تربیت مدیران جوان؛ اولویت مغفول مانده فرهنگ

اشاره: بررسی و پرسش مهمی که باید بدان پاسخی منطقی داد، پاسخ به این پرسش‌هاست که اولویت‌های فرهنگی دولت سیزدهم کدام است و چه راهکارهایی برای رسیدن و پیش‌برد این اولویت‌ها وجود دارد. هنگامی که مقوله فرهنگ در برخی دولت‌های لبیرالیستی و نئولیبرالیستی مظلوم واقع شد و بدان به هر شکلی که خواستند، تاختند، امروز به‌واقع با فرهنگی روبرو هستیم که خسته و نالان است.

خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در ادامۀ پرونده «افق فرهنگی در ایران قوی» به سراغ دکتر غلامرضا منتظری، نائب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی رفت و درباره اولویت‌های فرهنگی دولت سیزدهم به گفت‌وگو پرداخت.

رسا ـ با توجه به اینکه آیت الله رئیسی، یکی از اولویت‌های اصلی دولت خویش را مسأله و اولویت فرهنگ دانست، از نظر شما چه اولویت‌های فرهنگی کشور در حال حاضر پیش‌روی دولت سیزدهم قرار دارد؟

یکی از مباحث جدی، ارائه تصویری روشن از برش ملی و استانی چشم انداز فرهنگی سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی در کشور است. در حال حاضر اگر شما از هر کدام از وزارت‌خانه‌های متولی فرهنگ، نهادهای فرهنگی و پایگاه‌های فرهنگی پرس‌و‌جو کنید، فعالیت‌های خوبی را دارند؛ اما اگر بپرسید که در افق ۱۴۰۴ کجا ایستاده‌اید، شاید پاسخ روشنی را نتوانید دریافت کنید.

به‌نظر من اگر این موضوع به‌عنوان یک کار اولیه در دستور کار قرار بگیرد، در نتیجه شما شاهد یک رشد متوازن فرهنگی در مقیاس ملی خواهید بود، ولی اگر ما ریل گذاری فرهنگی را به درستی تعریف نکرده باشیم، ارزیابی معنا و مفهوم درستی را پیدا نخواهد کرد.

مسأله بعدی در حوزه فرهنگ، تقویت اعتبارات فرهنگی در ردیف‌های بودجه‌ای است. ما اعتقاد نداریم که در حوزه فرهنگ، همه چیز به پول بستگی دارد؛ اما به هر جهت نقش آفرینی در حوزه فرهنگ، نیازمند امکانات و الزامات مورد نیاز است. سهم فرهنگ از بودجه عمومی کشور، کمتر از 2 درصد تعریف شده در حالی که این درصد در مقابل انتظارات وسیع ما از دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌های فرهنگی بسیار ناچیز می‌شود. بنابراین باید در بودجه سال آینده و همچنین در برنامه توسعه هفتم به فصل فرهنگ توجه ویژه‌ای از لحاظ تأمین امکانات و بودجه‌ای داشته باشیم.

نکتۀ بعدی که باید مورد توجه قرار بگیرد، مسأله کادر سازی به‌ویژه در حوزه مدیریت فرهنگی است. ما نیازمند یک بازنگری در این حوزه مدیریتی هستیم تا بتوانیم افراد را با تکیه بر بیانیه گام دوم رهبر معظم انقلاب، برای نسل جوان کادرسازی و تربیت نیرو داشته باشیم. این تربیت نیرو و کادر سازی چه در وزارت ارشاد، وزارت ورزش و جوانان، وزارت آموزش و پرورش، صدا و سیما و در همه جا نیازمند رویش نوینی در سرمایه‌های انسانی فرهنگی و تربیت مدیران متناسب با عرصه فرهنگ هستیم.

بحث بعدی که اهمیت دارد، موضوع اقتصاد فرهنگ است. نقش آفرینان در حوزه فرهنگ، در شرایط کنونی، اوضاع مساعدی ندارند. خیلی از مشاغل‌ها که از شیوع کرونا آسیب دیدند، تعطیلی بسیاری از مشاغل و برنامه‌های فرهنگی، نمایش‌ها، اکران‌ها و ... نیز از جمله آسیب‌هایی بود که در این دوران شاهد آن بودیم. اقتصاد فرهنگی باید جدی گرفته شود و اهالی عرصه فرهنگ، هنری و صنایع دستی نباید با این مشکلات به لحاظ مسائل رفاهی،معیشتی و بیمه‌ای مواجه باشند و باید ببینند که یک چتر حمایتی روی سر آن‌ها وجود دارد.

در برخی از کشورهای پیشرفته برای شرایطی مشابه شرایط شیوع ویروس کرونا، پیش بینی‌هایی انجام داده‌اند. حتی در پساکرونا نیز ما نیازمند اقتصاد فرهنگی هستیم. البته ما در کمیسیون فرهنگی مجلس، موضوع اقتصاد فرهنگی را در دستورکار قرار داده‌ایم و امیدواریم بتوانیم تا پایان سال این موضوع را به‌جای خوبی برسانیم که خبر خوشی برای اهالی فرهنگ و هنر کشورمان باشد.

رسا ـ آرایش فرهنگی کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ما با وضعیت مطلوب خودمان فاصله زیادی داریم و برای اینکه این فاصله برطرف بشود، تا ما افق را در حوزه فرهنگ به درستی ترسیم نکنیم، نمی‌توانیم به شما پاسخ علمی بدهیم؛ چرا که ارزیابی طراز و معیار می‌خواهد، دستگاه‌ها به زعم خودشان خوب کار کرده‌اند و نمرۀ خوبی هم به‌خودشان می‌دهند ولی من به‌عنوان کسی که می‌خواهم از بیرون قضاوت کنم، باید یک شاخص و طراز داشته باشم، آن طراز باید بتواند به من قضاوتی درباره عملکرد آن سازمان و نهاد بدهد.

بحث بعدی، موضوع موازی کاری است که با حل آن می‌تواند تا حدودی ما را نجات بدهد. اگر ما موازی کاری‌ها را اصلاح کنیم پیش خواهیم افتاد. در حوزه فرهنگ نمی‌گوییم که دستگاه‌ها به موازات هم دیگر کار نکنند، بلکه موازی کاری به این معناست که ما به‌علت آنکه دارای منابع محدود نیازهایی عمیق و گسترده هستیم، باید بتوانیم از این منابع محدود و در اختیار بر اساس اولویت بندی استفاده کنیم.

اگر در ساختار دستگاه‌های فرهنگی در کشور تجدید نظر صورت بگیرد و باز تعریفی در مأموریت‌های آن‌ها داشته باشیم، به نظر من با این اتفاق کارهای خیلی بهتری را می‌توانیم انجام بدهیم.

رسا ـ دولت آقای رئیسی در این مدت چهارساله به تنهایی می‌تواند این مسائل و مصائب فرهنگی را برطرف کند و به اولویت‌های پیش رو بپردازد؟

ببینید مهم این است که ما عزم خود را جزم کنیم و به مردم نشان بدهیم که می‌خواهیم این تحولات رقم بخورد. برخی از این مسائل در این چهارسال حل می‌شود؛ برخی دیگر از این مسائل در این چهار سال تا حدودی پیش می‌رود و این وظیفه دولت‌های آینده است که به این مسائل بپردازند. نوع نگاه باید تغییر کند و اگر به سمت اولویت‌هایی که بیان کردم سوق پیدا کند، در همین چهارسال می‌توان خیلی از مسائل را حل کرد و یا تا حدودی آن‌ها را درست کرد.

رسا ـ ممنون از اینکه فرصتی را در اختیار ما قرار دادید و مطالب مفیدی را بیان فرمودید.