اشکالات مطرح شده پیرامون زیارت اهل‌بیت در اربعین وارد نیست

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، نشست علمی «پرسمان اربعین در دوران کرونا» به همت مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه و کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد اربعین برگزار شد.

دکتر محمدحسین رجبی دوانی در این نشست به ریشه روایی زیارت اربعین اشاره کرد و گفت: برای زیارت اربعین از امام صادق(ع) روایتی وارده شده است و همین روایت به تنهایی کافی است؛ همچنین امام حسن عسکری(ع) در روایاتی نشانه های شیعه را پنج مورد ذکر کرده است که یکی از آن نشانه ها زیارت اربعین عنوان شده است؛ در زمینه روایات و احادیث تخصصی ندارم از این رو به پذیرش روایت از سوی شیخ عباس قمی استناد می کنم.

وی افزود: شعائر یا برگرفته از سنت معصوم است و یا در عصر غیبت برگرفته و تأئید شده توسط علما می باشد؛ برای نمونه دسته عزاداری و سینه زنی در زمان آل بویه اجرا می شد. آل بویه وقتی بغداد را فتح کردند، گفتند شیعیان دیلمی بیرون آمده و عزاداری کنید و دیلمیان سبک عزاداری شان اینگونه بوده که مشت ها را گره می‌کردند و به سینه خود می زدند و علما نیز پشت این دسته ها حرکت کردند؛ در اوایل انقلاب اسلامی روشنفکران می گفتند باید پیام عاشورا مورد توجه باشد و این روش های سنتی عزاداری منسوخ شود؛ امام خمینی(ره) گفتند روش عزاداری باید به سبک سنتی انجام شود.

دکتر دوانی زیارت روز اربعین را برگرفته از حرکت امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) دانست و گفت: استنباط من این است که باید زیارت اربعین که امروز از شعائر شده است را به معصوم یا تالی تلو معصوم بازگرداند؛ بنابراین اعتبار آن برگرفته از امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) باید باشد و نمی توان حرکت یک صحابه مثل جابر بن عبدالله را مبنای این حرکت بزرگ دانست که مثلاً جابر بن عبدالله به زیارت برود و بعداً برای آن امام صادق(ع) زیارتی بگویند بنابراین اعتقادم این است که زیارت اربعین برگرفته از حرکت امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) است.

وی دلیل نیامدن جزئیات تاریخی ماجرای اربعین و مغشوش بودن گزارشات تاریخی این واقعه را به دو جهت عنوان کرد و اظهار داشت: تاریخ‌نگاران معمولاً مسائلی را که مورد توجه بوده نوشته اند و بعد از ماجرای کربلا  الحاق سرها از توجه‌ها خارج شده بود از این رو دیگر مطرح نکردند؛ همچنین شیعیان نیز به خاطر خفقان شدید این گونه مطالب را ثبت و ضبط نکرده‌اند؛ ما در ماجرای عاشورا که حادثه بسیار مهمی است می بینیم روایت های تاریخی متفاوت است مثلاً مسعودی حدیثی را به امام باقر(ع) نسبت می دهد که تعداد یاران امام حسین ۱۴۰ نفر بود در صورتی که اگر این انتساب به حضرت صحیح بود امروزه باید اصل می‌شد، همچنین ولادت و شهادت ائمه نیز به غیر از شهادت امام حسین(ع) به صورت دقیق ثبت و ضبط نشده است.

دکتر دوانی نقل مشهور نسبت به ورود اسراء به کربلا در روز اربعین را صحیح دانست و گفت: اگر اسرا تا روز اول صفر به شام رسیده باشند و در آنجا یک هفته بوده باشند پس بعید نیست تا روز اربعین به کربلا رسیده باشند؛ همچنین اسرا به خاطر سخنان حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) و افشاگری‌های این بزرگواران که باعث تغییر فضای شام شد، اجازه برگزاری مراسم عزاداری را پیدا کردند.

وی با اشاره به اشکال تاریخی شهید مطهری بیان کرد: شهید مطهری با بیان اینکه کربلا در مسیر شام تا مدینه نیست نسبت به ماجرای تاریخی سفر اسرا به کربلا خدشه وارد می داند اما پاسخ این است که اگر بپذیریم امام سجاد(ع) سر ها را تحویل گرفته اند قاعدتا برای الحاق سرها، باید به کربلا رفته باشند.

دکتر دوانی اصل در زیارت امام حسین(ع) را به صورت پیاده روی دانست و گفت: زائران برای زیارت امام حسین(ع) لازم است همچون اصحاب و یاران امام حسین(ع) و اسرای کربلا پیاده بروند و برای این پیاده روی ثواب های فراوانی ذکر شده است./1370/پ202/ف