همه موجودات به تناسب علم و درک خود تسبیح و تنزیه می گوید

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی امروز با پایان رسیدن تفسیر سوره ملک، به تفسیر سوره صف که در مجتمع آموزش عالی فقه(حجتیه) قم برگزار شد، پرداخت و اظهار داشت: این سوره اسماء سه گانه صف، عیسی و حواریون را دارد و هر سه صحیح است؛ اسماء سُور، توقیفی نیست، یعنی لازم نیست که از پیامبر اکرم(ص) نامی مطرح شود، می توان برای هر سوره نام های مختلفی گذاشت که سه نام بر سوره صف مطرح است، البته نباید نامی را انتخاب کنیم که در شأن سوره نباشد، چنین کاری حرام است.

این مرجع تقلید تصریح کرد: هر سوره ای از سوره های قرآن غرض و یا اغراضی دارد که در واقع روح این سوره، دعوت به جهاد فی سبیل الله است. 

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به آیه یک سوره صف و طرح این سؤال که تسبیح با حمد چه تفاوتی دارد؟ گفت: گاهی اوقات لفظ «الحمدلله» و گاهی همانند این آیه تسبیح است؛ اوصاف خدا گاهی ثبوتی و گاهی سلبی به شمار می رود؛ حمد ناظر به صفات ثبوتی بوده و در حقیقت ستایش خدا محسوب می شود و ستایش همیشه به وسیله صفات جمال است، چرا که دارای چنین صفات بلندی است، حمد در مقابل صفات ثبوتیه به شمار می رود اما تسبیح، تنزیه و منزه شمردن است، این در واقع مربوط به صفات سلبیه است؛ خدا را تسبیح می کنیم که جسم، جاهل، مرکب و فقیر نیست.

حضرت آیت الله سبحانی اظهار داشت: مانعی ندارد که قرآن در یک جا اخص(مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ ) را بگوید و در جای دیگر توسعه دهد و بگوید « وَ إِنْ مِنْ شَيْ‏ءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِه ». اما در خصوص تسبیح خدا باید گفت که قدما و نوع مفسرین می گویند این تسبیح جنبه لسان الحال است، نه لسان القال؛ این که می گویند عالم آفرینش که زیبا است و نظام دارد، با لسان حال خدا را تسبیح می کند.

وی گفت: ابن عربی عبارتی دارد که می گوید خدا دو کتاب دارد، یک کتاب تدوینی که قرآن است و دیگری کتاب تکوینی که عالم آفرینش به شمار می رود؛ این کتاب تکوینی با زبان بی زبانی خدا را حمد و ثنا می گوید، هنگامی که انسان درباره آسمان ها مطالعه می کند، می گوید آفرین بر این کاخ بلند که حاکی از  قادر و عالم بودن خالق آن است.

این مرجع تقلید تصریح کرد: علی رغم این که تسبیح کردن خداوند، تسبیح لسان الحال است، هر موجودی با زبان بی زبانی خدا را حمد و تسبیح می کند، اما منحصر به این نیست، از آیات خدا استفاده می شود که هر موجودی در هر مرتبه ای که وجود دارد، متناسب با آن خدا را تسبیح می کند و معلوم می شود که علاوه بر لسان الحال، لسان القال نیز هست.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم افزود: امام راحل می فرمود علم و دانش در سراسر جهان سریان دارد؛ مبنای برهان ایشان این بود که وجود قول به تشکیک و حقیقت واحده است؛ تفاوتش به شدت و ضعف آن است، اگر در مرتبه قولی علمی را دیدیم، باید گفت که در مرحله ضعیف نیز علم است اما متناسب همان مرحله خواهد بود.

حضرت آیت الله سبحانی اظهار داشت: از آیات قرآن استفاده می شود که تمام موجودات به نسبت وجود خود، علم و شعور دارند و تسبیح نیز می گویند؛ هر موجودی در رتبه وجودی خود، علم و درک مناسب دارد، اما به تناسب علمی که دارد، تسبیح و تنزیه می گوید. آیه اول این سوره، مربوط به لسان الحال نیست، اما لسان الحال صحیح است.

وی گفت: می گویند که وقتی که حضرت داوود(ع) مناجات می کرد، کوه ها هم با او همراهی می کردند؛ در این جا سؤالی پیش می آید که جبالی که همراه این پیامبر مناجات می کرد، کدام مناجات بود؟ اگر بگوییم که لسان الحال است که ارتباطی ندارد، همه موجودات به لسان الحال خدا را تسبیح می گویند، اما وقتی که به جبال می گوید که ناله کن، جبال هم همراه حضرت داوود(ع) ناله می کنند، معلوم می شود که ناله ها لسان الحال نیست، بلکه لسان القال است، اما این به تناسب خودش است.

این مرجع تقلید تصریح کرد: در پایان این آیه می خوانیم که «وَ هُوَ الْعَزِيزُ الحَْكِيم»؛ چرا «وَ هُوَ غفور الرحیم» نیامده است؟  به این خاطر است که آیه اول سوره صف جای غفران نیست، کسی گناهی نکرده و بحث از عظمت خدا است./822/پ۲۰۱/ج۱