سکولارسازی عاشورا به شیوه مسئولان حرم امام

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، اهمیت تعظیم شعائر حسینی در اندیشه و کلام امام راحل به قدری دارای اهمیت بود که ایشان معتقد بودند محرّم و صفر، ماه برکات اسلامی و زنده ماندن اسلام است، باید ما محرّم و صفر را به ذکر مصائب اهل بیت علیهم‏السلام زنده نگه داریم. زیرا با ذکر مصائب اهل‏بیت این مذهب تا کنون زنده مانده است. بنیانگذار جمهوری اسلام ایران درباره کیفیت برگزاری عزاداری ابا عبد الله نیز قائل به برگزاری مراسم با همان وضع سنتی، با مرثیه‏ سرایی و روضه‏ خوانی بودند و آن را ضامن بقای نظام مقدس اسلامی می دانستند: «باید بدانید که اگر بخواهید نهضت شما محفوظ بماند، باید این سنتها را حفظ کنید».[1] این اندیشه با تاکیدات رهبر معظم انقلاب و مراجع عظام تقلید یکی از اصول سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است. به همین خاطر دستگاه های تبلیغی کشور اهتمام خاصی به برپائی این مراسم در سالیان گذشته داشتند. مسئولان حرم امام راحل نیز به پبروی از این سیاست، هر ساله با استفاده از امکانات آستان مقدس امام مراسمی را در دهه اول محرم با حضور هزاران عاشق اهل بیت برگزار می کردند.

تلاش اصلاح طلبان؛ سکولارسازی عاشورا

از سوی دیگر در اثر تاثیرات فرهنگ تساهل و تسامح، پلورالیسم دینی و قرائت های نو از دین پس از دولت اصلاحات، برخی از شخصیت های منتسب به نواندیشی دینی غرب گرا که در پی ارائه تصویری مدرن از اسلام بودند، برگزاری عزاداری سیدالشهدا را نوعی مناسک سنتی واپسگرا تلقی کرده و انتقادات را به آن علنی کردند. شماری از اصلاح طلبان آئین های سوگواری و هیآت مذهبی را زایدات، خرافات، عرضیات و انحرافاتی می دانند که پیام مرکزی دین را تحریف می‌کند یا به تاخیر می‌اندازد.[2] مراسم سوگواری محرم و صفر آن گونه که علی شریعتی می‌گوید «وسیله‌ای بود که مردم از شناخت حقیقت و تفکر و مطالعه در فلسفه و روح و هدف‌های اصلی مکتب تشیع و انقلاب کربلا غافل بمانند.»[3]

سروش: عزاداری محرم فرع است

عبدالکریم سروش معتقد است برپائی مراسم عزاداری محرم به شیوه سنتی درس انتقام، نفرت و خود را فرقه برگزیده دانستن می دهد پس نباید برای این  آئین های سوگواری هویت مستقلی قائل بود؛  زیرا «روشنفكر ديني بيشتر از اينكه به هويت دینی بپردازد به حقيقت دینی مي‌پردازد. هويت برای روحانيت است. اسلام روشنفكران ديني، اسلام حقيقت است و هویت فرع بر آن است.»[4] وی هم چنین صورت بندی نوینی از آئین های عزاداری ارائه کرده و می گوید: «ما همه وارثان این سنتی هستیم که کمابیش از قرن چهارم به این طرف توسط آل‌بویه بنیان نهاده شده و توسط صفویان آبیاری شده است».[5]

ملکیان: مراسم عزای امام حسین دستگاه تولیدگر الهیات دنیوی است

مصطفی ملکیان که ظاهرا تاثیر زیادی بر کنش های اجتماعی حجت الاسلام سید حسن خمینی دارد، صفویه را عامل آلودگی تشیع می خواند و ضمن انتقاد از شیوه سنتی عزاداری مجالس عزای امام حسین در محرم، بر این باور است که واقعۀ کربلا به مثابۀ دستگاه تولیدگر الهیات دنیوی است، امام حسین (ع) در این روایت بهانۀ تولید اشک و عزاداری بوده و این سوگواری ها به  نمادی برای القای التزام به اسلام تبدیل شده است.[6]

کدیور: عزاداری محرام ابزاری برای عوام فریبی است

محسن کدیور دستگاه عزاداری محرم را پایه گذاری شده توسط كساني می داند كه به عوام‌فريبي نيازمندند. وی درباره هیآت و آئین های سوگواری عاشورائی بر این باور است که در چگونگی رویاروئی با عاشورا مصيبتي اتفاق افتاده است كه بزرگ‌تر از مصيبت روا داشته شده به امام حسين است و می گوید: «زماني كه بيشترين تاكيد در مجالس ما به ثواب ريختن اشك معطوف مي‌شود، مشخص است كه با چنين هدف احساسي و عاطفي، كمتر به هدف اصلي توجه مي‌كنيم. در حالي كه عزاداري تنها يك راه است هدف نيست اما امروز راهي براي كسب و استفاده دو روزه دنيا براي عده‌اي شده است».[7]

از رفتار روشنفکران غربگرا چنین بر می آید که دستگاه سکولارسازی در پی فراموش ساختن فرهنگ ایثار و شهادت طلبی عاشورائی از طریق به حاشیه راندن مراسم عزاداری امام حسین از اذهان عموم شیعیان است تا به اهداف دنیوی سازی و سکولاریزاسیون خود در سطوح اجتماعی برسد.

یک بام و دو هوای مسئولان حرم امام 

روابط عمومی آستان مقدس امام خمینی روز پنجشنبه اعلام داشت که مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان اباعبدالله الحسین «برخلاف سال های گذشته» در حرم مطهر امام خمینی به صورت حضوری برگزار نمی شود ! و بهانه آن را نیز حفظ جان و سلامتی مردم شریف و متدین از بیماری همه گیر کرونا اعلام کرد. مراسم عزاداری در دهه اول محرم در حرم امام راحل در حالی ملغی اعلام می شود که در طول ماه های گذشته با وجود امکانات میلیاردی، هیچ گونه کنشی را برای تامین سلامتی مردم شریف و متدین در سیرهای صعودی و پیک های پیشین کرونا در کشور از سوی مسئولان محترم آستان حرم امام نسبت به بیماران کرونائی یا حمایت از طریق کمک های مومنانه از اقشار محروم جامعه شاهد نبودیم.

هم چنین اگر حقیقتا مراسم عزاداری عاشورائی از قبل مورد دغدغه و اهتمام اصحاب و متولیان این آستان بود و آنان دچار دگردیسی فکری و چرخش مبنائی از اصول اندیشه پیر جماران به سوی نواندیشی سکولار نشده بوند و برگزاری چنین مراسمی پیش بینی شده بود، می بایست پوستر تبلیغی و برنامه های آن در ارگان های رسانه ای موسسه حفظ و نشر آثار امام پخش می شد و اگر مجازی برنامه داشتند، نیاز به اعلان متعاقب نداشت، بلکه باید آن را می گفتند؛ نه این که در شب چهارم محرم چنین بیانیه ای صادر کنند. معلوم است که مسئولان تولیت آستان امام راحل اساسا دغدغه و انگیزه ای برای برپائی و حضور در اقامه مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان اباعبدالله الحسین در محرم نداشتند، بلکه به بهانه کرونا دنبال راحتی و نیز فراموش سازی فرهنگ عاشورا به شیوه سران اصلاح طلبی هستند.

نکته دیگر این که اگر برپائی و حضور در مراسم عزادری امام حسین خطرناک است و جان هم وطنان را به خطر می اندازد، پس تولیت موسسه حفظ و تنظیم آثار امام در مراسم بزرگداشت مرحوم صلواتی چه می کند؟ این پاردوکس ها تنها نشان از چرخش مبنای فکری از مبانی امام، تحریف و تفسیر اصلاح طلبانه اندیشه پیرجماران، سوء مدیریت و راحت طلبی دارد. شاید بتوان گفت ظرفیت عظیم آستان مقدس امام راحل را با وجود رواق ها و صحن های بدون سقف، امکانات صوتی، پارکینگ و رفاهیات که شامل همه ویژگی های پروتکل های بهداشتی ستاد کرونا و مسئولان سازمان تبلیغات اسلامی است به گروگان گرفته اند! در این صورت حضور حجت الاسلام سید علی خمینی در راس تولیت آستان مقدس و موسسه تنظیم و نشر آثار امام می تواند راه حل مناسبی برای خروج از شرائط اسف بار کنونی و بازاحیای بیت امام متناسب با اهداف عالی نظام و مبانی فکری پیرجماران باشد.

پاورقی:

[1] http://www.imam-khomeini.ir/fa/NewsPrint.aspx?ID=21328

[2] www.bbc.com/persian/blogs-37609769+&cd=2&hl=en&ct=clnk&gl=ir

[3] مجموعه آثار، ج. ۹، ص ۱۷۹.

[4] http://www.drsoroush.com/Persian/Interviews/P-INT-13850525-Mosahebeh.html

[5]http://drsoroush.com/fa/%d8%b9%d9%82%d9%84%d8%a7%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%88-%d8%b4%d9%87%d8%a7%d8%af%d8%aa/

[6]http://farhangemrooz.com/print/40546/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%DB%8C-%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C-%D9%85%D9%84%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86

[7] https://www.isna.ir/news/8411-11598/