نشست علمی «بررسی ظرفیت نظام آموزشی حوزه در دستیابی به فقه حکومتی و فقه نظام‌ساز» برگزار شد
نشست هم‌اندیشی علمی «بررسی ظرفیت نظام آموزشی حوزه در دستیابی به فقه حکومتی و فقه نظام‌ساز» به همت مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، هم‌اندیشی علمی «بررسی ظرفیت نظام آموزشی حوزه در دستیابی به فقه حکومتی و فقه نظام‌ساز» با حضور جمعی از اساتید و کارشناسان حوزه علمیه صبح امروز به همت مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(علیه‌السلام) برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد محمدی قائینی راهبر اندیشه‌ورزی مجتمع عالی تربیت مجتهد و مدیر مدرسه علمیه محمدیه در این نشست با اشاره به برخی چالش‌های بنیادین نظام آموزشی حوزه‌های علمیه، تأکید کرد: بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب چراغی فراروی حوزه‌های علمیه افروخت که نه‌تنها باید مورد توجه حوزه‌های شیعه بلکه همه جوامع علمی اسلامی قرار گیرد.
نقش نظام آموزشی حوزه در پاسخگویی به مسائل نوپدید فقهی
وی با انتقاد از ناکارآمدی برخی ساختارهای آموزشی در پاسخگویی به نیازهای نوپدید فقهی، اظهار داشت: امروز با مسائل متعدد فقهی مواجه هستیم که پاسخ‌های روشن و کارآمدی برای آن‌ها در دسترس نیست؛ این در حالی است که جامعه اسلامی باید بتواند پاسخگوی نیازهای زمانه خود باشد.
حجت‌الاسلام والمسلمین قائینی با استناد به روایات معصومین علیهم‌السلام، تصریح کرد: در روایات آمده است که علم نوری است که خداوند در دل کسی قرار می‌دهد که شایسته هدایت باشد. علم نه موضوعیتی ذاتی بلکه طریقیت دارد؛ یعنی ارزشی دارد که انسان را به عبودیت و کمال برساند. اگر علمی در خدمت هدایت نباشد در قاموس دین بی‌ارزش است.
همچنین حجت‌الاسلام غلامرضا احسنی آرانی استاد حوزه علمیه در این نشست بر لزوم تحول بنیادین در نظام آموزشی حوزه برای پاسخگویی به نیازهای امروز جامعه اسلامی تأکید کرد.
وی با بیان اینکه تحول در حوزه دارای دو بُعد متفاوت اما مکمل است، گفت: تحول در علوم حوزوی و تحول در نظام آموزش دو عرصه مهم و متمایز هستند که هرکدام اقتضائات و الزامات خاص خود را دارند.
استاد حوزه علمیه افزود: تحول در نظام آموزشی زمانی معنا و اثربخشی واقعی پیدا می‌کند که هدف آن تربیت مدیران و کارشناسان طراز برای اداره جامعه بر پایه فقه اسلامی باشد؛ این تحول باید به گونه‌ای طراحی شود که پاسخگوی نیازهای جامعه اسلامی در زمینه‌های داخلی و بین‌المللی باشد و حوزه را به بازیگری فعال در عرصه سیاست، فرهنگ و اجتماع برساند.
فقه مبتنی بر وحی و عقل، پایه نظام‌سازی اجتماعی اسلامی است
حجت الاسلام احسنی آرانی یکی از محورهای اساسی تحول در نظام آموزشی را تقویت ظرفیت حوزه در پاسخ به نیازهای نظام‌سازی اجتماعی دانست و خاطرنشان کرد: ما نیازمند فقهی هستیم که بر پایه منابع وحیانی و عقلانی استوار باشد و توانایی تبیین و پشتیبانی از ساختارهای اجتماعی مورد نظر اسلام را داشته باشد.
حجت‌الاسلام سید علی محمد موسوی کرمانشاهی استاد حوزه علمیه نیز در ادامه این نشست بر ضرورت تحول بنیادین در نظام آموزشی حوزه تأکید کرد و گفت: اگر بخواهیم به‌صورت ریشه‌ای وارد عرصه تحول شویم باید آموزش‌های حوزه به‌سمت عقلانیت و تجمیع قرائن و شواهد حرکت کند تا بتوان در علم اصول بازخوانی تازه‌ای ایجاد کرد.
وی با بیان اینکه چنین تحولی می‌تواند منجر به ایجاد دگرگونی اساسی در فقه شود، افزود: فقهی که بر پایه عقلانیت و روش اجتهادی وثوقی بنا شده باشد هم برای جامعه اسلامی کارآمد خواهد بود و هم قابلیت عرضه به جهان را دارد.
تعامل با عرف معاصر، کلید ارتقای کارآمدی فقه اسلامی
استاد حوزه علمیه با اشاره به ضرورت بازنگری در شیوه تعامل با خطابات شارع، اظهار داشت: لازم است متون شرعی با توجه به عرف معاصر و نیازهای روز جامعه بازخوانی شوند. اگر بتوانیم در فرآیند اجتهاد نگاه وثوقی را با بهره‌گیری از قرائن و شواهد گسترش دهیم قطعاً شاهد تحولات مهمی در عرصه فقه خواهیم بود.
حجت‌الاسلام موسوی کرمانشاهی با تأکید بر اهمیت موضوع‌شناسی در فقه نظام‌ساز، خاطرنشان کرد: بخش زیادی از احکام نادرست ناشی از عدم شناخت صحیح موضوع است. اگر فقیه بتواند جوانب مختلف موضوع را به‌درستی درک کرده و شرایط زمانی و مکانی آن را لحاظ کند طبیعی است که احکام فقهی نیز با دقت و تناسب بیشتری صادر خواهد شد.
حجت‌الاسلام سید محمدهادی پیشوایی دبیر علمی هم‌اندیشی علمی «بررسی ظرفیت نظام آموزشی حوزه در دستیابی به فقه حکومتی و فقه نظام‌ساز» در این نشست به تبیین مهم‌ترین نکات بیانیه اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره فقه تمدن‌ساز پرداخت و بر ضرورت ایجاد تحولات عمیق در نظام آموزشی حوزه برای تحقق فقه حکومتی و فقه نظام‌ساز تأکید کرد.
وی با اشاره به پیام رهبر انقلاب به مناسبت همایش صدسالگی بازتأسیس حوزه علمیه قم گفت: رهبر معظم انقلاب در این بیانیه جمع‌بندی ارزشمندی از مباحث پیشین خود در حوزه فقه تمدن‌ساز ارائه کردند و بر این نکته تأکید کردند که نظام فقهی کنونی اگرچه توانسته است نقش مهمی در اداره کشور ایفا کند اما فاصله زیادی با وضعیت آرمانی دارد که باید به آن رسید.
حجت الاسلام پیشوایی افزود: این فاصله بیانگر ضرورت انجام تحولی بنیادین و همه‌جانبه در نظام آموزشی حوزه است تا فقه کارآمد، متناسب با نیازهای پیچیده نظام اسلامی و چالش‌های روز جامعه به شکل نظام‌مند و علمی تولید و عرضه شود.
ارسال نظرات