شماره 24 فصلنامه تخصصی حسنا منتشر شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، شماره 24 فصلنامه تخصصی تفسیر، علوم قرآن و حدیث حسنا ویژه بهار 1394 از سوی مؤسسه تفسیر و پژوهش رهپویان سیدالشهدا علیه‌السلام چاپ و روانه بازار شد.
این فصلنامه شمال هفت مقاله به شرح ذیل است:
روش‌های برخورد پیامبر صلی‌الله علیه و آله با خطاکاران
بررسی آیات استثنایی سوره‌های انعام و اسراء
تحلیل رویکرد علامه فضل‌الله به شورا
بررسی مؤلفه‌های امیدافزایی در تفسیر سوره کوثر
شگردهای فتنهگران از منظر قرآن و روایات
تحلیل عرفانی مسأله لقاءالله از دیدگاه تفسیر بیان‌السعاده
بازخوانی تفسیر موضوعی آیت‌الله جوادی آملی
روش‌های برخورد پیامبر صلی‌الله علیه و آله با خطاکاران
مجید زیدی جودکی
چکیده: این پژوهش روش‌های پیامبر صلی‌الله علیه و آله در برخورد با افراد خاطی با اختلاف انواع خطاهایشان را بررسی کرده است. پیامبر صلی‌الله علیه و اله برای برگشت افراد خاطی به حق و پایبندی به آن از هیچ‌گونه تلاشی دریغ نکرد و به خاطر اهتمام و توجهی که به هدایت خلق داشت، سرلوحه رفتارشان در برخورد با خطاکاران، دعوتشان به حق و تعدیل سلوکشان بود تا مجرد طرد آنان و انکار خطاهایشان؛ و این باعث شد با وجود غلبه و سیطره بر خطاکار و مغلوب، در برابرشان بشدت متواضع باشد.
این پژوهش با هدف تعلیم سیره نبوی در چگونگی دعوت و ارشاد خطاکاران و بررسی احوال خطاکاران و شناخت نقاط ضعف و قوت در نزد آنان صورت گرفته است.
بررسی آیات استثنایی سوره‌های انعام و اسراء
مینا شمخی
قاسم بستانی
نصره باجی
چکیده: به آیات مدنی در سور مکی و آیات مکی در سور مدنی اصطلاحا «آیات مستثنی» گفته می‌شود. از جمله سوره‌های قرآنی که گفته شده دارای آیات مستثنی هستند، سوره‌های مکی انعام و اسراء است... برخی با توجه به روایات ضعیف و نادرست این آیات را استثنا کرده‌اند در این مقاله سعی می‌شود چنین روایاتی بررسی شوند.
در این مقاله با استفاده از ادله و شواهد درون‌متنی و برون‌متنی، ابتدا یکپارچگی نزول این دو سوره، سپس اقامه دلایلی تاریخی و تطبیق آنها با محتوا و سیاق آیات و روایات ترتیب نزول زمان و مکان نزول سوره‌ها در مکه اثبات می‌شود.
تحلیل رویکرد علامه فضل‌الله به «شورا» با تأکید بر آیه 159 سوره آل‌عمران
مرضیه محصص
چکیده: علامه سید محمدحسین فضل‌الله از جمله مفسران معاصر محسوب می‌شود که با اهداف ارائه اصول کلی حاکم بر نظام اجتماعی اسلام، با شیوه‌ای تحلیلی و اجتهادی، آیات قرآنی را پردازش کرده است. این مقاله به بررسی موضوع «شورا» به عنوان یکی از ظرفیت‌های نظام اجتماعی قرآنی از منظر علامه فضل‌الله پرداخته است.
مهم‌ترین یافته‌های این مطالعه از رهگذر استقرار جایگاه، کارکرد و مختصات شورا در اندیشه علامه فضل‌الله این است که از نظر وی به موجب آیه 159 سوره آل‌عمران، شورا به‌مثابه یکی از برآیندهای اجتماعی، مشارکت مستقیم یا غیرمستقیم مردم را در عرصه‌های گوناگون اجتماعی تأیید کرده است.
علامه فضل‌الله ملاک تمامی تصمیم‌گیری‌های اجتماعی را احکام شرعی و مصالح جامعه اسلامی می‌داند و معتقد است در صورت علم تصمیم‌گیران به خبرویت خود در عرصه‌ای خاص، الزامی به مشورت وجود ندارد.
بررسی مؤلفه‌های امیدافزایی در تفسیر سوره کوثر
مهدی اکبرنژاد
صدیقه شیخ‌زاده
چکیده: امید به زندگی از مواردی است که هر انسانی به داشتن آن نیازمند است و بدون آن ادامه زندگی ممکن نخواهد بود، سوره کوثر نیز از سوره‌هایی است که امید به داشتن آینده‌ای روشن را در وجود انسان‌های مؤمن افزون می‌کند. این سوره مبارک دارای فضائل بسیاری است. اگر این سوره را ازنظر تفسیری موردبررسی قرار دهیم جنبه‌های زیادی در این سوره وجود دارد که پیام آور خیر و برکت و سرشار از امید و فضیلت برای پیامبر صلی‌الله علیه و اله است.
علاوه بر این پیشگویی که خداوند متعال در این سوره مبارکه بیان کرد نوید بشارتی بزرگ و خجسته به تمام مسلمانان به خصوص پیامبر عظیم‌الشأن اسلام صلی‌الله علیه و آله است. معرفی سوره کوثر به عنوان سوره بشارت‌آمیز و منشأ امید و خیر به پیامبر صلی‌الله علیه و آله در روایات و بیان نظریات مفسران در برخی کتب تفسیری مطرح گردیده است.
این پژوهش درصدد است با بررسی مؤلفه‌های امیدافزایی در تفسیر سوره کوثر، منشأ امید و خیر کثیر را در این سوره مورد مداقه و بازبینی قرار دهد.
شگردهای فتنهگران از منظر قرآن و روایات
محمدجواد سلمانپور
عماد صادقی
جاسم دریس
چکیده: فتنهگران در طول تاریخ برای رسیدن به مقاصد خود از شیوه‌های گوناگونی بهره برده‌اند. هر چند در گذشته معمولا بسترهای فتنه ناخواسته آماده بود یا آماده می‌شد و عده‌ای با نفوذ، با قرار گرفتن در آن بسترها به فتنه‌انگیزی می‌پرداختند، ولی کم‌کم با پیچیدگی جوامع، فتنهگران با برنامه قبلی و یا حتی پس از سال‌ها تحقیق در مورد آداب، رسوم، تاریخ، جغرافیا و مسائل جامعه‌شناختی و روان‌‌شناختی یک جامعه دست به فتنه و آشوب می‌زنند و در این زمینه از کارآمدترین شگردها برای هر جامعه استفاده می‌کنند.
شگردهای فتنه‌گری از منظر قرآن و روایات را می‌توان: فرصت‌طلبی، کارشکنی، ایجاد خلل در نظام حاکم اسلامی، عذرتراشی و توجیه‌گری، استفاده از اِعمال فشارها، نمادهای جذاب دینی و عوام‌فریب، استفاده از چهره‌های مقبول و موجه، شایعه‌پراکنی، شبهه‌افکنی، تفرقه‌افکنی، ایجاد مراکز فتنه در قالب سازمان‌های مردمی، تهدید ایجاد ناامنی و علمیات تروریستی معرفی کرد.
تحلیل عرفانی مسأله لقاءالله و پیامدهای تصدیق و تکذیب آن از دیدگاه تفسیر بیان‌السعاده
مهدیه‌السادات مستقیمی
تهمینه قربان‌نیا
چکیده: مفهوم لقاءالله در قرآن دارای گونه‌های کاربردی متعددی است. اصلی‌ترین معانی آن در دیدگاه‌های مفسران عبارتند از: 1. شهود باطنی و دیدار خدا 2. مرگ 3. ملاقات ثواب و عقاب. نظریات کلامی عرفانی‌ای نظیر تنزیه صرف، نظریه جمع بین تنزیه و تشبیه، نظریات حوزه تجلی و ظهور ذات و اسما و صفات الهی از اصلی ترین نظریات تأثیرگذار در آراء تفسیری است.
این مقاله ضمن مرور اجمالی بر این آراء و مبانی به شرح دیدگاه‌های تفسیر بیان‌السعاده پرداخته است و ضمن بیان معنای عرفانی لقاءالله و شرایط رسیدن به این مقام با استقراء و تدبر در آیات مربوط بدان زمینه‌ها پیامدهای تکذیب لقاءالله یا تصدیق آن را به تفکیک بیان نموده است.
بازخوانی تفسیر موضوعی آیت‌الله جوادی آملی
سهیلا پیروزفر
زهرا طالبی
چکیده: تفسیر موضوعی با هدف کشف دیدگاه‌های قرآن در مسائل مختلف اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و ... به‌مثابه روشی نو در فن تفسیر به شمار می‌آید و اصطلاح جدیدی است که در قرن اخیر و در پرتو نهضت رجوع به قرآن کریم به بار نشسته است. هر چند در پیشینه تاریخی آن، به شکل‌های دیگری مطرح بوده است. آیت‌الله جوادی آملی از جمله مفسرانی است که در این زمینه، تلاش علمی نموده و از آثار قلمی و بیانی ایشان مجموعه نفیس «تفسیر موضوعی قرآن کریم» تدوین و عرضه شده است.
این نوشتار جهاد علمی این مفسر را در ابعاد مختلف روش تفسیر موضوعی محور تحقیق خود قرار داده تا ضمن معرفی این مجموعه و ارائه مدلی برای رویکرد موضوعی به تفسیر آیات، گامی در جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر موضوعی بردارد.
شماره 24 فصلنامه تخصصی تفسیر، علوم قرآن و حدیث حسنا ویژه بهار 1394 با قیمت 12000 ریال در 220 صفحه از سوی مؤسسه تفسیر و پژوهش رهپویان سیدالشهدا علیه‌السلام چاپ و روانه بازار شده است./907/ن601/ق