حجت الاسلام بابایی مطرح کرد؛
لزوم فعال کردن فوری معنویت اسلامی در ارتباط با خلأهای پساکرونا
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به لزوم ورود جدی حوزه به معنویت و خروج از انفعال بر ضرورت فعال کردن فوری معنویت اسلامی در پساکرونا تأکید کرد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام دکتر حبیب الله بابایی رییس مرکز مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در نشست علمی مجازی «آینده معنویت و حوزه های علمیه در جهان پسا کرونا» که در خبرگزاری رسا برگزار شد، اظهار داشت: برای این جلسه من سؤال و تأملی را مطرح می کنم.
وی در ادامه سخنان خود خاطرنشان ساخت: نکته مهم و قابل توجه در اینجا، سرعت تحولات مدرن و معنوی است و این که چطور کرونا می تواند در زیست معنوی و دینی ما تأثیر بگذارد و ما را غافل گیر بکند و در فرایند زمانی از ما جلو افتاده و ما را مغلوب خود کند.
حجت الاسلام بابایی یادآور شد: طیف زیادی از دین داران این مغلوب بودن را حس می کنند، سؤالی که مدنظر من هست مقدمه ای دارد و آن هم این که اساسا از قرن هجدهم به این طرف چیزی که اهمیت پیدا می کند، تنوع، تکثر، رشد و تکامل و تبدل دائم است و یکی از اندیشمندانی غربی مطرح کرده است که دنیای جدید هدف اصلی اش، رشد دائم به سمت تنوع و تکثر است.
وی با تأکید بر این که پس از انقلاب صنعتی سوم این تبدل و تغییر و رشد تبدیل به یک مسأله جدید شد، یادآور شد: برخی جامعه شناسان در مسأله تضاد فرهنگ مدرن می گوید اساسا سرعت تحولات زمانه امروزه بر سرعت هویت بندی های نو پیش بینی می گیرد و همین که ما هویتی به خود بگیریم مغلوب تحولات زمانی شده و خود را در یک وضعیت جدید مشاهده کنیم، در این وضعیت جدید دوباره سرعت تحولات آن چنان زیاد است که نمی توانیم خود را با آن وفق بدهیم.
رییس مرکز مطالعات اجتماعی و تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود ابراز داشت: گاهی اوقات این تغییرات سریع از جنس ویروس کرونا است، گاهی از جنس پول است که حوصله نمی کنیم اقتضائات این پدیده ها فکر کنیم، گاهی از جنس انسان هایی است که در کشورهای مختلف قدرت پیدا می کند و گاهی هم جنس تکنولوژی است.
وی عنوان کرد: در ادامه این تحلیلی که برخی اندیشمندان غربی در ارتباط با سرعت تحولات در جهان مدرن دارند، به نظر می آید که این سرعت تحولات موجب ایجاد خلأ هویت و خلأ آرامش شده است و سکولار شدن پسا مدرنی را تعریف کرده است.
حجت الاسلام بابایی با طرح این سؤال که معنویت اسلامی چطور به این خلأها می پردازد؟ گفت: آیا معنویت اسلامی آورده ای دارد که بتواند به وضعیت خلأهای شتابنده ای که جامعه ما را لحظه به لحظه دگرگون کرده است، کمک بکند یا خیر؟ اما نکته ای که می خواهم به اساتید محترم بگویم بحث سرعت معنوی است یعنی آیا ما در مواجهه با سرعت مدرن که به نوعی بی هویتی و گسستگی را برای ما رقم می زند آیا می توانیم صحبت از نوعی از سرعت معنوی یا معنویت های سریع و شتاب دار البته در قالب عرفان اسلامی بکنیم؟
وی افزود: آیا شتاب معنوی ما همان شتاب مدرن است و پیامدهای همان سرعت مدرن را خواهد داشت یا این شتاب ماهیتا با آن شتاب ها متفاوت خواهد بود؟ دلیل تأمل من روی شتاب معنویت آیاتی از قرآن کریم است که می توانیم از آنها الهام بگیریم و بعد در مورد آن تفکر کنیم، از جمله آیه «سارعوا الی مغفرة من ربکم» در حقیقت مسابقه و سرعت به سمت مغفرت الهی به ما الهام می دهد که در مورد معنویت فکر کنیم؟
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه عنوان کرد: همین طور آیه شریفه «ففروا الی الله» این فرار الی الله آیا ما به إزای عرفانی و معنوی دارد که بتوانیم آن را تبدیل به یک قاعده معنوی و اخلاقی برای معنویات دینی و اسلامی خود قرار بدهیم؟ نکته دیگری که به نظر می رسد این است که اولا این سرعت معنوی بر بنیاد تفکر عرفانی و اسلام می تواند در مواجهه و مقابله با سرعت مدرن قرار بگیرد و آسیب ها و خلأها و حفره های برآمده از سرعت مدرنیته را نداشته باشد.
وی تأکید کرد: نکته دوم این است که سرعت معنوی و شتاب معنوی نه فقط می تواند در مواجهه با شتاب مدرن قرار بگیرد، بلکه می تواند به انباشت خیرات وتراکم معنویت منتهی شود ولی ما درمعنویت اسلامی خودمان و حوزه های علمیه خودمان در برابر یک ویروس سیال سریعی که مناسبات اجتماعی و روحی و اخلاقی ما را به هم ریخته است، عملا معنویت ما نرم افزار شتابنده ای را در مواجهه با این آسیب ها و خلأها معنوی نداشته و نتوانسته خودش را به هنگام ورود پیدا کرده و تحلیل و راهکار ارائه بدهد.
حجت الاسلام بابایی بیان داشت: انفعال حوزه در برابر مسأله کرونا یکی از دلائل و ریشه هایش این است که حوزه اساسا نمی داند و یاد نگرفته که فهم به هنگام و تولید به هنگام و عمل به هنگام داشته باشد که این مسأله البته صرفا مربوط به معنویت نیست بلکه در حوزه فقه هم همین طور است و اساسا دستگاه اجتهادی ما نمی تواند موضوعاتی که از جامعه تلفات می گیرد را معطل به دروس خارجی بکند که چندین سال طول می کشد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: نیروهای جهادی حوزوی کار سختی را شروع کردند و در وسط میدان فعالیت های جدی انجام داده و می دهند ولی این را توجه داشته باشیم که کار جهادی حوزویان به رغم دشوار بودنش، آسان ترین کاری است که می توانست انجام شود و کار دشوار حوزه که عملا وارد آن نشده و برای برخی از فضلا صورت مسأله ای ترسیم نشده، فعال کردن فوری معنویت اسلامی در ارتباط با خلأهای موجود است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان این که وضعیت فعلی کرونایی ما را به سمت بی هویتی و تنهایی و خطاهای دیگر می برد، یادآور شد: ما در حال دور شدن از خود متعالی خودمان هستیم، حال آیا نمی توانیم از آیات قرآنی که خواندیم قاعده ای برای فعال کردن ظرفیت های معنوی اسلامی در مواجهه با موضوعی مثل کرونا استفاده کنیم؟/1330/ج
ارسال نظرات