استاد حوزه علمیه قم:
اهداف، سیاست‌ها، ساختارها و احکام تفصیلی تنظیم بازار تبیین شود
حجت الاسلام عابدی نژاد با اشاره به قرار گرفتن تنظیم بازار ذیل نظام توزیع گفت: در این نظام باید اهداف، سیاست‌ها، ساختارها و احکام تفصیلی تبیین شود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پنجاه و دومین نشست از سلسله نشست‌های موضوع‌شناسی «فقه پیشرفت» با عنوان «تنظیم بازار کالا و خدمات» با حضور اساتید و پژوهشگران فقه پیشرفت در سالن کنفرانس انجمن‌های علمی حوزه علمیه قم برگزار شد.
حجت‌الاسلام امین‌رضا عابدی نژاد استاد حوزه علمیه قم و نویسنده کتاب ماهیت و الزامات فقه پیشرفت در این نشست با بیان این که چند مسأله در مورد بازار و تنظیم آن مهم است که باید توجه شود، اظهار داشت: وقتی بحث از نظام توزیع مطرح می‌شود، اجزاء نظام هم موردبحث قرار می‌گیرد که عبارت‌اند از اهداف، سیاست‌ها و قواعد، ساختارها، و احکام تفصیلی، از این رو این چهار عنصر در فقه نظام توزیع باید مطرح شود.
وی اضافه کرد: مسأله اول ساختار‌های این نظام است، از این رو می‌گوییم بازار باید در فقه نظام توزیع دیده شود؛ در نظام توزیع مهم‌ترین ساختار بازار است و همان‌طور که در کتاب «فقه پیشرفت» توضیح داده‌ام؛ ساختارها حکم هستند.
حجت الاسلام عابدی نژاد ابراز داشت: ماهیت و هویت بازار خودش یک مسأله است که امری استنباطی است که بازار کجاست؟ مالکیت آن چطور است؟ اولویت و حق در بازار چگونه ایجاد می‌شود؟ شیوه‌ای که در روایات هرکس زودتر بساط را پهن می‌کرد برای او بود را چطور باید بفهمیم؟ آیا نتیجه می‌گیریم بازار نباید خصوصی باشد و باید بر عهده دولت باشد؟.
وی با اشاره به برخی مسائلی که در بازار‌های صدر اسلام وجود داشته است، گفت: این گونه امور با اقتضائات امروز چگونه می‌سازد؟ نهاد بازار در بازار مالی نیز مطرح می‌شود؟ بازار مالی ساختاری دارد؟ ساختارش چه است؟ احکام آن چیست؟ ملکیت در آن معنا دارد یا خیر؟
این پژوهشگر حوزوی عنوان کرد: مسأله دوم اهداف نظام توزیع است یعنی هدف از نظام توزیع چیست؟ مثلاً حمایت از تولید باشد یا مبارزه با تورم باشد و سایر اهداف که این‌ها امور استنباطی است.
وی با بیان این که مسأله سوم سیاست‌های توزیع یا سیاست‌های تنظیم بازار است، یادآور شد: شاید درباره تنظیم بازار دو سیاست مهم را بتوانیم در اقتصاد اسلامی تشخیص دهیم که به‌صورت مباشر به تنظیم بازار مربوط است؛ یکی سیاست مبارزه با کمیابی کاذب که در احکامی مانند حرمت احتکار نمود می‌یابد، یا سیاستی مانند مبارزه با تقاضای کاذب که خودش را در حرمت نجش نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: رسول خدا (ص) فرمود: «لعن الله الناجش و المنجوش له» این‌ها سیاست‌های کلان دولت در اقتصاد است؛ در مورد سایر سیاست‌ها نیز پرسش‌هایی مطرح است؛ از جمله این که آیا عوارض صادرات مشروع است؟ آیا حقوق گمرکی به‌عنوان یک سیاست برای تنظیم بازار مشروعیت دارد؟ ابزار‌های تنظیم بازار باید مشروعیتشان در اقتصاد اسلامی بحث بشود.
حجت الاسلام عابدی نژاد تأکید کرد: مسأله بعدی رابطه دولت و بازار است که مسئله‌ای فقهی است؛ آیا دولت مباشرتاً در بازار دخالت کند یا خیر؟ آیا قیمت را باید به عرضه و تقاضا واگذار کرد؟ یا منطق اقتصاد اسلامی چیز دیگری است؟ نسبت دولت با نظام توزیع چگونه است؟ شرایط دخالت و محدوده دخالت دولت در بازار چیست و کجاست؟ که همه این‌ها نیاز به پژوهش‌ها و نشست‌هایی مستقل و فراگیر در سطح حوزه‌های علمیه دارد. /۱۳۳۰/پ202/ج
حجت‌الاسلام امین‌رضا عابدی نژاد استاد حوزه علمیه قم و نویسنده کتاب ماهیت و الزامات فقه پیشرفت در این نشست با بیان این که چند مسأله در مورد بازار و تنظیم آن مهم است که باید توجه شود، اظهار داشت: وقتی بحث از نظام توزیع مطرح می‌شود، اجزاء نظام هم موردبحث قرار می‌گیرد که عبارت‌اند از اهداف، سیاست‌ها و قواعد، ساختارها، و احکام تفصیلی، از این رو این چهار عنصر در فقه نظام توزیع باید مطرح شود.
وی اضافه کرد: مسأله اول ساختار‌های این نظام است، از این رو می‌گوییم بازار باید در فقه نظام توزیع دیده شود؛ در نظام توزیع مهم‌ترین ساختار بازار است و همان‌طور که در کتاب «فقه پیشرفت» توضیح داده‌ام؛ ساختارها حکم هستند.
حجت الاسلام عابدی نژاد ابراز داشت: ماهیت و هویت بازار خودش یک مسأله است که امری استنباطی است که بازار کجاست؟ مالکیت آن چطور است؟ اولویت و حق در بازار چگونه ایجاد می‌شود؟ شیوه‌ای که در روایات هرکس زودتر بساط را پهن می‌کرد برای او بود را چطور باید بفهمیم؟ آیا نتیجه می‌گیریم بازار نباید خصوصی باشد و باید بر عهده دولت باشد؟.
وی با اشاره به برخی مسائلی که در بازار‌های صدر اسلام وجود داشته است، گفت: این گونه امور با اقتضائات امروز چگونه می‌سازد؟ نهاد بازار در بازار مالی نیز مطرح می‌شود؟ بازار مالی ساختاری دارد؟ ساختارش چه است؟ احکام آن چیست؟ ملکیت در آن معنا دارد یا خیر؟
این پژوهشگر حوزوی عنوان کرد: مسأله دوم اهداف نظام توزیع است یعنی هدف از نظام توزیع چیست؟ مثلاً حمایت از تولید باشد یا مبارزه با تورم باشد و سایر اهداف که این‌ها امور استنباطی است.
وی با بیان این که مسأله سوم سیاست‌های توزیع یا سیاست‌های تنظیم بازار است، یادآور شد: شاید درباره تنظیم بازار دو سیاست مهم را بتوانیم در اقتصاد اسلامی تشخیص دهیم که به‌صورت مباشر به تنظیم بازار مربوط است؛ یکی سیاست مبارزه با کمیابی کاذب که در احکامی مانند حرمت احتکار نمود می‌یابد، یا سیاستی مانند مبارزه با تقاضای کاذب که خودش را در حرمت نجش نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: رسول خدا (ص) فرمود: «لعن الله الناجش و المنجوش له» این‌ها سیاست‌های کلان دولت در اقتصاد است؛ در مورد سایر سیاست‌ها نیز پرسش‌هایی مطرح است؛ از جمله این که آیا عوارض صادرات مشروع است؟ آیا حقوق گمرکی به‌عنوان یک سیاست برای تنظیم بازار مشروعیت دارد؟ ابزار‌های تنظیم بازار باید مشروعیتشان در اقتصاد اسلامی بحث بشود.
حجت الاسلام عابدی نژاد تأکید کرد: مسأله بعدی رابطه دولت و بازار است که مسئله‌ای فقهی است؛ آیا دولت مباشرتاً در بازار دخالت کند یا خیر؟ آیا قیمت را باید به عرضه و تقاضا واگذار کرد؟ یا منطق اقتصاد اسلامی چیز دیگری است؟ نسبت دولت با نظام توزیع چگونه است؟ شرایط دخالت و محدوده دخالت دولت در بازار چیست و کجاست؟ که همه این‌ها نیاز به پژوهش‌ها و نشست‌هایی مستقل و فراگیر در سطح حوزه‌های علمیه دارد. /۱۳۳۰/پ202/ج
ارسال نظرات