انتشار کتاب "مدينة النبی؛ الگوی شهر اسلامی"

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، معاونت پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی کتاب "مدينة النبی؛ الگوی شهر اسلامی" نوشته حجت الاسلام دكتر رضا کرمی را منتشر خواهد کرد کرد.

در سخن آغازین کتاب درباره آن چنین آمده است:

کاویدن در مفهوم و انگاره «شهر اسلامی» ازاین جهت قابل تأمل است که اساساً برخی شهر اسلامی را به جهت عدم انطباق با مصادیق تاریخی انکار کرده اند و عده ای نیز به جهت حاکمیت فکر غربی و عدم همسانی معیارهای اسلامی در محتوای شهری با نمونه های غربی و کلاسیک منکر پدیداری شهر اسلامی شده اند. آنچه راست می نماید این است که باید به شهر اسلامی رویکردی «محتواگرایانه» داشت. در این رویکرد مجموع اقدامات شهری زاییده فرهنگ و باورهای اسلامی دانسته می شود.

در مشی محتواگرا شهر همانند قالبی برای محتوا و مفاهیم اسلامی تبیین می شود. در تعریف شهر اسلامی با رویکرد محتواگرا، مفاهیم و باورها جامه عمل پوشیده اند. این مفاهیم، محتوای کالبدی هستند که از پیشینه تاریخی، فرهنگی و اقلیمی بستر خود نشئت گرفته اند. گروه پژوهشی تاریخ و تمدن دانشگاه معارف اسلامی با اذعان به چنین ضرورتی انتشار کتاب مدینة النبی الگوی شهر اسلامی را در دستور کار قرار داد. جستاری که درپی می آید درصدد بازنمود مؤلفه ها و شاخصه های محتوایی شهر اسلامی است. البته به اذعان نگارنده محترم کتاب مدینة النبی به مثابه الگوی مطلوب تاریخی مورد کاوش و بررسی قرار گرفته است.

همچنین در مقدمه درباره مطالب آن چنین گفته شده است:

بازنمایی و بازخوانی کالبدی شهر پیامبر به عنوان الگویی برای شهرسازی امروز ما، به عنوان پیش قراول نهضت جهانی اسلامی و زمینه ساز ظهور خاتم الاوصیا و این اساس گفتمان تمدن نوین اسلامی خواهد بود. شهر اسلامی مستجمع اعتقاد، احکام و اخلاق اسلامی است که در کالبد شهر و تعاملات شهروندان تجلی یافته و قابل رؤیت و ارزش گذاری است، پس همان گونه که در این راه پیامبر اسوه است، شهر پیامبر نیز شهر اسوه است.

کتاب حاضر در چهارفصل به خواننده تقدیم می شود. در فصل اول کلیات مربوط به ادبیات کتاب آورده شده است. این فصل ازاین جهت اهمیت دارد که ادبیات کتاب ادبیاتی میان رشته ای است، مفاهیم فنی و مهندسی شهر و علم شهرسازی و همچنین حقوق شهروندی، در کنار مفاهیم قرآنی بلد، قریه، مدینه و همچنین تفاوت فرهنگ های عربی و اعرابی و تمایز اسلام و ایمان در قرآن، در این فصل گفتگو شده است.

در فصل دوم چگونگی تأثیر آموزه های دین بر بنیاد و بنیان شهر اسلامی واکاوی و از مبادی و مبانی شهر اسلامی گفتگو شده است.

در فصل سوم با نگاه به تاریخ صدر اسلام به خصوص 13 ساله مکی و 10 ساله مدنی زندگانی پیامبر اسلام ، مراحل مختلف شهروندی و شهرداری و شهرسازی پیامبر و مسلمانان تبیین گردیده است. این فصل با تولید ادبیاتی که در فصل اول و دوم صورت گرفته، برای خواننده مفهوم تر خواهد بود. ارکان و اجزای شهر پیامبر در این فصل معرفی شده و نحوه مدیریت شهری پیامبر در محیط درون و برون مرزی شهر اسلامی به نمایش در آمده است.

در فصل چهارم پس از اینکه خواننده با ادبیات خاص مؤلف در فرایند پیدایش شهر نبوی با الگوی مدینة النبی مأنوس شد، با نگاه آثار پژوهی به روش و منش خلفا و مقایسه آن با پیامبر در اداره شهرهای اسلامی آ گاه می گردد. این فصل نیازمند مقدمه ای متناسب با عناوین خود بود تا خواننده از حس و حالی که در فصل قبل داشت، بتواند وارد فضای گفتگوی این فصل شود و درکی نزدیک به واقع از علل و عوامل تغییر روش شهرداری و شهرسازی در سده های نخستین اسلامی از الگوی نبوی بیابد.

ضمنا در فصل اول با عنوان كليات، مطالب تعریف و تحدید واژگان، فرم و محتوای شهر، انحصار مفهوم مدینه الرسول، خاتمیت در شهروندی، شهرسازی، و شهرداری، مدینه الوصی، و ... آمده و در فصل دوم با عنوان شهر و شهرنشينی در اسلام و شهر در قرآن و سنت به مطالبی با عنوان های مدینة النبی و مدائن انبیا، قرآن و مفاهیم شهری، شهر اسلامی در تمدن اسلامی، تحقق پذیری شاخصه های شهری قرآن در مدینه، شهر اسلامی در مقام ثبوت و اثبات، مدرنیته و تحقق پذیری شهر اسلامی (جامعه موعود اسلامی) پرداخته شده است.

همچنین در فصل سوم با عنوان شهر و شهرنشينی در تاریخ تحول و تطور شهر اسلامی؛ از قریه تا مدینة النبی مطالبی با عنوان های مکه؛ اولین مرحله از حیات شهری پیامبر، یثرب؛ دومین مرحله از حیات شهری پیامبر؛ طیبَه، سومین مرحله از حیات شهری پیامبر، مدینه الرسول؛ مرحله چهارم از حیات شهری پیامبر، و مدینة النبی؛ آخرین مرحله از حیات شهری پیامبر دیده می شود.

در فصل چهارم با عنوان عوامل مؤثر بر تغيير شکل شهر اسلامی؛ از مدینة النبی تا مدینه الوصی هم مطالب زیر توضیح داده شده است: پیش نیازهای شهر اسلامی (زیبایی، هنر، معماری)، عوامل اسلامی بودن یا شدن شهراسلامی، نفی تاریخی انکار شهر اسلامی، مدینة النبی ، الگوی شهر اسلامی، عوامل تغییر مؤلفه های مدینة النبی، قلب مدینة النبی به مدینه العرب، و اعوجاجات حاکمیتی و انحراف اجتماعی (تغییر سبک زندگی).

دفتر نشر معارف چاپ اول کتاب "مدینة النبی؛ الگوی شهر اسلامی" را در سال ۱۳۹۸ با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و قیمت ۴۰۰۰۰ تومان منتشر خواهد کرد. /۹۲۵/دن ۶۰۱/ش