اختتامیه "همایش ملی سلامت معنوی اسلامی" برگزار شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، دومین روز از ششمین "همایش ملی سلامت معنوی اسلامی" با حضور اساتید حوزه‌ و دانشگاه در سالن همایش‌های غدیر قم برگزار شد.

نقش سلامت معنوی وحیانی در درمان جسمانی

براساس این گزارش، ابتدا حجت الاسلام والمسلمین مسعود آذربایجانی عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در تبیین نقش سلامت معنوی وحیانی در درمان جسمانی اظهار داشت: زندگی پاک زمینه ساز و شرط لازم برای سلامت معنوی انسان بوده و حیات طیبه به عنوان زمینه ساز این مسیر و قلب سلیم غایت و نهایت نیل به سلامت معنوی و شرط کافی آن است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: قلب سلیم باطن انسانی است که از آفات شرک، شک، کفر، حسد، نفاق و سایر گناهان در مراتب عمل صفت و اعتقادات عاری باشد.

وی با بیان این که رضایت حق مهمترین شاخص راهبردی در مسیر سلامت معنوی است، گفت: کسانی که شاخصه‌های گفته شده در قرآن را داشته باشند، از رضایت حق برخوردار خواهند بود.

حجت الاسلام والمسلمین آذربایجانی ادامه داد: شناخت معنوی مانند معرفت خدا، بینش توحیدی و عواطف معنوی همچون محبت به خداوند و همدردی با دیگران، کنش معنوی مانند شکر عبادت و نیایش در رابطه با خدا و ثمرات معنوی نیز همچون سلامت معنوی است و شخصی که چنین ویژگی‌هایی داشته باشد، غیر از خدا نیازمند کسی نخواهد بود.

تأثیرات متقابل سلامت معنوی و سلامت جسمانی از نگاه دینی

در ادامه سیدحمید خویی عضو هیأت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به تأثیرات متقابل سلامت معنوی و سلامت جسمانی از نگاه دینی اظهار داشت: پیش‌فرض این است که انسان یک موجود چهاربعدی با ابعاد بیولوژیک، روانی، اجتماعی و روحی یا معنوی بوده و بهتر است که ابعاد فرامادی وجود انسان را معنوی بخوانیم.

عضو کمیته سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی با بیان این که از ویژگی‌های مذهب ما اعتدال است و خروج از این اعتدال موجب بیماری می‌شود، ادامه داد: یکی از شاخص‌های اصلی سلامت، تعادل است، یعنی انسان سالم متعادل و انسان متعادل سالم است.

وی بیان کرد: حضرت امیر(ع) جاهل را نامتعادل می‌دانند، تعبیر ایشان است که «جاهل را نمی‌بینی مگر در حال افراط و تفریط»، یعنی عادل همیشه در راه میانه قرار دارد.

خویی ادامه داد: دومین اندیکاتور یا شاخص سلامت، حرکت مطابق با فطرت است، انسانی که روی خط « فِطْرَ‌تَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ‌ النَّاسَ عَلَیهَا ۚ لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ » حرکت می‌کند، انسان سالمی است.

ویژگی‌های سلامت روانی و معنوی

سپس مینو اسدزندی عضو گروه سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی با بیان این که از دو منظر علوم روز دنیا و دین می‌توان وارد مسأله سلامت معنوی شد، گفت: روح وسیله‌ای است که امکان ارتباط با نظام مافوق را به ما می‌دهد، وقتی روح به بدن الحاق می‌شود، نفس نام می‌گیرد که به سه دسته نفس مطمئنه، اماره و لوامه تبدیل می‌شود.

وی با اشاره به ویژگی‌های سلامت روانی و معنوی بیان کرد: ویژگی کسانی که صاحب سلامت معنوی و روانی باشند، با ملکه صبر، شکر زندگی کرده و از غم و اندوه گذشته خلاصی پیدا می‌کنند، خداوند نیز از آنها راضی است، در مقابل نیز صاحب قلب سلیم از هرآنچه خداوند به برای او فراهم کرده، رضایت دارد.

اسدزندی افزود: بنده خدا برای خودش درباره آنچه خدا به وی سپرده مالکیتی نمی‌بیند تا مالش را در جایی که خدا فرمان داده به کار بندد، همچنین برای خودش مصلحت اندیشی و تدبیر نمی‌کند و در همه حال تابع تقدیر الهی است، سوم آن که امور زندگی را به چیزی منحصر می‌کند که خداوند صلاح بداند.

آسیب‌های فراموش کردن الگوهای معنوی

در ادامه محمدعلی محققی عضو مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی تقدیر از شخصیت دکتر شیبانی را امری ضروری برای طرح الگوهای مناسب در جامعه عنوان و بیان کرد: در این همایش یک شخصیت والا و بلا منازع در جنبه‌های اخلاقی، خدمت‌گذاری و ایمانی و هر‌آنچه که از یک انسان می‌تواند صادر شود دکتر عباس شیبانی بود که در این همایش مورد تقدیر قرار گرفت.

وی با بیان این که در مباحث نظری، همواره اختلاف نظر وجود داشته و رسیدن به نتیجه با تأخیر انجام می‌شود، گفت: در بحث‌های مصداقی همچون دکتر شیبانی، وحدت و اتفاق نظر حاصل می‌شود و اگر به زندگی این نوع شخصیت‌ها پرداخته نشود، در واقع به جلمعه و آینده ظلم شده است.

عضو مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی با اشاره به این که انسان‌ها به طور قهری  از محدوده سنی مشخصی برخوردار بوده و به مرور در دایره کهولت وارد می‌شود، اما نباید فراموش شوند، بیان کرد: همین حوزه علمیه قم بعد از غیبت صغری تا امروز محل بروز و ظهور شخصیت‌های اثرگذاری نظیر امام راحل بوده است که عالم اسلام را نورانی کرده‌اند.

اتصال و ارتباط با خداوند، مهمترین شاخصه سلامت معنوی

همچنین فریدون عزیزی استاد داشنگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در تبیین شاخص‌های سلامت معنوی اظهار داشت: آن چه که به عنوان سلامت معنوی قبول داریم، اتصال و ارتباط با خداوند است که در اصول و فروع دین خلاصه می‌شود.

پژوهشگر سلامت معنوی با بیان این که اعتقاد به وجود قدرت لایتاهی هستی و ارتباط با منشأ قدرت لایتناهی هستی از شرایط تحقق سلامت معنوی در انسان است، گفت: سلامت معنوی سبب ارتباط با انسان‌ها دیگر که سبب عشق و محبت و ارتباط با دیگر موجودات می‌شود.

وی در ادامه به مؤلفه‌های سلامت معنوی در ابعاد شناختی و رفتاری اشاره و بیان کرد: در حوزه شناخت و نگرش، توحید و خداشناسی، فرجام اندیشی و معادباوری و در حوزه عمل و رفتار، عبودیت، توبه، نماز، دعا، شکر، صبر، توکل و توسل، یاد اولیای خدا و شهیدان است.

عزیزی افزود: شاخص‌های سلامت معنوی در ارتباط با خود و دیگران، ماهیت از خدا بودن و به سوی خدا رفتن است، این احساس باور بایستی در درون انسان ایجاد شود که نتیجه آن ترس از خداوند خواهد بود.

روایت پزشک معالج امام راحل از اهمیت امام به نماز خود

دکتر سیدمحمدرضا کلانتر معتمدی عضو فرهنگستان علوم پزشکی، یکی دیگر از سخنرانان این همایش بود که در تبیین الگوهای مصداقی سلامت معنوی به خاطره‌ای از امام راحل اشاره کرد و گفت: هنگام جراحی قلب امام، احساس کردیم که ایسکمی قلبی ایجاد شده است، [کسانی که این درد را حس کرده‌اند، به خوبی می‌دانند که شدت درد به چه میزان است] و تا هنگام حل این مشکل، همه ما دستپاچه شده بودیم که چه کنیم.

وی افزود: در این حین، حضرت امام فرمودند می‌خواهم وضو بگیرم و نماز بخوانم، من هم خودم را نتوانستم کنترل کنم و گفتم حضرت امام، هنوز که ظهر نشده است،[حدود نیم ساعت به ظهر مانده بود] ایشان دوباره فرمودند که می‌خواهم برای نمازم آماده باشم.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی بیان کرد: برای ارزیابی سلامت معنوی هر شخصی، ابتدا ببنید که متدین است یا خیر؟ و از همه این‌ها مهمتر اقامه نماز است که رسول خدا(ص) می‌فرمایند: «مَنْ تَرَكَ صَلَاتَهُ مُتَعَمِّداً فقد كَفَر» و در جای دیگر آمده است که «إِنَّها لَکَبيرَةٌ إِلاَّ عَلَي الْخاشِعينَ» که نشان‌دهنده تأکید فراوان روی نماز خواندن است.

وجود منابع اسلامی غنی و عدم نیاز به الگوگیری از غرب

در پایان بهرام عین‌اللهی یکی دیگر از اعضای فرهنگستان علوم پزشکی با تأکید بر این که تصور این که ما الگو نداریم و باید به دانشگاه‌های مطرح دنیا توجه کنیم که چه می‌گویند، تصور اشتباهی است، بیان کرد: دست ما از منابع غنی پر بوده و نیازی به الگو گیری از غرب نداریم.

عین‌اللهی با اشاره به فرهنگ ایثار و شهادت اظهار داشت: این فرهنگی است که همه چیز را می‌تواند تحت تأثیر خود قرار دهد، در جامعه پزشکی به دلیل وضعیت شغلی باید نسبت به معنویت به عنوان یک ضرورت توجه شود، چراکه اگر معنویت در اعتقادات وجود نداشته باشد، این مردم و جامعه هستند که اثر سوء آن را می‌بینند.

وی ادامه داد: لازمه این امر توجه جامعه پزشکی به مفاهیم سلامت معنوی است، از سوی دیگر توجه به انتخاب اساتید و هیأت علمی امر مهمی در این زمینه است، اگر هیأت علمی و اساتیدی که استخدام می‌شوند دیندار نباشد، چه انتظاری از جامعه می‌توان داشت.

پژوهشگر عرصه سلامت معنوی با تأکید بر این که اثر جنگ نرم بیش از جنگ سخت است، گفت: در این جنگ عمدتا جوانان ما را مورد هدف قرار داده‌اند و به نظر حمله‌ای که امروز به جامعه پزشکی می‌شود، جزئی از این جنگ نرم است، چراکه یکی از دستاوردهای مهم کشور رشد علوم پزشکی است و اگر مردم به این جامعه اعتماد نداشته باشند، نقصی برای نظام محسوب می‌شود.

گفتنی است در پایان از مقالات برتر و برگزیده از سوی هیأت داوران همایش تقدیر و تجلیل شد./876/پ202/ب1