نقش فقه در بازسازی علوم انسانی اسلامی/ نباید از تولید کتابهای جدید در حوزه هراس داشته باشیم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مراسم افتتاحیه مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در سال تحصیلی 96-95 ظهر امروز در سالن همایش های این مرکز برگزار شد.

آیت الله علیرضا اعرافی در این مراسم با اشاره به سالروز میلاد امام هادی(ع) اظهار داشت: شرایط دوران سه امام پیش از امام عصر(عج) یعنی امام جواد(ع)، امام هادی(ع) و امام عسکری(ع) با دوران ائمه دیگر تفاوت داشت چرا که این ائمه بزرگوار افزون بر انجام وظایف عمومی امامت و رهبری بر مردم، باید جامعه را برای دوران غیبت نیز آماده می کردند.

مرحوم آیت الله فاضل مجاهدی انقلابی و فقیهی بزرگ بود

مدیر حوزه های علمیه در ادامه به خاطراتی از مرحوم حضرت آیت الله فاضل لنکرانی اشاره کرد و ابراز داشت: این مرکز بزرگ فقهی به دست مرجعی تأسیس شد که فقیهی بزرگ و مجاهدی انقلابی بود و بنده به خاطر دارم در سال هایی که ایشان در شهر یزد تبعید شده بودند با مرحوم پدر بنده ارتباط نزدیک داشتند و من هم گاهی به خدمت ایشان می رسیدم و مهربانی و لطف ایشان را به چشم می دیدم.

وی ادامه داد: ایشان در سال 56 به قم آمده و تدریس خارج خود را آغاز کرد و بنده که در آن دوران 18 سال داشتم با توصیه پدرم در درس ایشان شرکت می کردم؛ اما نکته مهم در کلاس های این مرد بزرگ آن بود که فرقی میان کوچک و بزرگ نمی گذاشت، با همه با مهربانی و لطف برخورد می کرد و با دلسوزی تمام درس ها را آموزش می داد.

آیت الله اعرافی با بیان این که مرحوم فاضل بر اصرار زیادی بر عمیق خواندن دروس حوزه داشتند، عنوان کرد: بنده خودم یادداشت هایی با خط ایشان در دفاتر دوران تحصیل خودم دارم که توصیه هایی به من داشت و حتی گاهی نکات درسی را که نوشته بودم خودشان اصلاح می کردند که این مسائل برای همه ما درس عبرت است؛ اما نکته مهمتر از همه اینها روحیه انقلابی و در صحنه بودن از نکات برجسته شخصیتی ایشان به شمار می رفت.

فقه و حوزه های علمیه میراث فقهای بزرگ است

وی در بخش دیگری از سخنان خود حوزه های علمیه را میراث فقهای بزرگی دانست، و اظهار کرد: ما باید همان فقهی که از بزرگان گرفته ایم را با قدرت حفظ کنیم چراکه فقه میراث مکتب شیعه در دین اسلام است به همین خاطر در برخورد با فقه باید نکات مهمی را در نظر بگیریم که یکی از این موارد اعتماد بر ریشه فقه و فقاهت علمای سلف است.

مدیر حوزه های علمیه ادامه داد: با همین فقهی که در دست داریم می توانیم پاسخ گوی قلمرو های جدید روز باشیم، چرا که این فقه از صدر اسلام با پیوستگی کامل به روش استادی و شاگردی تا به امروز قطع نشده و همین طور نیز ادامه پیدا خواهد کرد و هیچگاه بالندگی خود را از دست نمی دهد.

وی با بیان این که برای گسترش فقه باید پرسش های روز را نیز در نظر بگیریم، افزود: بالندگی فقه از یک جهت بر ریشه های عمیق گذشته بستگی دارد و از جهت دیگر یک فقیه برای روزآمدی فقه خود باید چشم بینا، و گوش شنوا و قلب گیرایی برای پاسخ گویی به سؤالات روز داشته باشد، به همین خاطر ما باید در شعاع مکاتب دیگر نیز فعالیت کنیم و به پرسش های آنها نیز پاسخ بدهیم.

آیت الله اعرافی افزود: با توجه به این مسائل است که ارزش موضوع شناسی برای فقیه به خوبی روشن می شود به همین خاطر نباید به طور مطلق بگوییم که صحبت از موضوع در شأن فقیه نیست، چراکه فقیه بدون شناخت موضوعات روز نمی تواند پاسخ گوی سؤولات در قلمروهای جدید باشد.

وی تأکید کرد: وقتی می گوییم باید مسائل روز در فقه مطرح شود به این معنا نیست که از ابواب قدیمی دست برداریم، بلکه ما همچنان در فقه صلاة، زکات، و سایر عبادات نیاز به کار جدی داریم و در همین عرصه ها نیز لازم است تا قلمروهای جدید به روی فقهای ما باز شود؛ یکی دیگر از نکات مهم این است که نباید از تولید کتاب های جدید در حوزه هراس داشته باشیم چرا که اگر کتاب هایی قوی و با متد مستحکم آثار گذشته نوشته شود بسیار قابل استفاده است.

بازسازی علوم انسانی اسلامی با توجه به فقه ممکن است

مدیر حوزه های علمیه لزوم بازسازی علوم انسانی اسلامی مطرح شده در کلام رهبری را یکی دیگر ضرورت های توجه به فقه دانست و تصریح کرد: اگر امروز علوم انسانی اسلامی در وضعیت خوبی قرار ندارد نشان دهنده کم توجهی ما به فقه است، چرا که ما باید علوم انسانی را برفقه عرضه کنیم و پاسخ های لازم را بگیریم بنابراین علوم انسان به نتیجه نمی رسد مگر اضلاع آن تشکیل شود که یکی از ضلع های آن فقه است، البته در این میان نباید از نقش کلام، فلسفه و دیگر علوم در کنار فقه غافل بود.

وی عنوان داشت: همین طور که در فقه نیاز به گستردگی وجود دارد اصول نیز همین طور است، چرا که علم اصول ابزار فهم مسائل فقهی، احکام شرعی و مسائل بالاتر از آن است؛ نکته مهم دیگر مطالعات تطبیقی یا همان فقه مقارن است تا بتوانیم چند سال آینده فقه را از دایره شهر قم خارج کرده و به جهان و برمکاتب مختلف عرضه کنیم، چرا که من از آنجایی که سال ها است در حوزه امور بین الملل فعالیت می کنم، می دانم که ما فقه شیعه سرمایه های بسیاری داریم که پتانسیل استفاده در خارج را دارد ولی هنوز این کار صورت نگرفته است.

آیت الله اعرافی همچنین با اشاره به نیاز امروز جامعه به فقه اجتماعی، ابراز کرد: ما فقهی می خواهیم تا در نظام اسلامی پاسخ گو باشد، و من معتقد هستم از دل همین تدریس و تدرّس ها و تقریر نویسی ها در آینده نزدیک حرف های نو و جدیدی خارج می شود؛ البته باید توجه داشته باشیم همین فقه با تمام اهمیتی که دارد ما را از دیگر حوزه های ضروری در جامعه بازندارد./1330/پ202/ی