کتاب «فقه ورزش» روانه بازار نشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع) کتاب فقه ورزش نوشته مرتضی نجفی و قربان آهنگری را با نظرات علمی آقایان محمود مهدی پور، عزت‌الله معتمد و سید علی یار افشار پور دهدشت روانه بازار نشر کرده است.

یکی از شئونات انسان، فعالیت‌های ورزشی اوست. فعالیت‌هایی در اندازه خرد و شخصی، و همچنین در حدکلان و عمومی، تا به حد و اندازه‌ای که بشر در عصر حاضر بدان مشغول است. به‌طور قطع در این حوزه‌ها دین اسلام تکلیف بشر را مشخص ساخته است و برای آن برنامه داده است. برنامه‌هایی از قبیل تأیید و امضاء و یا رد و انکار.

تحقیق و پژوهش در این حوزه با همه گستره آن و با همه تنوع و گوناگونی که دارد، ضرورتی انکار ناپذیر است و این نوشتار درصدد است تا با پرداختن به این مهم، خلاء موجود در حوزه تکالیف فردی و اجتماعی را پر کرده و پاسخگوی نیازهای مجامع علمی فقهی حوزه ورزش باشد.

به امید آن‌که این نوشته قدمی در راه دریافت قواعد فقهی جاری در موضوع و استنباط مسائل مبتلا به جامعه باشد و جامعه فرهیخته مخاطب با عنایت به این مباحث علمی بتواند درک بهتری نسبت به موضوع پیدا کند و با دریافت بهتری بر حوزه فردی و اجتماعی ورزش و مسائل جدید داخلی و بین‌المللی بتواند راه خود را بیابند. چرا که قواعد فقهی می‌تواند در راه به دست آوردن حکم شرعی از باب تطبیق ما را کمک نماید.

ساختار کتاب:

عناوین فصل‌های این کتاب از این قرار است: فصل اول: کلیات و مفاهیم؛ فصل دوم: مبانی فقه ورزش؛ فصل سوم: قواعد کلی مشروعیت

نویسنده در فصل اول در بحث کلیات: بیان مسئله، اهمیت و ضرورت، ادبیات موضوع، سؤال تحقیق، اهداف تحقیق، روش تحقیق، و در مفاهیم و اصطلاحات به قواعد فقهی، عنوان اولی و ثانوی، فقه، حکم شرعی، فقه حکومتی، ورزش، فقه ورزش، سبق، رمایه، جایزه، شرط‌بندی و لهو لعب پرداخته است.
نگارنده در فصل دوم مبانی ورزش را مورد بررسی قرار داده است و عناوین آن را چنین برمی‌شمارد:
ورزش، اهداف ورزش و تربیت بدن در مکاتب و مجامع علمی ورزشی و اسلام، انواع ورزش در صدر اسلام، فعالیت‌های ورزشی و مسابقه
و دسته آخر در فصل سوم چنین می‌خوانیم:
قواعد فقهی قابل استفاده در ورزش: قاعده لاسبق، قاعده منع اشاعه فحشا، قاعده حرمت کمک به گناه، قاعده لا ضرر و لاضرار، قاعده لزوم دوری از لهو و لعب و لغو، قاعده اقدام، قاعده شرط فاسد، قاعده تحذیر، قاعده قرعه، قاعده اصاله الصحه، قاعده احترام مال مردم، قاعده تعذر وفا به مدلول عقد، قاعده ابراء، قاعده اتلاف و قواعد جنسیت در حوزه ورزش.

برشی از کتاب:

همه ورزش‌هایی که امروزه در سطح بین‌المللی مطرح است، در صدر اسلام وجود نداشته؛ بلکه فقط برخی از آن‌ها در صدر اسلام وجود داشته که موضع اسلام در برابر آن‌ها متفاوت است. برخی ورزش‌ها مشروع است و حتی اسلام به آن‌ها سفارش می‌کند؛ درقبال برخی از آن‌ها حالت سکو دارد؛ و برخی از آن‌ها به صراحت نامشروع می‌داند و موضع مخالف با آن می‌گیرد.

الف) ورزش‌های مشروع: بر اساس نگرش مثبتی که اسلام به برخی ورزش‌های معمول در صدر اسلام دارد؛ مثل سفارش و تشویق به برخی ورزش‌ها، اولویت‌بندی و ترجیح برخی ورزش‌ها بر برخی دیگر، سودمندی برخی ورزش‌ها، سکوت در برابر برخی ورزش‌ها و غیره، می‌توان ورزش‌های مشروع در اسلام را این‌گونه برشمرد:
یک- سوارکاری: سوارکاری، که معمولاً به نشستن بر پشت اسب و کنترل حرکات آن اطلاق می‌شود، ورزشی یا سابقه است که درگذشته، بیشتر برای میدان جنگ و همچنین حمل‌ونقل استفاده می‌شد؛ ولی امروزه بیشتر برای تفریح و سرگرمی صورت می‌پذیرد، سوارکاری واژه‌ای عام است و می‌تواند نشستن بر هر مرکبی را در برگیرد.

دو-تیراندازی، شمشیربازی، پرتاب نیزه: چنان‌که از روایات مطرح شده در ورزش سوارکاری نیز استفاده می‌شود، واژه «تصل» به معنای هر چیز تیز است و مسابقه در آن، شامل هر وسیله تیز و برنده‌ای می‌شود که می‌توان به کمک آن با دیگری مبارزه کرد؛ مثل شمشیر، نیزه و کارد. پیامبر اسلام در تشویق به تعلیم تیراندازی به کودکان و بیان علت آن می‌فرماید: « عَلِّموا بَنیکُم الرَّمی فاِنَّه نِکایَهُ العَدُوّ ؛ به فرزندان آن تیراندازی بیاموزید؛ زیرا این کار، موجب سرشکستگی دشمن می‌شود.»

سه-شنا: از ورزش‌های که در اسلام فراوان به آن سفارش شده، شناست. پیامبر اکرم به تعلیم این ورزش سفارش کرده و فرمودند: «عَلِّمُوا أوْلاَدَکمْ السِّبَاحَةَ والرِّمَایةَ؛ به فرزندانتان شنا و تیراندازی بیاموزید.» یا در بیان سرگرمی‌های انسان مؤمن فرمود: «خَیرُ لَهوِ المؤمنِ السِّباحَةُ؛ بهترین سرگرمی مؤمن، شنا کردن است.» بنابراین، شنا کردن نیز از ورزش‌هایی است که شکی در جواز آن نیست.

چهار- بلند کردن وزنه: از ورزش‌هایی که اسلام موضع مخالف با آن ندارد و در صدر اسلام نیز گاه به شیوه‌های انجام می‌شد، بلند کردن چیز سنگین یا وزنه و به تعبیر امروزی، وزنه‌برداری است. در روایت آمده: روزی پیامبر اکرم از کنار گروهی عبور کرد که میانشان مردی در حال بلند کردن سنگ بود و به آن سنگ پهلوانان (حَجَرُ الْأَشِدَّاءِ) می‌گفتند و از کارش تعجب می‌کردند. پیامبر اکرم فرمود: «این کیست؟» عرض کردند: «مردی است که سنگ بلند می‌کند و به او پهلوان می‌گویند.» پیامبر فرمود: «آیا نمی‌خواهید شما را به فردی قوی‌تر از او آگاه کنم؛ کسی که فردی به او ناسزا می‌گوید و او در برابرش بردباری می گند و بر نفسش چیره می‌شود و شیطان خود و شیطان همراهش (ناسزاگو) را مغلوب می‌سازد.»