کالبد شکافی واقعه ۱۷ شهریور

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، هفده شهریور 1357 واقعه ای رخداد که پس از گذشت نزدیک به سی سال، هنوز نکات جدیدی درباره آن مطرح می شود. این واقعه در مهجوریت مضاعف به سر می برد. از یک سو سازمانهای فرهنگی، شاهدان واقعه و دیگر نهادهای تاریخی مرتبط نتوانسته اند ابعاد آن را به تصویر کشیده و در ذهن نسل نوپای انقلاب اسلامی سره را از ناسره باز شناسانند. از سوی دیگر مورخانی چند در پی تطهیر حکومت پهلوی و یا دلایل دیگر برآنند تا ثابت کنند، اساساً کشتاری در این روز اتفاق نیفتاده است. کار بدانجا رسیده که فردی مدعی شده تصویر کف دست خونینی که بر روی تابلوی «میدان ژاله» نقش بسته و نماد واقعه 17 شهریور به حساب می آید جعلی است و دست آغشته به رنگ است و نه خون!

انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی کتاب «نشست تخصصی 17 شهریور1357 کالبدشکافی یک واقعه» نوشته جمعی از نویسندگان را به چاپ رسانده است.

ساختار کتاب

این کتاب در دو بخش تنظیم شده است.

بخش اول متن سخنرانی ها و پرسش ها و پاسخ ها است. هر چند تنها به ویرایش جزئی متن پیاده شده نوارها اکتفا گردیده اما برای دقت بیشتر، پس از ویرایش، متن مربوطه به رویت صاحب سخن رسیده است.

بخش دوم کتاب شامل سه مقاله است؛ «17 شهریور 1357 و پیامدهای آن در اسناد»، به همراه مقدمه کوتاهی، اسناد به جای مانده از نهاد امنیتی پهلوی دوم - ساواک - را در خود جای داده است. در این مقاله علل، انگیزه ها، عوامل، آمار و اصل حادثه مشهود است. همچنین در این بخش موضع گیری حضرت امام خمینی(ره) درباره این واقعه پیامهای ایشان آمده است.

مقاله دوم «ایران در آستانه انفجار»؛ از مجله نیوزیک انتخاب و ترجمه شده که در روزهای پس از واقعه نوشته شده است. هر چند نویسنده با نگاه غربگرایانه به ماجرای ایران دوره انقلاب اسلامی می نگرد، اما مطالب بسیاری در آن یافت می شود.

مقاله سوم که «سرزمین پاره پاره شاه» نام گرفته از مجله تایم انتخاب شده است. بخشی از این مقاله که مربوط به واقعه 17 شهریور و ترسیم اوضاع و تحول آن دوره ایران است، ترجمه شده است.این مقاله خلاصه شده و موضوعات غیر مرتبط با واقعه 17 شهریور حذف گردیده است.

ویژگی های اثر

1. پرداختن به یکی از اتفاقات مهم در تاریخ معاصر ایران

2. بررسی و تحلیل دقیق واقعه 17 شهریور

3. استفاده از افراد حاضر در این واقعه برای بیان آن

4. مقالات مربوط به واقعه 17 شهریور

برشی از کتاب

در صفحه 16 این کتاب درباره واقعه 17 شهریور از زبان یکی از شاهدان عینی این مطالب نگاشته شده است:

چند گلوله از بالا خالی کردند و از پایین شروع کردند به رگبار بستن بر روی مردم، از چهار سوی میدان به سمت مردم شلیک کردند. تعداد زیادی از مردم همان لحظه های اول هراسان شدند. تعدادی هم جری تر شدند. یک عده مجروح شده بودند. بقیه که سالم بودند، روی زمین خوابیدند و از ترسشان بلند نمی شدند. منتظر بودند تا موقعیتی پیش بیاید و از صحنه بیرون بروند. من یک بچه دوساله همراهم بود. او را نمی توانستم روی زمین بگذارم . دنبال این بودم که کنار یک در یا کنار جوی آبی پناه بگیرم. نگاه کردم دیدم سمت راست من تعداد زیادی مجروح شده اند. عده ای از مردم آمدند تا مجروحها را از صحنه خارج کنند، من هم به دنبال آنها رفتم.

دوباره شروع کردند به رگبار بستن. از جلوی سربازها که رد می شدم، گفتم اینها برادرهای شما هستند، چرا شما اینها را به رگبار می بندید. فرمانده شان آمد جلو و با مشت و لگد به جان من افتاد. شروع کرد به بدوبیراه گفتن. دایماً می گفت کجایند حامیان شما که به داد شما برسند. کجایند آنهایی که شما برای آنها شعار می دهید. چرا الآن نمی آیند، به داد شما برسند؟ همین طور می گفت و سربازها هم دوباره شروع کردند به رگبار بستن. دیگر من از آن صحنه بیرون آمدم. هر سمتی نگاه می کردم، مجروح ریخته بود. یک عده مجروحین را می کشیدند و می بردند. یک عده مانده بودند. پنج، شش مجروح را کشیدند و بردند در خانه ای و تا چهار بعد از ظهر آنجا نگه داشتند، تا موقعیت کمی مناسب شود و بعد از آنجا خارج کنند و ببرند به بیمارستان.

موقعیت طوری نبود که بتوانند مجروحها را به بیمارستان ببرند. گاردیها نمی گذاشتند؛ مجروحان را می گرفتند و با خود می بردند. به نظر من هفده شهریور نقطه عطفی در انقلاب اسلامی بود. شاه فکر می کرد که پانزده خرداد همه چیز تمام شد، ولی نمی دانست. او مردم را نمی شناخت. اینها فکر می کردند با چهار تا گلوله و یا هزار شهید می توانند مردم را از صحنه خارج کنند. من پنج بچه داشتم. بچه ها را بیشتر با خودم می بردم. خیلی ها هم همین طور بودند. هفده شهریور شروع کار بود. ولی شاه فکر می کرد پایان کار است. این یک اشتباه محض بود.

انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی کتاب ««نشست تخصصی 17 شهریور1357 کالبدشکافی یک واقعه» را در قطع رقعی و در 136 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی به آدرس: تهران، خیابان شهید دستگردی(ظفر)، نبش گوی آبادی، پلاک 75، تلفن: 26705079 021 مراجعه کنند./826/ن601/ق