یادداشت | چرا آمریکا به دنبال بازگرداندن ایران به میز مذاکره است؟

خبرگزاری رسا ـ گروه بین‌الملل: پس از اعلام جمهوری اسلامی ایران مبنی بر عبور از سقف 300 کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده 3.67 درصد، دونالد ترامپ و مقامات کاخ سفید با تهدید چندباره تهران، مدعی شدند که ایران پیش و پس از امضای توافق هسته‌ای، بارها برجام را نقض کرده است و اقدامات ایران، بازی با آتش است.

در حالی که محمد جواد ظریف در واکنش به سخنان ترامپ تنها به کلمه «جدا؟» بسنده کرده است، ولادیمر پوتین رییس جمهور روسیه، ایران را در زمره شفاف‌ترین کشور در میان تمام کشورهای جهان در احترام به تعهدات هسته‌ای خود توصیف کرده است.

ادبیات جنگ‌طلبانه و لفاظی‌های ترامپ در دو هفته اخیر که بارها خواستار عدم دستیابی ایران به سلاح اتمی شد! برای مسؤولان ایرانی که در طول چهاردهه از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره با توطئه‌های آمریکا دست و پنجه نرم کرده‌اند، چندان جدّی گرفته نمی‌شود. تجربه اندوزی ایران قبل و بعد از امضای برجام، ماهیت کشورهای غربی را برای حامیان غرب‌زده داخلی و خارجی آشکار کرد زیرا غربی‌ها به بهانه هسته‌ای درصدد ناکارآمد سازی نیروهای مسلّح و کاهش توان بازدارندگی و دفاعی ایران در برابر دشمنان غربی و شرقی مانند اسرائیل هستند.

در همین راستا، ایمانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه با استفاده از ادبیات هتّاکانه، ایران را به «بازگشت فوری» به مفاد توافق هسته‌ای و کاهش سقف اقدامات خود و التزام به متن برجام فراخوانده است. مکرون وعده داده است که کشورش تلاش خود را برای بهره‌مندی تهران از منافع موجود در برجام انجام خواهد داد؛ هرچند که تا کنون هزینه جوهر امضا شده برجام نیز نصیب ایران نشد.

پشت پرده تلاش آمریکا برای مذاکره مجدد با ایران
چرا کشورهای اروپایی به دنبال بازگشت ایران به شرایط پیش از آغاز کاهش تعهدات برجامی خود هستند؟ به نظر باید در این پرسش، وضعیت منطقه را در نظر گرفت. همانگونه که کشورهای اروپایی و حتی سردمداران آمریکایی گاه مدعی شدند، برجام الگویی است که از آن می‌توان برای توافق بر سر سایر موضوعات مورد اختلاف بهره گرفت. مسائل منطقه‌ای، تضمین بقای اسرائیل، حفظ امنیت شرکای آمریکا و اروپا در منطقه و ... مهمترین اهدافی است که آمریکا از توافق هسته‌ای به دنبال آن است.

با آغاز کاهش فرایند تعهدات برجامی ایران، نگرانی رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی بیش از پیش افزایش یافته است. هرچند که به تصریح مقام معظم رهبری، ایران به دنبال دستیابی به فناوری نظامی هسته‌ای نبوده و نخواهد بود، اما توهمی که گریبانگیر مثلث عبری ـ عربی ـ غربی شده، مبتنی بر آن است که در صورت خروج ایران از برجام، منافع اسرائیل، عربستان و آمریکا در منطقه به خطر خواهد افتاد از این رو کشورهای غربی با فشارهای اسرائیل به دنبال آنند که بتوانند ایران را بار دیگر پای میز مذاکره بکشانند.

خواب آشفته غربی‌ها برای ایران آن است که تهران در ازای عقب نشینی از عمق استراتژیک خود در منطقه، حمایت نکردن از محور مقاومت، سکوت در برابر به یغما رفتن ثروت‌های امت اسلامی، از اندک منفعت اقتصادی که از سوی رفع تحریم‌ها به دست می‌آید بهره‌مند شود؛ در حالیکه این تحریم‌ها هیچگاه از بین نخواهد رفت و تنها دست برتر ایران در تعیین سرنوشت منطقه، از میان خواهد رفت.

جمهوری اسلامی ایران، امروز به الگویی برای تمامی حق‌جویان و حق طلبان جهان تبدیل شده است. کشورهای مظلوم منطقه و آزادیخواهان جهان با الهام از آموزه‌های امام خمینی (ره)، در برابر ظلم و فشار نظام سرمایه‌داری ایستادگی می‌کنند. بیداری اسلامی که در کشورهای عربی از مدت‌ها قبل آغاز شده است، به رغم تمامی فشارها و سرکوب‌ها اما همچنان به کار خود ادامه می‌دهد. شورش و طغیان علیه ساختارهای ظلم‌افرین و به زیر کشیدن حاکمان عربی مرتجع وابسته به غرب از اریکه قدرت، نگرانی‌ها را در میان خاندان آل‌سعود، آل‌خلیفه و دیگر پادشاهان عربی شدت بخشیده است.

جهان اسلام، آمریکا و اسرائیل را دشمن طراز اول خود می‌داند و این دو کشور به خوبی می‌دانند که تشکیل امت واحده به معنای نابودی اسرائیل و از دست رفتن حیات خلوت آمریکا در منطقه است. پیشرفت ایران با وجود تمامی تحریم‌ها، خودباوری را در ملت‌های مسلمان افزایش داده، آنان را به مبارزه برای رسیدن به آزادی، دموکراسی، نظامی اسلامی مبتنی بر اراده مردمی فراخوانده و این امر برای استکبار جهانی گران تمام شده است.

ترامپ با تحریک اسرائیل و عربستان سعودی تمام تلاش خود را برای مهار قدرت ایران در منطقه انجام خواهد داد. «بازی با آتش» که آمریکا از آن برای تهدید ایران و عقب نشاندن مسؤولان ایرانی استفاده می‌کنند نشان می‌دهد که مسؤولان دولتی بعد از چند سال مذاکره بدون نتیجه، در مسیر درست قرار گرفته‌اند و همین امر برای اروپا، آمریکا، اسرائیل و عربستان نگران کننده است.

آنکه با آتش بازی می‌کند، نه تهران بلکه حاکمان مرتجع عربی، رژیم صهیونیستی، آمریکا و اروپا است. همانگونه که رهبری فرمودند، چه با برجام و چه بدون برجام، امنیت اسرائیل تامین نخواهد شد. گروه B به خوبی می‌دانند که اگر شروع کننده جنگی باشند، پایان دهنده آن نخواهند بود. جمهوری اسلامی ایران تجربه تلخ مذاکره با آمریکا را به هیچ وجه تکرار نخواهد کرد و «ما به لطف خداوند و بدون مذاکره با آمریکا و با وجود تحریم‌ هم به پیشرفت خواهیم رسید.»

محمد رایجی پژوهشگر مسائل جهان اسلام