نگاهی به شماره 15 فصلنامه تخصصی امامت‌پژوهی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پانزدهمین شماره فصلنامه تخصصی امامت پژوهی ویژه پاییز 1393 از سوی بنیاد فرهنگی امامت منتشر شده است.
این فصلنامه به بررسی 6 مقاله پرداخته است که عناوین آنها به این شرح است:
چالش بنی الحسن با انگاره علم ائمه(علیهم‌السلام) در نیمه اول قرن دوم
بازخوانی گزارش دسّ و تحریف غالیان در پرتو کارکرد فرهنگی نهاد امامت
نص جلی بر امامت امیرالمومنین(علیه‌السلام) در شب معراج
عصمت امام و خاستگاه آن در قصص قرآن کریم
اعتبارسنجی «حدیث امان» در روایات اهل سنت
سپاه اسامه و تاثیر آن در شکل دهی تاریخ سیاسی اسلام
چالش بنی الحسن با انگاره علم ائمه(علیهم‌السلام) در نیمه اول قرن دوم
سیدعبدالحمید ابطحی
چکیده: جریان بنی الحسن یکی از شاخه‌های مهم زیدیه در میانه قرن دوم هجری است که تأثیرات زیادی در جامعه شیعه داشته و عمدتاً جریان تقابل با نظام اموی و سپس عباسی را رهبری می کردند. از آنجا که بنی‌الحسن هیچ گاه نتوانستند حمایت ائمه علیهم‌السلام را درباره اقدامات خود جلب کنند، نوعی تقابل و انکار را نسبت به ایشان در پیش گرفتند.
علم ائمه علیهم‌السلام به امور آینده که از طریق پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله به ایشان رسیده بود و دانش اختصاصی ایشان در امر دین که از طریق امیرالمومنین علیه‌السلام و امامان پس از او در اختیار داشتند، مشروعیت بنی الحسن را با چالش جدی روبه‌رو می کرد؛ ازاین رو سیاست انکار آموزه علم الهی ائمه علیهم السلام به روشی پایدار و انحرافی عمیق در زیدیه و در قرن دوم تبدیل شد. این مقاله گزارشی از این جریان را در بازه زمانی پرالتهاب نیمه اول قرن دوم، عرضه می کند.
بازخوانی گزارش دسّ و تحریف غالیان در پرتو کارکرد فرهنگی نهاد امامت
سید علیرضا حسینی شیرازی
طاهر عزیز وکیلی
چکیده: یکی از دشواری‌های پیش روی میراث حدیثی شیعه، ادعای وضع و جعل در نگاشته‌های کهن شیعی است. از جمله دستاویزهای این ادعا، دو گزارش در رجال کشی است.
بر پایه این دو گزارش، دوره‌ای کم و بیش 70 ساله از تاریخ حدیث شیعه، یعنی از زمان شهادت امام باقر علیه السلام در 114 ق. تا زمان به امامت رسیدن امام رضا علیه السلام در 183 ق. با اتهام بزرگ وضع و جعل روایات به دست مغیره بن سعید و ابوالخطاب و پیروان این دو، رویارو شده است؛ پدیده‌ای ویران‌گر که سرانجام توسط یونس بن عبدالرحمن، متوقف شده و میراث حدیثی شیعه به دست وی، پالایش می‌شود.
در این نوشتار تلاش بر آن است که با نظرداشتِ واقعیت‌های ملموس و عینی در تاریخ حدیث شیعه که در پرتو مدیریت فرهنگی نهاد امامت سامان یافته‌اند، نادرست بودن این دو گزارش به اثبات رسد.
نص جلی بر امامت امیرالمومنین علیه السلام در شب معراج
رضا امیری
چکیده: یکی از مهم‌ترین مباحث امامت، گفت‌وگو پیرامون راه‌های تعیین امام است. در این میان، بهترین راه تعیین امام، نص بوده که مورد پذیرش اندیشمندان مذاهب اسلامی است. نص از جهت وضوح دلالت به دو قسم «نص جلی» و «نص خفی» تقسیم می‌شود. نص جلی بدون واسطه، امامت را اثبات خواهد کرد؛ و از همین رو دارای اهمیت ویژه‌ای است.
در این پژوهش نص جلی بر امامت بلافصل حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام در شب معراج، از منابع اهل سنت مورد بررسی قرار خواهد گرفت و صحت سند آن با توجه به مبانی ایشان در علوم حدیث اثبات خواهد شد. از آنجا که این نص، از نصوص جلیه است، با اثبات صحت سند و بدون ضمیمه شدن مقدمه‌ای دیگر، امامت بلافصل امیرالمومنین علیه‌السلام ثابت خواهد شد.
عصمت امام و خاستگاه آن در قصص قرآن کریم
محسن دیمه کار گراب
چکیده: «عصمت امام» یکی از مهم‌ترین مباحث کلامی است که از دیرباز تاکنون در میراث کلامی امامیه ذیل شرایط امامت واکاوی شده است؛ لیکن استنادات متکلمان در این باب علاوه بر استنادات روایی و عقلی، بیشتر در ارتباط با آیاتی چون آیات تطهیر، اولی الامر و آیاتی ازاین دست بوده است؛ حال آنکه در قصص قرآن کریم آیاتی وجود دارد که دسته‌ای از آنها، بر عصمت امام دلالت دارد و گروهی دیگر به خاستگاه عصمت امام اشاره می‌کند که هر دو دسته، کمتر مورد استناد متکلمان امامی قرار گرفته است.
در این نوشتار تلاش شده است بر پایه روش توصیفی ـ تحلیلی، ظرفیت قابل توجه این دست از آیات قصص در موضوع عصمت امام، معرفی و تبیین شود. برای این منظور، مقاله در دو بخش ادله عصمت امام و خاستگاه عصمت امام سامان یافته است.
اعتبارسنجی «حدیث امان» در روایات اهل سنت
رسول چگینی
چکیده: در «حدیث امان»، رسول خدا صلی الله علیه وآله با تشبیه اهل بیت علیهم‌السلام به ستاره‌های آسمان، وجود آنان را سبب امنیت امت خوانده‌اند. متن مشهور این حدیث «النجوم امان لاهل السماء و اهل بیتی امان لامتی» است. با وجود اینکه این حدیث در روایات اهل سنت از طریق پنج راوی از رسول الله صلی الله علیه وآله گزارش شده، ولی مورد تضعیف برخی نویسندگان قرار گرفته است.
بر اعتبار مشهورترین نقل آن، دلایل چندی وجود دارد؛ اما به فرض اگر آنها را نیز نپذیریم، می‌توان گفت کثرت طرق نقل، جبران کننده ضعف برخی رجال آن بوده و صدور این حدیث را از پیامبر صلی الله علیه وآله به اثبات می رساند؛ زیرا محدثان اهل سنت روایاتی با این شرایط را پذیرفته اند. در نتیجه این حدیث براساس قواعد رجالی اهل سنت حجت خواهد بود.
سپاه اسامه و تاثیر آن در شکل دهی تاریخ سیاسی اسلام
محمدحسین امامی جو
چکیده: در این مقاله ابتدا متن گزارش‌های مرتبط با تشکیل سپاه اسامه بررسی شده و سپس چرایی تشکیل سپاه، علت تأکید پیامبر بر حرکت سپاه و دلیل عدم حرکت آن، مورد بررسی قرار گرفته است.
این بررسی یکی از دقیق‌ترین سیاست‌های حکومتی رسول خدا صلی الله علیه وآله را آشکار می‌سازد و از آنجایی که تحلیل علل فوق مبتنی بر تذکار وقایع چند ماه آخر عمر ایشان و نیز بررسی روزشمار تشکیل سپاه بوده، به این دو جهت به اختصار پرداخته شده است.
پانزدهمین شماره فصلنامه تخصصی امامت پژوهی ویژه پاییز 1393 با شمارگان 2000 نسخه و به قیمت 10000 تومان در 251 صفحه از سوی بنیاد فرهنگی امامت منتشر شده است./907/ن602/ق