یادداشت؛
معاونت تهذیب حوزه؛ باری گران و آینده‌ای درخشان
دوره دوم مدیریت آیت الله اعرافی با انتصاباتی شروع شد که حکایت از یک رویکرد تحولی داشت. یکی از این انتصابات دقیق و امیدآفرین، نصب استاد عالم زاده نوری به معاونت تهذیب بود.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، تهذیب و تربیت اخلاقی طلاب از مهمترین مسائلی است که همیشه از دیرباز مورد توجه علمای راستین قرار گرفته است. امام خمینی(ره) در این باره فرموده اند: «تا اصلاح نکنید نفوس خودتان را، از خودتان شروع نکنید و خودتان را تهذیب نکنید، شما نمیتوانید دیگران را تهذیب کنید. آدمی که خودش آدم صحیحی نیست نمیتواند دیگران را تصحیح کند؛ هرچه هم بگوید فایده ندارد.»[1]
شاید اگر بخواهیم مهمترین ویژگی روحانیت یا در واقع اولین و مهمترین توقع و انتظار جامعه از یک شخص روحانی را بر شمریم، به معنویت و اخلاق باید اشاره کنیم. شاید اغراق نباشد عامل تعجب و توجه بسیاری از طیف های مردم به برخی از اخبار مربوط به معیشت، پوشش و کنش های قشر روحانی، ناشی از ذهنیت و توقع بسیار بالای اخلاقی و معنوی از آنهاست. هر چند در این نوشتار به دنبال اعتبارسنجی اصل این توقعات نیستیم و باید اذعان داشت که بسیاری از این انتظارات غیر قابل قبول است.
حوزه های علمیه تشیّع در طول تاریخ بر خلاف تمام نظام های آموزشی جهان، یک سیستم آموزش محور و بر پایۀ انتقال داده و اطلاعات نبوده و نیست. حوزۀ علمیه یک فرهنگ و نظام اخلاقی صنفی بسیار غنی و مستقل است که باید به صورت یک سیستم به هم پیوسته دیده و تحلیل شود. بسیاری از سنّت های آموزشی حوزه غرق در آداب و سنّت های اخلاقی خاصی است که در طول سال‌های متمادی تبیین و نهادینه شده است.
این اغراق نیست که یکی از مهم ترین عوامل پایداری حوزه های علمیه در طول بیش از هزار سال و طی کردن بحران های اجتماعی و سیاسی مختلف، به دلیل جایگاه اخلاقی خاص این نهاد دینی در اذهان و قلوب مردم است. این سرمایۀ اخلاقی اجتماعی منحصر به فرد ثمرۀ تقیّدها و کنش های اخلاقی علمای حوزه بوده است. سنت ها و فضائلی که در مسیر رشد آموزشی حوزه مستقیم و غیر مستقیم توسط اساتید به صورت سینه به سینه در جان و روح طلاب نوآموز نهادینه می شد.
امروز حوزه های علمیّه جهان تشیّع بر شانه های اسطوره های بی بدیلی از شخصیت های معنوی و علمی ایستاده است که حفظ و ارتقای این جایگاه والا نیازمند برنامه ریزی های دقیق و کامل برای تربیت نسل جدید و فائق آمدن بر چالش های نوین عرصۀ تربیت اخلاقی طلاب است. چالش هایی که گاه در برهه ای خاص دامان حوزه را گرفته و گاه بحران هایی عام بوده که حوزه را به عنوان جزئی از یک جامعه درگیر خود کرده است.
دوران معاصری در آن به سر می بریم انبوهی از چالش های اخلاقی و معنوی طلاب نوآموز و حتی علمای با سابقه را در پیچ و تاب خود درگیر کرده است. هویت اجتماعی حوزه، مدارک و مدارج حوزوی، ورود در عرصه های سیاسی، تعامل حوزه و نظام اسلامی، بحران کرونا و نقش آفرینی حوزویان، کرونا و آموزش مجازی حوزه و ده ها مسألۀ خرد و کلان دیگر همگی چالش هایی سهمگین در برابر طلاب و روحانیون ایجاد کرده اند. چالش هایی که به هیچ وجه نمی توان از بُعد تربیتی و اخلاقی آنها چشم پوشی کرد.
حال در میانۀ این پیچ تاریخی برای هویت فردی و صنفی حوزه های علمیه، با تدبیر رهبر معظم انقلاب و همکاری شورای عالی حوزه شاهد این هستیم که سکّان داری این کشتی با عظمت به دست های توانای عالمی دانشمند در عرصۀ مدیریت و تربیت سپرده شده است. آیت الله اعرافی در دورۀ دوم مدیریت خود تغییرات گسترده ای را رقم زد که یکی از مهم ترین آنها را می توان انتصاب جناب حجه الاسلام و المسلمین محمد عالم زاده نوری در مقام معاونت تهذیب حوزه های علمیه سراسر کشور بود.
استاد عالم زاده را می توان جزو معدود افرادی دانست که بیش از 15 سال است به صورت جدی و عالمانه در عرصۀ اخلاق و تربیت پژوهش می کند. محصولات کارآمد و مفید در عرصۀ تربیت طلاب و مسائل هویتی طلبه ها به عنوان کتاب های بالینی مورد استفاده تمام طلاب کشور قرار می گیرد.
انتصاب شخصیتی عالم و متخصص در عرصۀ تربیت اخلاقی و هویت صنفی طلاب در رأس نهادی که مسؤول مستقیم سیاستگذاری و هدایت اخلاقی کل طلاب به شمار می رود، امری مبارک و بسیار امیدوار کننده به شمار می آید. گمان نگارنده این است که حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده این ظرفیت علمی و اخلاقی خاص را دارد که بتواند تحولی ارزشمند در عرصۀ سیاست های کلان و برنامه های کاربردی تربیت اخلاقی طلاب را رقم بزند.
آنچه به عنوان نکتۀ آخر و مهم لازم به ذکر است، لزوم استفادۀ حداکثری اساتید و پژوهشگران عرصۀ تربیت اخلاقی و معنوی از این فضای ایجاد شده است. استفاده از فرصت حضور یک نیروی متخصص و دانشمند در رأس این نهاد برای ارتقای همکاری های علمی و اخلاقی با این نهاد مقدس امری ضروری به شمار می رود. امیدوارم جناب استاد عالم زاده بتوانند ارتباط قوی و کارآمدی با بدنۀ متخصص اساتید ایجاد کنند و فرصت حضور و نقش آفرینی در تمام سطوح سیاستگذاری و برنامه ریزی و عملیاتی را برای ایشان فراهم آورند. ان شاالله
صابر جعفرزاده/ پژوهشگر عرصۀ اخلاق
[1] . صحیفه امام، ج 13، ص 420
/1370/ی702/ف
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
ناشناس
۱۳ مهر ۱۳۹۹ - ۲۳:۲۰
خوب است به زودی برنامه حجت الاسلام والمسلمین عالم زاده برای تقویت معنویت طلاب و حوزه ها ارائه شود.
پاسخ