چیزی از آن اعتبار ندارد و من این را نه تعهد ایران و نه تعهد 1+5 می دانم.
ظریف تصریح کرد یک نکته مشترک دیگر ایجاد یک کمیسیون مشترک بین ایران و 1+5 است واگر چه یک آژانس بین المللی انرژی اتمی وجود دارد که اکثریت اقدامات ایران را راستی آزمایی می کند اما یک ابزاری وجود ندارد که به اینکه رسیدگی کند که طرف مقابل دراین 6 ماه اقدامات خود را انجام میدهد.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: به همین دلیل یک کمیسیون مشترک تشکیل می شود که اگر نگرانی در روند توافقات وجود داشت رسیدگی کند و بقیه را آژانس رسیدگی می کند و اگر اختلافی با آژانس وجود داشت این کمیسیون به آن رسیدگی می کند.
وی ادامه داد نکته دیگری که در کلیات وجود دارد این است که این 6 ماه با توافق طرفین قابل تمدید است .
ظریف بیان کرد: نکته ای دیگر در کلیات این است که طرفین اعلام کردند فضای سازنده در طول مذاکرات را حفظ می‌کنند که اقدامات دو طرفه است .
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه در لایه دوم که شفاف سازی مواضع است را می توان از داخل متن استخراج کرد بیان کرد: در قسمت شفاف سازی مواضع کاری که ایران انجام داد دو موضع بود یک تضمین صلح آمیز باقی ماندن برنامه هسته ای است که در جمله اول مقدمه آمده است دومین کار این بود که ایران اعلام عدم پیگیری ساخت سلاح هسته ای است که بر آن تاکید کردیم.
وی ادامه داد: به دلیل اینکه متن توافق طرفین است پیشنهاد دادیم فتوای مقام معظم رهبری در آن گنجانده شود و در آن از کلمه تاکید مجدد در آن استفاده شد یعنی این که ما قبلا این را گفته ایم و یک بار دیگر بر آن تاکید می‌کنیم که این موضوع در بالاترین سطح نظام مطرح شده بود که استفاده از سلاح هسته ای را حرام شرعی میدانیم.
ظریف یادآور شد در قسمت شفاف سازی مواضع کاری که طرف مقابل انجام میدهد یکی بهره گیری کامل ایران از حق انرژی هسته ای است .
وزیر امور خارجه با بیان اینکه یک نکته ای که بارها تکرار شده را باید توضیح دهد گفت : براساس معاهده NPT و طبق ماده 4 آن هیچ چیزی در این معاهده نمی تواند اعضای آنرا از حق ذاتی و غیر قابل انتزاع و چسبیده به صاحب حق جدا کند.
ظریف تصریح کرد: اعضا می توانند طبق این معاهده از این حق برای استفاده از توسعه و تولید انرژی برای مصارف صلح آمیز بهره برداری کنند و این حق قابل جدا شدن نیست و آنچه مهم است احترام به اجرایی شدن آن است و ضمن اینکه این حق نه در NPT و جای دیگر جزئیاتی از آن گفته نشده و آمریکایی ها حرف بی خودی می زنند و زمانیکه این مطالب از سوی جان کری مطرح شد این را در تویتر گذاشتم که حدود 300 نفر آنرا تائید کردند.
ظریف با بیان اینکه در NPT گفته نشده که حق نیروگاه و رآکتور دارید یادآور شد: در این معاهده تنها از حق بهره برداری صلح آمیز از نیروی هسته ای تاکید شده اما در دو کنفرانس بازنگری NPT در سال 1990 و 2010 گفته شده که این حق را به رسمیت می شناسیم چون آن حق وجود دارد و باید تصمیم گیری اعضا راجع به چرخه سوخت مورد احترام قرار گیرد .
وی ادامه داد :مرجع تفسیر NPT کفنرانس های بازنگری است که با اجماع انجام میگیرد و لذا دو بار در کنفرانس های بازنگری و یک بار در اجلاس اول ویژه مجمع عمومی در مورد خلع سلاح در سال 1978 این حق انتخاب کشورها به رسمیت شناخته شده و مورد تائید قرار گرفته و آنچه در متن آمده بهره برداری کامل ایران از حقوق طبق معاهده NPT است.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: برنامه غنی سازی ایران قسمتی از هر گونه راه حل است یعنی برنامه ای که غرب تمام تلاش خود را انجام داده بود تا به صفر برساند به عنوان یک قسمت از راه حل در توافقات مورد تاکید قرار گرفته است.
فردو و نطنز به کار خود ادامه خواهند داد
وی افزود: در این مذاکرات طرفین توافق کردند در 6 ماه آینده شرایط را بدتر از شرایط فعلی نکرده و قطع‌نامه جدید تحریمی برای ایران در طول این مدت صادر نشود. آنها همچنین قبول کردند که ما برنامه هسته‌ای را 5 درصد ادامه داده و حق تحقیق و توسعه ما را به رسمیت شناختند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: البته ما نیز در این شرایط از پیشرفت نطنز و فردو در طول 6 ماه آینده خودداری می‌کنیم. در گذشته قرار بر این بود در فردو و نطنز به نحوی لوله‌کشی‌ها را تغییر دهیم که برای بازگشتن به شرایط موجود به گفته کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی 9 ماه زمان لازم بود که این موضوع در حال حاضر وجود ندارد. به عبارت بهتر در شرایط کنونی هم فردو و هم نطنز به کار خود ادمه خواهند دادو تنها در فردو به جای تولید اورانیوم 20 درصد 5 درصد تولید می‌شود.
ظریف تصریح کرد: ما مقرر کردیم که ظرفیت در فردو و نطنز افزایش پیدا نکرده و در مقابل سوخت جدیدی در اراک تولید نشده و دستگاه جدیدی نصب نشود، اما توسعه و تحقیق غنی‌سازی در وضعیت فعلی حفظ می‌شود. البته هر چه تحقیق و توسعه تحت نظارت آژانس باشد ادامه پیدا می‌کند. ما هیچ چیز را در مذاکرات ژنو برای کاستن از ظرفیت علمی خود نپذیرفتیم، لذا تحقیق و توسعه با شرایط موجود در حوزه‌ای که مورد نظر آژانس است، ادامه پیدا می‌کند.
این عضو هیات دولت یازدهم با بیان اینکه در این توافق مقرر شد از تاسیس محل‌های جدید غنی‌سازی در طول 6 ماه آینده خودداری شود، افزود: در واقع جمهوری اسلامی ایران در این زمینه برنامه‌ای نداشت ،همچنین درخصوص عدم بازفرآوری یا ساخت تاسیسات بازفرآوری هم ما برنامه‌ای را در آینده نداشتیم که این موضوع نیز در این مذاکرات مطرح شد.
وی تصریح کرد: بخش بعدی در خصوص کاهش است که ما فقط یک کار را در حوزه کاهش انجام می‌دهیم که آن عدم تولید اورانیوم 20 درصد است. البته بخش بعدی که به عقیده من کاهش نیست این مورد بوده که نیمی از اورانیوم 20 درصد را تبدیل به اکسید می‌کنیم، این روند در حال انجام است. از ابتدا تاکنون 500 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد تولید شده که در حال حاضر 200 کیلوگرم آن باقی مانده است، به عبارت بهتر مابقی آن تاکنون اکسید شده است، البته درخصوص 200 کیلوگرم هم ما گفتیم که 100 کیلوگرم آن را به اکسید تبدیل کرده و 100 کیلوگرم دیگر را تبدیل به 3.5 درصد کنیم.
این مقام مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان در ادامه بیان کرد: البته تولید سانتریفیوژ جدید هم در طول 6 ماه آینده وجود ندارد، قرار است توانمندی‌ها حفظ شود اما تعداد سانتریفیوژها افزایش پیدا نکند. ما تولید سانتریفیوژ جدید را محدود به تعدادی که برای جایگزین سانتریفیوژهای خراب‌شده است، کردیم.
ظریف با تاکید بر اینکه ما می‌توانستیم بگوییم جمهوری اسلامی ایران اقدامات شفافیت‌ساز با آژانس را انجام خواهد داد،گفت: اما تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران جزئیات را بررسی کرده و تمام مواردی که به محضر شما نمایندگان رساندم در حال انجام است.
تحریم‌های اقتصادی غیرقانونی و نامشروع است
وی تاکید کرد: امروز اگر کشوری بتواند نفت ایران را بخرد پالایشگاهی که این نفت را تصفیه می‌کند بیمه نخواهد شد، البته شنیده شده که اتحادیه اروپا محدودیت‌های بیمه‌ای را لغو کرده است.
وزیر امور خارجه افزود: در شرایط فعلی پالایشگاه‌ها و کشتی حامل نفت بیمه نخواهند شد که با توافقات صورت گرفته این تحریم تعلیق و لغو می‌شود.
ظریف با بیان اینکه با توافقات صورت گرفته تحریم‌های ایجاد شده بر صادرات پتروشیمی و خدمات مرتبط با آن لغو و تعلیق خواهند شد، افزود: تعلیق تحریم‌های صنعت نفت و پتروشیمی در حدود 6 میلیارد دلار درآمد برای دولت و بخش خصوصی به همراه خواهد داشت که حدود یک میلیارد آن برای بخش دولتی و مابقی نیز برای بخش خصوصی خواهد بود.
وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: با توجه به توافقات صورت گرفته تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا بر طلا و فلزات گرانبها که در مورد ایران اجرا می‌شود، لغو و تعلیق خواهد شد.
وی گفت: من در مذاکرات به طرف‌های مذاکره گوشزد کردم که تمامی تحریم‌های اقتصادی غیرقانونی و نامشروع است، لذا اینکه گفته می‌شود تحریم‌ها برداشته شوند، به این معنا نیست که ما آنها را می‌پذیریم.
ظریف ادامه داد: در مذاکرات ژنو به طور صریح گفته شد که ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت، تحریم‌های شورای امنیت، تحریم‌های دوجانبه و ... غیرقانونی و نامشروع هستند.
وی تصریح کرد: تحریم‌های اعمال شده در مورد صنعت خودرو و هواپیما کاهش خواهند یافت چرا که تمامی آنها غیرعادلانه و نامشروع است.
ظریف افزود: من در هیچ جا نگفتم دارایی‌های ایران آزاد خواهد شد، آنچه که در متن توافقات وجود دارد بازگشت بدون محدودیت قسمت قابل توجهی از فروش نفت ایران از طریق بانک مرکزی، نه از طریق دلال‌بازی بلکه از طریق حساب رسمی بانک مرکزی مقدار قابل توجهی از درآمد نفتی بازگشت داده خواهد شد.
وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: براساس توافقات ژنو مقرر شد یک رشته فعالیت‌های ما در مورد برنامه هسته‌ای کاهش یابد و در عوض تحریم‌های اقتصادی برچیده شوند.
وی افزود: مقرر شد مذاکرات هسته‌ای تا یکسال دیگر به طول انجامد و بعد از آن وارد گام‌های نهایی شویم. همچنین مقرر شد گام نهایی باید زمانی مشخص داشته باشد که البته بر روی زمان آن بحث‌های جدی وجود دارد.
ظریف گفت: در پایان گام نهایی وضعیت هسته‌ای ایران همانند کشورهای ژاپن، استرالیا و آلمان خواهد بود، لذا این برای ما مهم خواهد بود که زمان گام نهایی طولانی نباشد.
وی اظهار کرد: براساس توافقات صورت گرفته طرف مقابل تمامی تحریم‌ها را لغو و حق ایران در غنی‌سازی را به رسمیت شناخته و با کشورمان همکاری هسته‌ای برقرار کرده و امکانات مدرن در اختیار ایران قرار خواهد داد وما نیز قبول کرده‌ایم که به قطع‌نامه‌های شورای امنیت بپردازیم که البته این توافقات دوطرفه انجام خواهد شد.
وی ادامه داد: به نظر من در شرایط کنونی توافقات صورت گرفته منافع کشور را حفظ و وضعیت را به سمت عادی‌سازی خواهد برد و دشمنان نظام را به نعره‌کشی واخواهد داشت.
ظریف افزود: دشمنان تلاش داشتند و دارند که بر مذاکرات و توافقات صورت گرفته تاثیرگذار باشند. اما ما با چشم باز و توجه دقت روی کلمه به کلمه مذاکرات بحث کرده‌ایم.
وزیر امور خارجه کشورمان ضمن تشکر از رهبر معظم انقلاب به دلیل حمایت از تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفت: از رهبر معظم انقلاب تقدیر و تشکر می‌کنیم که اینگونه ما را مورد تفقد قرار دادند، لذا در پیشگاه ملت و نمایندگان ملت به خاطر ناتوانی و ضعف‌های موجود عذرخواهی کرده و امیدواریم کاری که انجام شد مورد توجه و لطف خداوند قرار گیرد./971/د102/ج