دست اروپا روی ماشه گستاخی

به گزارش خبرگزاري رسا، سه کشور اروپایی، پس از 20 ماه وعده های بی نتیجه و شعارهای سیاسی بدون هیچ اقدام عملی برای حفظ برجام و تامین شدن نیازهای ایران از توافق هسته ای، روزگذشته با گستاخی رسما فرایند حل اختلاف را که به «مکانیسم ماشه» معروف است، فعال کردند. آلمان، انگلیس و فرانسه درحالی روز گذشته در بیانیه ای از فعال شدن مکانیسم حل اختلاف خبردادند که از اردیبهشت 97 تا کنون که آمریکا از برجام خارج شد ده ها بار وعده ایجاد مکانیسمی برای منتفع شدن ایران از مزایای برجام را داده بودند، اما به این وعده خود عمل نکرده اند.

در این مدت، کشورمان 12 ماه به اروپایی ها وقت داد و سپس طی پنج گام از اردیبهشت 98 تا کنون برخی تعهدات خود در برجام را طبق بندهای همین توافق با هدف ایجاد توازن در تعهدات در حال اجرای آن، کاهش داده است.به گزارش اسپوتنیک در این بیانیه بدون اشاره به بی عملی اروپایی ها در حفظ برجام، آمده است: «با توجه به اقدامات ایران، هیچ انتخاب دیگری نداشتیم، برای ثبت نگرانی هایمان و این که ایران به تعهداتش در برجام پایبند نیست به کمیسیون مشترک رجوع می‌کنیم.» بنا بر گزارشی که رویترز در همین زمینه منتشر کرده است سه کشور اروپایی مدعی شده اند که این قدم به معنای پیوستن به «کارزار فشار حداکثری آمریکا» نیست.  یکی از دیپلمات‌های اروپایی در این زمینه به رویترز گفت: «هدف ما این نیست که تحریم‌ها را برگردانیم بلکه می‌خواهیم اختلاف‌های خود را از طریق مکانیسم ایجاد شده در این توافق حل کنیم.»

مکانیسم ماشه چیست؟

گفتنی است، مکانیسم حل اختلاف پیش بینی شده در بندهای  36 و 37 برجام (مکانیسم ماشه) لزوما به معنای بازگشت تحریم ها نیست و  این گونه است که اگر یکی از طرف‌های برجام به این جمع‌بندی برسد که طرف دیگر به تعهدات ذکر شده در این توافق پایبند نیست، می‌تواند به کمیسیون مشترک (شامل ایران، روسیه، چین، آلمان، فرانسه، انگلیس و اتحادیه اروپا) شکایت کند.

پیشتر آمریکا نیز جزو این کمیسیون بود اما با خروج این کشور از توافق هسته ای در اردیبهشت 97، عملا از کمیسیون مشترک برجام خارج شد. تصمیم گیری در این کمیسیون به صورت اجماعی و شامل مراحلی برای رسیدگی است و به صورت خلاصه اگر ظرف ۳۵ روز، شکایت آن گونه که شاکی می‌خواهد حل نشودو  شاکی معتقد باشد که موضوع، مصداق «عدم پایبندی اساسی» به برجام است، آن گاه شاکی می‌تواند موضوع فیصله نیافته را به عنوان مبنای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ کند که معتقد است موضوع مصداق «عدم پایبندی اساسی» به شمار می‌آید.» شورای امنیت ۳۰ روز وقت دارد تا درباره استمرار تعلیق تحریم‌ها یا بازگرداندن آن‌ها قطعنامه صادر کند. شورای امنیت باید قطعنامه‌ای برای تداوم لغو تحریم ها به رای بگذارد. 

در واقع با این مکانیسم، برای حفظ برجام نباید هیچ‌یک از اعضای دایم شورای امنیت، قطعنامه تازه را وتو کند. اگر پس از ارائه شکایت از عدم اجرای تعهدات ایران از سوی دیگر اعضا به شورای امنیت، چنین قطعنامه‌ای ظرف 30 روز تصویب نشود، مفاد قطعنامه‌های سابق شورای امنیت که به بازگشت ایران به ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل منجر می‌شود، بار دیگر اعمال خواهد شد.با این حال به گزارش فارس «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به فعال شدن مکانیسم حل اختلاف در برجام تاکید کرد: با توجه به تنش‌های خطرناک فعلی در خاورمیانه، حفظ برجام از هر زمانی بیشتر اهمیت دارد. وی افزود: من به عنوان هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک، بر فرایند مکانیسم حل اختلاف نظارت خواهم کرد.

موسوی: اقدام 3 کشور اروپایی کاملا انفعالی و از موضع ضعف است

همزمان به گزارش ایسنا، سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان درباره بیانیه سه کشور اروپایی گفت: اقدام سه کشور اروپایی یک اقدام کاملا انفعالی و از موضع ضعف به شمار می رود. وی افزود: فرایند حل و فصل اختلافات در برجام را جمهوری اسلامی ایران از یک سال و اندی پیش  با ارسال نامه های رسمی از سوی وزیر امور خارجه کشورمان به هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام آغاز کرده بنابراین نه به لحاظ فرایندی و نه به لحاظ عملی اتفاق جدیدی نیفتاده است.

موسوی تاکید کرد: چنان چه اروپایی ها – که در بیانیه خود مدعی هستند این اقدام را با حسن نیت و با هدف حفظ برجام صورت داده اند- به جای تلاش برای ایفای تعهدات خود و بهره مند کردن ایران از آثار لغو تحریم ها وفق پیوست 2 برجام، به تداوم مسیر وادادگی در برابر آمریکا ادامه دهند  یا بخواهند از فرایند حل و فصل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام سوءاستفاده کنند، باید خود را برای پذیرش تبعات آن نیز آماده کنند که این تبعات قبلا به آنان از طرق مقتضی گوشزد شده است./1360/