بیا که جهان در انتظار توست

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، انتظار در مکتب تشیع یک حالت انسانی است که انسان به خاطر وجود آن، ضمن پیراستن وجود خویش از بدیها و آراستن آن به خوبیها، در ارتباط مستمر با امام و حجت زمان خویش، همه همت خود را صرف زمینه سازی ظهور مصلح آخرالزمان میکند و در جهت تحقق وعده الهی نسبت به برپایی دولت کریمه اهل بیت(علیهم السلام) با تمام وجود تلاش میکند.

در حقیقت انتظار فرج عاملی مهم در جهت خودسازی فردی، اصلاح جامعه و کاهش جرائم و مفاسد خواهد بود. بی تردید انتظار ظهور امام زمان (عج) در تمام ابعاد شخصیت انسان، اعم از فردی و اجتماعی مؤثر است و همه مناسبات وی را فرا میگیرد. و بالاترین کوشش و جهاد همه جانبه او در راه خداست.

مفهوم انتظار

«انتظار» معمولًا به حالت کسى گفته مى ‏شود که از وضع موجود ناراحت است و براى ايجاد وضع بهترى تلاش مى‏ کند.

به طور مثال بيمارى که انتظار بهبودى مى‏ کشد، يا پدرى که در انتظار بازگشت فرزندش از سفر است، از بيمارى و فراق فرزند ناراحتند و براى وضع بهترى مى ‏کوشند. همچنين است، تاجرى که از بازار آشفته ناراحت است و در انتظار فرو نشستن بحران اقتصادى مى‏ باشد.

انتظار در بر گيرنده دو حالت است: «بيگانگى با وضع موجود» و «تلاش براى وضع بهتر». بنابراين، مسأله انتظار حکومت حق و عدالت «مهدى» عليه السلام و قيام مصلح جهانى نيز در واقع مرکب از دو عنصر است: عنصر «نفى» و عنصر «اثبات». عنصر نفى همان «بيگانگى با وضع موجود» و عنصر اثبات «خواهان وضع بهترى بودن» است.(حکومت جهانى مهدى (عج)، ص86.)

هر چه اين دو عنصر در شخص منتظر تقويت شود، مفهوم انتظار در او بهتر تجلّي مي کند. بهمين خاطر است که در روايات اسلامي، منتظران واقعى همانند کسانى شمرده شده‏ اند که در خيمه يا زير پرچم حضرت مهدى عليه السلام بسر مي برند، يا کسانى که در راه خدا شمشير مى ‏زنند، يا به خون خود آغشته شده و شهيد گشته اند.

اينها اشاره به مراحل مختلف و درجات مجاهده در راه حق و عدالت است که متناسب با مقدار آمادگى و درجه انتظار افراد است؟ يعنى، همان طور که ميزان فداکارى مجاهدان راه خدا و نقش آنها با هم متفاوت است انتظار، نيز درجات کاملًا متفاوتى دارد.

دو نوع انتظار

علاوه بر آنچه ذکر شد، با توجه به رواياتِ مهدويّت؛ بهتر مي توان مفهوم انتظار را فهميد. در برخي روايات، از انتظار به افضل الاعمال تعبير شده است. آيا صرف يک حالت درونى، که کار سختى هم نيست، مي تواند «افضل الاعمال» باشد؟ و حتّى از جهاد با آن همه‏ مشکلات و سختى ‏ها، که جان انسان در خطر مى ‏افتد، برتر باشد؟ آيا چنين انسانى مانند کسى است که خون خود را در راه خدا اهداء مى ‏کند؟

در پاسخ بايد گفت، انتظار چند گونه است:

1- انتظار دروغين که همراه با هيچ‏گونه آمادگى نيست و فقط با حرکت زبان است.

2- انتظار راستين که آميخته با آمادگى‏ هايى مى ‏باشد که اين خود درجاتى دارد. همانند نيروهاى نظامى که وقتى به آن‏ها آماده‏ باش مى‏ دهند گاه در آماده‏ باش 50%، و گاه در آماده‏ باش 70%، و گاه در آماده‏ باش کامل 100%، به سر مى‏ برند.

برخى از منتظرين آمادگى ناقصى دارند، برخى ديگر آمادگى نسبتاً کاملى دارند و گروهى نيز آمادگى 100% و کامل دارند. کدام يک از اين منتظرين مشمول افضل الاعمال هستند؟

بدون شک کسانى که آمادگى کامل دارند به اين مقام رفيع و بلند نائل مى ‏شوند؛ نه هر کسى که مدّعى انتظار باشد. مگر مى ‏شود ما منتظر ميهمانى بس عزيز و عاليقدر باشيم و عمرى را در انتظار مَقدم او به سر بريم، ولى حتّى ابتدايى‏ ترين اسباب و وسايل پذيرايى را فراهم نکرده باشيم؟ اگر چنين شخصى مدّعى انتظار باشد، در حالى که هيچ آمادگى ندارد، مردم در عقل او شک مى ‏کنند!

شکلهای مختلف انتظار

علاوه بر آنچه بیان شد باید بدانیم که انتظار شکلهای گوناگون دارد؛ انتظار شخصى که منتظر يک ميهمان است، با انتظار کسى که منتظر صد ميهمان مى ‏باشد متفاوت است، انتظار يک شخص عادى با انتظار امامى که برترين انسان روى زمين است و براى برپايى حکومت جهانى و گسترش عدالت و قسط مى ‏آيد بسيار متفاوت است. اگر شکلهای مختلف انتظار فرج را بررسى کنيم اعتراف خواهيم کرد که اين انتظار، بزرگ‏ترين، با شکوه‏ترين و پرارزش‏ترين انتظار در طول تاريخ بشريّت است!

البته اين در صورتي خواهد بود که معنا و مفهوم واقعي انتظار، تحريف و مسخ نشود.

 شبهه در معنای درست انتظار

برخ در معنای درست انتظار شبهه ایجاد مینمایند و میگویند  اگر شرط ظهور آن مصلح بزرگ پر شدن زمين از ظلم و فساد است، پس چرا ما در اين عصر و زمان، با فساد مبارزه کنيم و با ظلم و ستم بجنگيم؟ يا چرا با امر به معروف و نهى از منکر، آن انقلاب بزرگ را به تأخير افکنيم؟ نه تنها نبايد در جهت اصلاح گام برداشت بلکه براى تسريع آن ظهور، بايد به فساد بيشتر کمک نمود، تا شرط ظهور آن مصلح بزرگ زودتر تحقّق يابد!

در اين صورت، انتظار ظهور نه تنها مانع ظلم و فساد نمى‏ شود بلکه مردم را به همکارى با ظالمان و ستمگران تشويق مى ‏کند و اين خود موهبت بزرگى براى‏ استعمار و استعمارگران خواهد بود که استعمارشدگان با دست خود زنجير را به گردن خويش افکنند!.

مغالطه خطرناک از تحریف مفهوم انتظار

بايد توجّه داشت، اين يک نوع سفسطه و مغالطه خطرناکى است که از تحريف مفهوم انتظار سرچشمه مى‏ گيرد؛ زيرا چنانچه ما به ظلم و فساد کمک کنيم، بى ‏شک در صف مخالف قرار خواهيم گرفت؛ مگر نه اين است که ظهور مصلح جهانى براى ريشه‏ کن ساختن ظلم و ستم از کره زمين است؟

به تعبير ديگر معقول نيست ما به تسريع انقلابى کمک کنيم که خود جزو تصفيه‏ شدگان آن خواهيم بود و اين مانند آن است که آتشى‏ برافروزيم که پس از شعله‏ ور شدن، دامن خود ما راخواهد گرفت.

بنابراين اگر مى‏ خواهيم صف خود را از هم ‏اکنون مشخّص کنيم و جزو عناصر مصلح باشيم، بايد از هم ‏اکنون حساب خود را از فساد جدا سازيم، که به ظلم و ستم کمک کردن، اگر آن انقلاب را تسريع کند مجازات ستمکار را نيز تسريع خواهد کرد.

بنابراين آن چه براى تسريع ظهور مصلح جهانى لازم است، وجود ظلم و فساد در سراسر زمين نيست، بلکه آمادگى و تشنگى لازم است. البتّه نمى ‏توان انکار کرد که افزايش ظلم و فساد يکى از علل آمادگى و تشنگى خواهد بود، چون هنگامى که مردم جهان ثمره تلخ و شوم تبعيض ‏ها و بى‏ عدالتى‏ ها را بچشند، ناراحت مى‏ شوند و در جستجوى طريق اصلاح و يافتن يک‏ مصلح جهانى گام بر مى ‏دارند.

وظایف منتظر

در این مرحله، سوالی به ذهن خطور می کند که وظیفه انسان منتظر چیست؟ با توجه به روایات، ایا وظایفی برای رسیدن به این مقام والا بر عهده او گذاشته شده است؟

در روایات و بیانات پیشوایان دین، وظایف فراوانی برای منتظران ظهور بیان شده است که به برخی از انها اشاره می شود:

شناخت امام

پیمودن جاده انتظار، بدون شناخت امام منتظَر ممکن نیست. استقامت و پایداری در وادی انتظار، وابسته به درک صحیح از پیشوای موعود است؛ بنابراین علاوه بر شناخت امام ـ به اسم و نسب ـ لازم است درباره جایگاه امام و رتبه و مقام او نیز اگاهی کافی به دست اورد.

ابونصر خدمتگزار امام حسن عسکری(ع) می گوید:

بیش از غیبت امام مهدی(ع) خدمت ان حضرت رسدیم. امام مهدی(ع) از من پرسید: (ایا مرا می شناسی؟) پاسخ دادم: اری، شما سرور من، فرزند سرور من هستید. امام فرمود: (مقصود من چنین شناختی نبود). گفتم: خودتان بفرمایید. امام فرمود: (من اخرین جانشین پیامبر خدا هستم. خداوند به واسطه [برکت] من، بلا را از خاندان و شیعیانم دور می کند) (کمال الدّین، ج 2، باب 93، ح12، ص 171.)

در این روایت و امثال ان، حضرت مسیر معرفت امام را مشخص کرده و گویی می فرماید: باید جایگاه امام در مجموعه نظام هستی شناخته شود و رابطه امام با پیامبر و نبوت درک شود.

از دیگر ابعاد معرفت امام، شناختن سیره و صفات امام است. این بعد از شناخت، تاثیر گسترده ای در رفتار و خلق و خوی منتظر می گذارد. پرواضح است هر اندازه معرفت انسان به جایگاه امام و به زوایای گوناگون زندگی امام و حجّت الهی بیشتر و عمیق تر باشد، اثار ان در بخش های گوناگون زندگی بیشتر خواهد بود.

الگوپذیری و اقتدا

شناخت به تنهایی کافی نیست. شناختی کافی و وافی است که به مرحله الگوپذیری بینجامد. در روایتی از پیامبر اکرم(ص) این گونه وارد شده است: (خوشا به حال کسی که قائم خاندان مرا درک کند؛ در حالی که پیش از دوران قایم، به او و امامان قبل از او اقتدا کرده و از دشمنان او اعلام بیزاری کرده باشد. انان دوستان و همراهان من و گرامی ترین امّت نزد من هستند).( کمال الدّین، ج 2، باب ۲۵، ح3، ص 535.)

اری؛ ادّعا در انتظار و تشیع کافی نیست؛ بلکه باید اقتدا کرد. راه اقتدا کردن، همان تهذیب نفس است. در این میان اخلاص در عمل، نقش به سزایی دارد.

امام ششم(ع) فرمود: (هر کس دوست دارد از یاران قایم باشد، باید در حالی که منتظر است، اعمال صالح انجام دهد و ورع پیشه کند).( غیبت نعمانی، باب 11، ح 16، ص 207)

یاد امام

انچه پایداری در راه انتظار را به دنبال دارد و منتظران را در کسب معرفت و پیروی از ان بزرگوار یاری می کند، پیوستگی و ارتباط مداوم با ان طبیب جان هاست.

یاد امام، در قالب های متعددی سفارش شده است؛ از جمله زمزمه کردن دعای عهد در چهل بامداد، دعا برای فرج امام زمان(ع)، صدقه دادن برای سلامتی حضرت، خواندن دعای ندبه و... به راستی وقتی ان امام مهربان، همیشه و همه جا به حال شیعیان خود نظر دارد و لحظه ای انها را از یاد نمی برد، ایا رواست که دلدادگان روی او، به دنیا و تعلقات ان سرگرم شده، از ان عزیز، غافل و بی خبر بمانند؟ ایا راه و رسم دوستی و محبّت این نیست که در همه حال او را بر خود و دیگران مقدم بدارند؟

یکی از راه های به یاد امام بودن، تجدید عهد با ان بزرگوار است؛ بلکه از زیباترین جلوه های یاد امام مهدی(ع) در زندگی منتظران، ان است که هر روز با او تجدید عهد کرده، پیمان وفاداری ببندند و نیز استواری خود را بر ان عهد اعلام کنند. کسی که دعای عهد را پیوسته بخواند و از عمق جان به مضامین ان پایبند باشد، هرگز به سستی گرفتار نمی شود و در تحقق ارمان های امام و زمینه سازی برای ظهور ان بزرگوار، لحظه ای از پای نمی نشیند و به راستی، شایسته حضور در میدان یاری ان ذخیره الهی خواهد بود.

امام صادق(ع) فرمود: (هر کس چهل بامداد خدا را با این عهد بخواند، از یاوران قایم ما خواهد بود و اگر پیش از ظهور ان حضرت بمیرد، خداوند او را از قبرش بیرون اورد [تا قائم(ع) را یاری دهد]... ) (بحارالانوار، ج 53، ص 9۵)

حاج آخوند