اندیشه سیاسی امام خمینی برگرفته از فقه سیاسی شیعه است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام محمد علی وطن دوست، استاد حوزه و دانشگاه، امروز در کارگاه بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) که در سالن اجتماعات مدرسه علمیه پیروان حضرت زهرا(س) مشهد، برگزار شد، گفت: سیره علمی و عملی امام خمینی(ره) همان سیره ائمه معصومین(ع) است.
وی با اشاره به این که در نگرش توحیدی امام خمینی(ره) مسأله استکبار ستیزی مطرح می شود، افزود: در نگرش توحیدی، شانس معنا ندارد، از این رو در ماجرای طوفان طبس، امام خمینی می فرمایند:«شن ها مأمور خداوند بودند.»؛ بنابراین طوفان طبس اتفاقی نبود.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که اندبشه اسلامی در توحید خلاصه می شود، اظهار کرد: اگر نگرش توحیدی بر تفکرات شخصی حاکم شود، در زمان مشکلات ابتدا به خداوند توکل می کند؛ از این رو است که امام خمینی(ره) در مورد آزادی خرمشهر فرمودند:«خدا خرمشهر را آزاد کرد»، بدین معنا که رزمنده ها به اذن الهی موفق به آزاد کردن خرمشهر شدند.
استاد عرفان دانشگاه فردوسی مشهد با بیان این که امام خمینی(ره) تأکید بر اصل مصلحت داشته و آن را زنده کردند، گفت: امام خمینی(ره) اصل مصلحت را به عنوان یک اصل مهم اجتماعی وارد حوزه سیاست نموده و اداره جامعه را برمبنای آن استوار می سازد.
وی بر ضرورت نهادینه کردن نگرش توحیدی در جامعه اشاره و ابراز کرد: اگر در حوزه نظام آموزشی، نتوانیم توحید و نگرش الهی را پیاده کنیم، کار فرهنگی بی تأثیر خواهد بود؛ چرا که تا ریشه درمان نشود، نتیجه به دست نمی آید.
این استاد فقه و اصول حوزه علمیه مشهد ادامه داد: خداوند در آیه 35 سوره نور می فرماید:«اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ، خدا نور آسمانها و زمین است.»، واژه «نور»، استعاره و تشبیه نیست، بلکه مراد این است که حقیقتا، خداوند متعال نور است و حقیقت خداوند را با تخیل نمی توان دریافت بلکه تنها با چشم دل درک می شود.
معرفت الله، غایت آمال تمام انبیا و اولیای الهی است
استاد فلسفه و کلام دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد با اشاره به این که معرفت الله، غایت آمال تمام انبیا و اولیا الهی است، اظهار کرد: از منظر امام خمینی(ره) جامعه توحیدی، عبارت است از جامعه ای که با حفظ همه مراتب، یک نظر داشته باشد، کانّه یک موجودند و همه با حفظ مراتبشان یک مقصد داشته باشند و آن یک مقصد الهی است.
حجت الاسلام وطن دوست افزود: امام خمینی(ره) بر مبنای نگرش توحیدی است که می فرمایند:«آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند.»؛خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «وَلَن یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً ، خداوند هرگز بر [زیانِ] مؤمنان، براى کافران راه [تسلّطى] قرار نداده است.»
استاد عرفان دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به این که عالم غیب حاکم بر عالم شهادت است، گفت: عالم شهادت که همان عالم حس است، تنزل یافته عالم غیب است؛ خداوند متعال در قرآن می فرماید:« وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ عِندَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلاَّ بِقَدَرٍ مَّعْلُومٍ، و هر چه هست، خزینههاى آن نزد ماست و ما آن را جز به اندازهى معین نازل نمىکنیم.»؛ منظور از خزائن، عالم غیب است.
استاد فلسفه و کلام دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد با اشاره به این که از منظر امام خمینی(ره) اراده خداوند حاکم بر نظام هستی است، اظهار کرد: امام خمینی(ره) می فرمایند: «من احساس میکنم که بسیاری از مسائل بود که بدون اینکه ما بفهمیم انجام میگرفت. این جور نبود که ما نقشهای کشیده باشیم برای این کار، و این نبود جز اینکه خدا هدایت میکرد.»
این استاد حوزه و دانشگاه به مبنای هستی شناسی امام خمینی(ره) اشاره و اظهار کرد: مبنای هستی شناسی اندیشمندان بر رفتار سیاسی آن ها تأثیر گذار است؛ هستی شناسی امام خمینی(ره) مبتنی بر غیب و شهادت است.
حجت الاسلام وطن دوست افزود: اندیشه امام خمینی(ره) برگرفته از اندیشه اسلامی است؛ از این رو ایشان هم به اصالت فرد و هم به اصالت جامعه معتقد هستند و زمانی که بین منافع فرد و جامعه نزاع باشد، منافع جامعه مقدم است.
اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) برگرفته از فقه سیاسی شیعه است
حجت الاسلام وطن دوست با اشاره به این که اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) برگرفته از فقه سیاسی شیعه است، گفت: در اندیشه امام خمینی(ره) فرد اکمل برای حفظ نظام ولی فقیه است؛ ایشان می فرمایند: «قدر مسلّم آن است که فقهای عادل، بهترین کسانی هستند که میتوانند عهدهدار تصدی این امور (حفظ نظام و امور حکومتی) شوند.»
این کارشناس مذهبی گفت: ولایت فقیه به صورت عملی در زمان محقق کرکی، ولایت فقیه به صورت عملی پیاده شد و تئوری ولایت فقیه در زمان ما به صورت بالفعل عملی شد.
استاد عرفان دانشگاه فردوسی مشهد گفت:در روایت آمده است:« فَأمَّا مَن کانَ مِن الفُقَهاءِ صائناً لنفسِهِ حافِظاً لِدینِهِ مُخالِفاً على هَواهُ مُطِیعاً لأمرِ مَولاهُ فلِلعَوامِّ أن یُقَلِّدُوهُ ؛از فقها آن کس که پرهیزکار و حافظ دین و مخالف هوای نفس و مطیع اوامر و احکام خدا باشد، عامّه مردم باید از او تقلید نمایند. ». این روایت ضرورت حاکمیت فقیه را اثبات می کند.
این کارشناس مذهبی به پیشینه تاریخی بحث ولایت فقیه اشاره کرد و گفت: پیشینه تاریخی ولایت فقیه محدود به زمان ما نیست، از زمان امامان معصومین(ع) بوده است؛ امام صادق(ع) به زراره که صحابه ایشان بودند، دستور می دادند که احکام شرعی را به مردم پاسخ دهند؛ هیچ فقیهی از فقهای شیعه نیز با اصل تئوری ولایت فقیه مخالف نبوده است.
وی با اشاره به این که امام خمینی(ره) روی کلمه مطلقه در بحث ولایت فیه تأکید داشتند، ابراز کرد: تمام اختیاراتی که معصوم(ع) در حوزه حکومت داری دارد، جانشین او هم دارد، در بحث ولایت مطلقه فقیه، منظور از مطلقه، تفویض اختیارات است نه تفویض مقام. و مطلقه مشروط به رعایت شرع است، بدین معنا که اگر شرع رعایت نشود، ولایت فقیه ساقط می شود و دیگر ولی فقیه نمی باشد.
حجت الاسلام وطن دوست افزود: در یک نگاه کلی به آراء سیاسی امام خمینی(ره) می توان ادعا نمود که شالوده، رکن اصلی و زیربنای اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) مبتنی بر گزاره های کلامی - فقهی است، البته نقطه عزیمت اندیشه ایشان فقه سیاسی است که در نهایت با مبانی کلامی گره می خورد و ترکیب موزون و منطقی خاصی از آن دو را باز تولید می کند.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که امام خمینی(ره) بر اجتهاد پویا تأکید داشتند، اظهار کرد: اولین و زیر بنایی ترین مبانی فقهی اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) مفهوم «اجتهاد پویا» یا «اجتهاد لازم» است.
عادت کردن به مال حرام، جوهر وجودی انسان را تغییر می دهد
این کارشناس مذهبی به تأثیر مال حرام بر زندگی افراد اشاره کرد و گفت: تأثیر مال حرام به اندازه ای است که اگر انسان حلال زاده عادت به مال حرام بکند، حرام زده می شود و بر عکس،اگر انسان حرام زاده عادت به خوردن مال حلال بکند، حلال زاده می شود؛ از این رو عادت کردن جوهره وجودی انسان را تغییر می دهد.
استاد عرفان دانشگاه فردوسی مشهد گفت:در برنامه ریزی فرهنگی، ربا اگر به بدنه اقتصادی جامعه وارد شود، جامعه را خراب می کند؛ مال حرام اثر وضعی خود را دارد؛ از این رو باید نظام بانکداری متحول شود و بانک داری اسلامی راه بیفتد.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به ضروت تربیت نیروی انسانی، گفت: دروس حوزه ریشه است؛ بهتر است طلاب کنار آن مطالعه جنبی داشته باشند؛ چرا که تا حوزویان مطالعه جنبی نداشته باشند، عالم نمی شوند.
حجت الاسلام وطن دوست به مبانی انسان شناسی امام خمینی(ره) اشاره و اظهار کرد: از دیدگاه ایشان، انسان دارای دو بعد حیوانی و روحانی است، و در هر دو مسیر هدایت و شقاوت تربیت پذیر است و تمام عوالم غیب و شهود به صورت بالقوه در وجودش نهفته است؛ از منظر امام خمینی(ره) انسان مجموعه عالم و عصاره هستی است.
وی اظهار کرد: از دیدگاه امام خمینی(ره)، انسان دارای قوّه شناخت، عقل و در مرحله بعد دارای قدرت اراده و اختیار در جهت سعادت یا شقاوت است. از اینرو، انسان مسؤول موفقیتها، شکستها و تمامی کنشهای سیاسی اجتماعی خود است.
حجت الاسلام وطن دوست افزود: نهادهای فرهنگی و حوزه نیروی های انسانی متعهد تربیت کنند. امام خمینی(ره) انقلاب اسلامی ایران را تشکیل دادند تا نیروی انسانی به وجود آید، نیروی های انسانی متعهد بازوان اجرایی حکومت مهدوی هستند؛ در دعای عهد نیز می خوانیم«اللهُم اجعَلنِی مِن .... المُستشهَدین بَین یَدیه، خدایا مرا در جمع شهادت طلبان در محضرش قرار بده.»./1309/پ201/ب6