اتاق فکری برای اصلاح وضعیت فرهنگی تشکیل شود/ رویکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی نباید متاثر از سیاست دولت ها باشد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی ظهر امروز در دیدار با حجت الاسلام والمسلمین علی نهاوندی، مدیرکل پژوهش های اسلامی رسانه و جمعی از مدیران این مرکز با بیان این که انقلاب اسلامی ایران در حقیقت یک انقلاب فرهنگی بود، اظهار داشت: سایر تحولاتی که در عرصه های دیگر محقق شده است فرعی از این انقلاب فرهنگی است، همچنانکه اسلام نخست فکر و باورهای مردم را تغییر داد و به تدریج در سایر ساحت های زندگی تحولاتی ایجاد کرد که سیاست، اقتصاد، صنعت و روابط بین املل از جمله آن است.

وی افزود: این انقلاب هم احیای اسلام بود که همان ماهیت را داشت یعنی کار اصلی آن ایجاد تحول در فکرانسان هایی بود که یا به طور کلی منحرف بودند و یا تغییر در باورها و ارزش های آنها لازم بود ولی این کار به دلیل نبودن امکانات با اعلامیه ها و سخنرانی های امام آغاز شد و در ادامه با نوشتن کتاب و با کمک های شاگردان و یاران ایشان توسعه پیدا کرد که در این جهت نقش مرحوم شهید مطهری قابل انکار نیست.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) با تأکید بر این که امروز برای تداوم انقلاب اسلامی که مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است احتیاج به همان برنامه داریم و باید فکرها را تصحیح و تقویت کنیم، عنوان کرد: اساس فرهنگ، باورها وارزش ها است و ما با پرداختن به این مسأله و در سایه این تحولات می توانیم سایر مسائل را سامان بدهیم و در این میان چند نهاد مهمترین نقش را ایفا می کنند.

وی ادامه داد: نخست کسانی که هستند که باید فکر صحیح تولید کنند، افکار را نقد و بررسی و نقطه های قوت و ضعف را پیدا کنند و دوم کسانی که باید اینها را به صورت آموزش های رسمی در جامعه پخش کنند و سوم کسانی که به صورت غیررسمی و به وسیله ابزار هنر در همه قشرهای جامعه این حقایق را تزریق می کنند.

آیت الله مصباح یزدی عنوان کرد: مورد نخست وظیفه دانشمندان و محققان است و مورد دوم نیز مسؤولیت آموزش پرورش و وزارت آموزش عالی است ولی مورد سوم به عهده رسانه ها است، به این صورت که حقایق ارزشی را در سطح عموم در اختیار همه بگذارند و در سطوح مختلف برای کسانی که تخصص های لازم را کسب نکرده و بلد نیستند به نمایش بگذارند و همین رسانه است که می تواند با ابزارهای ساده شده از اقسام هنرهای تجسمی و غیرتجسمی برای نشر عمومی معارف استفاده کنند، بنابراین کار اساسی فرهنگ برعهده این سه نهاد به ویژه رسانه است.

وی با تأکید دوباره مبنی براین که فرهنگ مجموعه ای باورها و ارزش های است، یادآورشد: ما بعد از انقلاب با دستگاه مدیریت ضعیف و آفت زده مواجه بودیم، افکار غلطی  به وسیله رسانه ها پخش می شد، تئوری های غلطی در دانشگاه ها منتشر می شد و کتاب های منحرفی رواج داشت و با مبارزه با این دستگاه اصلا ساده نبود،چرا که استاد حوزه و دانشگاه به اندازه کافی نداشتیم و در حداقل بودیم.

آیت الله مصباح یزدی ادامه داد: در آن دوران حوزه ها هم به نماز و روزه و شکیات اکتفا کرده بودند و از مسائل اساسی و فکری اسلامی خبری نبود؛ در دانشگاه ها هم وضع بدتر بود چراکه مسائل ضد فرهنگ وجود داشت و رسانه ها هم ابزاری برای همان فرهنگ بوند که مورد تأیید اربابان خارجی بود، ولی به هرحال به عقیده من یک دست الهی در کار بود که امکان تحولی بزرگ را در فرهنگ کشور فراهم کرد و اگرنه در شرایط عادی این مسأله ممکن نبود و حقیقتا معجزه ای پیش آمد.

وی با اشاره به سخن رهبر معظم انقلاب مبنی براینکه «این انقلاب هر روزش معجزه بود» عنوان کرد: تحول اسلامی به صورت چشم گیر و فوق حد انتظار در حوزه و دانشگاه آغاز شد و صدا و سیما به عنوان یک دستگاهی که نقش پخش دارد و وظیفه تولید محتوا ندارد اما به خاطر کمبودهایی که بود کسانی مشغول کارهای پژوهشی شدند و متصدی آن دستگاه صدا و سیما بود که نشانه همیاری بین نهاد های مختلف کشور بود درحالی که در کشورهای دیگر هرکس فقط وظیفه خود می پردازد، بنابراین جای خرسندی است که بخشی از وطیفه نهادهای دیگر را عهده دار شده است.

آیت الله مصباح یزدی بقای انقلاب اسلامی را نخستین وظیفه هرعاقلی دانست و با تأکید براین که انقلاب اسلامی به برکت خون صدها هزار شهید به دست آمده که همه از بهترین جوان های مملکت بودند، خاطرنشان کرد: نباید این انقلاب را به آسانی از دست بدهیم و این خیلی ناتوانی است که نوجوانان و جوانان، انقلابی را تثبیت کنند و ما انسان های جا افتاده کار را رها کنیم تا از دست برود که واقعا خسران است و برفرض محال اگر آخرتی هم در کار نباشد آیندگان در مورد ما چه خواهند گفت؟ بنابراین نخستین وظیفه ما حفظ دستاوردهای انقلاب است.

وی تأکید کرد:  ما باید آن جوانه هایی که انقلابی ها به بار آوردند به ثمر برسانیم و نهال هایی که کاشتند را باور کنیم و در این راه به یک سرمایه و ابزار نیاز داریم که مهم ترین سرمایه ما فرهنگ است، چراکه پیشرفت انسانی بدون فرهنگ امکان ندارد و اصلا قوام انسان به فکر و باورها و ارزش ها است و ما نیز معتقدیم که اسلام بهترین باورها وارزش ها را آورده و اگر از میراث انبیاء گذشتگان یا عقل بوده آنها را تأیید کرده است.

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان این که مهترین وظیفه ما تقویت فرهنگ اسلامی است به راهکارهای این موضوع اشاره و تصریح کرد: وظیفه نخست تولید معارف است، یعنی باید ذخایری که داریم استخراج کنیم و کار دوم توسعه این معارف در خواص است یعنی دانشگاهیان و حوزویان است ولی وظیفه سوم که مهمتر است نشر آن در داخل و خارج کشور است که برعهده رسانه است، البته رسانه در دو حوزه نخست هم می تواند نقش آفرینی کند.

وی با اشاره به ضرورت پژوهش محوری ادامه داد: رسانه باید در صدد باشد این فکر را تقویت کند که ما به پژوهش های علمی نیاز داریم و درست است که خود شما مسؤولیت پژوهش را برعهده دارید ولی قسمت پخش هم این وظیفه را برعهده دارند، چراکه باید نسل بعدی هم که می آید انگیزه داشته باشد، بنابراین بخش مهم وظایف برعهده رسانه است و اگر پژوهش نباشد به رکود و عقب گرد می رسیم و اگر فرهنگ در حال گسترش و بارور شدن نباشد روزی به ضعف مبتلا شده و حیات خود را از دست می دهیم.

آیت الله مصباح یزدی با تأکید براین که فرهنگ دایره وسیعی دارد، یادآور شد: البته امروز طوری شده که با تحولات در واژه ها فرهنگ معنای اصیل خود را از دست داده است و تقریبا قرین هنر شده است همچنانکه در اواخر دوران ستم شاهی وزارت فرهنگ و هنر تأسیس شد و مدارس و دانشگاه ها  نیز تحت نظارت همین وزارت خانه بود، اما مسأله مهم این است که مردم فکر می کنند فرهنگ سلیقه ای است و شامل همین لهجه ها و گویش ها و بازی های محلی می شود در حالی که فرهنگ در اسلام، مسائل ریشه ای انسانی است و با بی فرهنگی در تضاد است.

وی خاطرنشان کرد: امروز احتیاج داریم در زمینه باورهای بنیادین فعالیت جدی داشته باشیم، چراکه می بینیم سایت هایی هستند و مرتب لجن پراکنی کرده و می خواهند باورهای ریشه ای جوانان را هدف قرار دهند که گاهی با استهزاء همراه است و گاهی با طرح سؤالاتی که پاسخ به آنها آسان نیست؛ ما دستگاه رسمی برای مقابله با آنها نداریم و هرچند سیاست کلی از آموزش ابتدایی و آموزش عالی و تبلیغات و رسانه ها در این مسأله وجود دارد ولی در برنامه ریزی ضعف داریم به دلیل این که استراتژی های مشخص شده را نمی دانیم.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) با اشاره به اختلاط فرهنگ و شرایط خاص در کشور و آسیب هایی که جامعه در انتظار آنها است، یادآور شد: امروز توطئه دشمنان باید سیاست گذاری شده و ما برای مقابله با آنها برنامه های عملی در نظر داشته باشیم؛ وظیفه اولیه که استراتژی اولیه ما را تعیین می کند برعهده شورای عالی انقلاب فرهنگی است هرچند این نهاد نیز امروز بیشتر در تعویض رؤسای دانشگاه ها و از این قبیل مسائل فعالیت می کند و گاهی هم امواج سیاسی در این نهاد بر فرهنگی غالب می شود .

وی ابراز نگرانی کرد: رویکردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی گاهی با تغییر یک دولت عوض می شود، در حالی که نباید تحت تأثیر سیاست های متغیر قرار بگیرد و نخستین ضرر این مسأله این است که این نهاد دیگر به کارهای اصلی نمی رسند؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی باید خط مشی اساسی کشور را فارغ از سیاست های جناحی نشان دهد.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به لزوم حفظ فرهنگ اصیل اسلامی یادآور شد: حداقل کسانی که به دنبال اصلاح فرهنگ هستند باید اتاق فکری تشکیل دهند و برای آینده، سیاست های کلی تهیه کنند، بنابراین صرف نظر از عناوین باید دلسوزان فرهنگی کشور همفکری کرده و خط مشی کلی فرهنگ را ترسیم کنند که از فروع این کار می تواند اتاق فکر صدا و سیما برای مسائل فرهنگی باشد و ان شاءالله مسؤولان هم توجه داشته باشند./1330/پ201/ج