رییس دانشگاه ادیان و مذاهب قم:
دوران امام صادق، دوران طلایی تقریب بود
خبرگزاری رسا ـ رییس دانشگاه ادیان و مذاهب قم گفت: تقریب از صدر اسلام شروع شد و دوران امام صادق(ع) دوران طلایی تقریب بود و اگر امام صادق(ع) این اندیشه را نداشت، سه چهارم شاگردان وی اهل سنت نبودند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام سیدابوالحسن نواب، رییس دانشگاه ادیان و مذاهب قم، شنبه شب در نشست علمی جریان‌شناسی تقریب که در مؤسسه فرهنگی فهیم برگزار شد، گفت: تقریب از صدر اسلام شروع شد و دوران امام صادق(ع) دوران طلایی تقریب بود و اگر امام صادق(ع) این اندیشه را نداشت، سه چهارم شاگردان وی اهل سنت نبودند.
وی افزود: هر گاه حکومتی اموی بوده، موضوع تقریب مطرح نبوده است، زیرا حکومت اموی درصدد ریشه‌کن کردن حکومت علوی بوده است، اکنون نیز حاکمان آل‌سعود هیج تفاوتی با حکومت اموی ندارند.
رییس دانشگاه ادیان و مذاهب قم با اشاره به این‌که بنیان‌گذار تفکر تقریبی از مصر آغاز شد، خاطرنشان کرد: این بنیان‌گذاران مانند سید قطب، عبده و سیدجمال به معاویه هیچ اعتقادی نداشتند، اسلام اموی خواهان نابودی اسلام علوی است، مرحوم اقبال لاهوری، کلیم صدیقی نیز مخالف با اسلام اموی بودند.
رویکرد تقریبی سکولار طرفداران اندکی دارد
وی ادامه داد: اولین رویکرد تقریبی، رویکرد تقریبی سکولار است، که در جامعه شیعی چنین رویکردی وجود ندارد، اما در جهان عرب از جوامع اهل سنت به صورت حداقلی وجود دارد، همه مسائل اسلام اجتماعی است و طرفداران این نگاه بسیار کم هستند.
حجت‌الاسلام نواب گفت: دومین رویکرد به موضوع تقریب رویکرد تکثرگرایانه و پلورالیسم است، به گونه‌ای که بگوییم هم شیعه و هم سنی حق است، در این موضوع تقریب معنا ندارد، زیرا ما بیان می‌کنیم که تقریب میان دو فکر شکل می‌گیرد که یکی از آن‌ها را باطل می‌دانیم.
وی ابراز داشت: رویکرد دیگر به تقریب تعددگرایی اجتهادی است، که این تعددگرایی بر پایه اصل‌هایی مانند حجت بودن اجتهاد، تعددپذیری اجتهاد، معذور بودن هر مذهب و معذور داشتن غیر خود استوار است، در این رویکرد بیان می‌شود که اجتهاد حجت و متعدد است، پس طرفداران یک اجتهاد باید طرفداران اجتهاد دیگر را معذور بدارد.
رییس دانشگاه ادیان و مذاهب قم با بیان این‌که رویکرد تعددگرایی اجتهاد بسیار پررونق، پرتأثیر و پرکاربرد است، بیان داشت: اما مسأله این جاست که در میان اهل سنت همه چیز را اجتهاد تشکیل نمی‌دهد، بلکه فرد سنی اجتهاد را از یک مشرب و کلام را از یک نحله می‌گیرد و خود را از نظر تصوف به یک فرقه منتسب می‌کند.
وی ادامه داد: رویکرد چهارم به تقریب، رویکرد تقریبی مبتنی بر ایده الاسلام بلامذاهب است، محمود شعکة پنجاه سال یا پیش از پنجا سال نظریه‌ای بر مبنای وجود نداشتن هیچ مذهبی در زمان رسول‌الله(ص) بود، به این معنا که در وضع اولی و طبیعی صدر اسلام چیزی به نام مذهب وجود ندارد.
تفکر تاکتیک بودن وحدت، تفکر رایج تقریبی
حجت‌الاسلام والمسلمین نواب خاطرنشان کرد: نظر علمای شیعه این است که از همان زمان رسول‌الله شیعه وجود داشت، اما در رویکرد چهارم بیان می‌شود که ما باید امروزه همه مذاهب را در یک سطح ببینیم، یعنی همه آنان از حیث نداشتن اصالت یک‌سان هستند.
وی با اشاره به این‌که رویکرد پنجم به تقریب رویکردی امت‌محور است، گفت: به رغم قدرت، قوت، غنا و ابعاد علمی نهفته برای این اندیشه، طرفداران تقریب مذاهب کمتر به سراغ این تفکر می‌روند.
رییس دانشگاه ادیان و مذاهب قم ابراز کرد: در رویکرد ششم به تقریب، رویکرد معطوف به واقعیت‌های صحنه عمل است، به این معنا که الان به این دلیل که دشمن مشترک داریم، دعوا و نزاعی صورت نگیرد، بسیاری طرفداران تقریب می‌گویند امروز روزی نیست که تفرقه کنیم، بلکه باید تقریب داشته باشیم تا دشمن مشترک را دفع کنیم تا از نظر اقتصادی قوی باشیم.
وی گفت: بیشترین ادبیاتی که در زمینه تقریب تولید می‌شود، ادبیاتی برگرفته از این نگاه و رویکرد است، بیشتر اعتقاد به تقریب اسلامی از این خاستگاه برمی‌خیزد.
حجت‌الاسلام نواب ادامه داد: بهترین رویکرد به تقریب، رویکرد پنجم است، این‌که «واعتصموا بحبل‌الله جمیعا» دستور قرآنی و فارغ از زمانی خاص است، رویکرد امت‌محور به این معنا که امت رسول خدا، گرامی‌ترین چیز بعد از رسول خدا است.
امت اسلام از گران‌سنگ‌ترین میراث‌های پیامبر است
وی افزود: قرآن و ادبیات اسلام نیز تفکر امت‌محوری در تقریب را تأیید می‌کند، این نظریه بیان می‌کند که هیچ‌گاه و در هیچ‌زمانی دید ابزاری به تقریب نباید داشته باشیم، همچنین ادبیات رهبر معظم انقلاب نیز بر این پایه استوار است.
رییس دانشگاه ادیان و مذاهب قم با بیان این‌که رهبر معظم انقلاب غیبت اهل سنت را جایر نمی‌داند، خاطرنشان کرد: نگاه ما به اهل سنت باید از نگاه منفی به نگاهی ایجابی تبدیل شود، وقتی به ما بگویند سنی را تعریف کنید می‌گوییم سنی کسی است که علی(ع) را به عنوان امام اول قبول ندارد، اما می‌توان تعریفی ایجابی ارائه کرد و گفت سنی کسی است که توحید، نبوت، قرآن و معاد را قبول دارد اما در مسأله خلافت امام علی(ع) را خلیفه چهارم می‌داند.
وی گفت: امت رسول‌الله(ص) از گران‌سنگ‌ترین میراث‌های پیامبر اسلام است، امت واحده اساس کار است و توصیه‌های پیامبر(ص) در حفظ وحدت امت اسلامی کم نیست، الان متأسفانه طرفداران وحدت می‌گویند که اکنون و بر اساس دشمن مشترک باید وحدت را حفظ کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نواب بیان داشت: رهبر معظم انقلاب از بن دندان به تقریب معتقد است و اعتقاد ایشان امروز و دیروز شکل نگرفته است، ایشان از 25 سالگی دید وحدتی و تقریب‌محور داشتند و در این اندیشه بودند که مشکل سب خلفا باید حل شود.
وی اظهار داشت: اهانت به مقدسات اهل سنت حرام است و این فتوا نیز در میان برخی مراجع قائلانی پیدا کرده است، اهل سنت مسلمان هستند و بعد از ثقلین از ارزشمندترین موضوعات امت رسول‌الله است.
جامعه شیعه بیشترین بها را برای اهل سنت پرداخته‌اند
رییس دانشگاه ادیان و مذاهب قم با بیان این‌که در دفاع عملی از امت رسول‌الله شیعیان کم نگذاشته‌اند، خاطرنشان کرد: اما همچنان بحث نظری این موضوع برای آنان تبیین نشده است، مردم ایران و شیعیان برای مسأله بوسنی هرزگوین، فلسطین و غزه و مبارزه با اسرائیل غاصب بهای بسیاری پرداخته است، تحریم‌های ایران به دلیل مبارزه با اسرائیل است، جامعه شیعه بیشترین بها را برای اهل سنت پرداخته‌اند، اما در مسائل نظری این موضوع برای آنان حل نشده است.
وی ابراز داشت: بررسی مبانی نظری وحدت باید در حوزه علمیه شکل بگیرد، اگر این مبانی به درستی تبیین شود به این نتیجه می‌رسیم که با حفظ اصول تشیع و امامت باید دید وحدت‌گرا داشته باشیم و امت اسلامی را حفظ کنیم.
حجت‌الاسلام نواب افزود: سلفی‌ها با پول عربستان و قطر به ایجاد اختلاف در میان جهان اسلام می‌پردازند، شیخ قرضاوی نیز تحت تأثیر پول‌های قطر به فتوا دادن علیه شیعیان اقدام می‌کند، اما باید توجه داشت آن صدایی که اسلام را امت واحدی در جهان می‌داند، همچنان صدای حاکم بر مردم است.
وی با اشاره به این‌که فتوایی در جهان شیعه مانند فتوای شلتوت نداریم، گفت: متفکران اهل سنت درباره تقریب بیشترین کتاب‌ها را می‌نویسند، رویکرد امت‌محوری بر اساس خانواده بودن فرزندان معنوی رسول‌الله(ص) است که در آن مباحث اعتقادی جدی بدون اهانت مطرح می‌شود.
رییس دانشگاه ادیان و مذاهب قم خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم تشیع پیش برود نباید به اهل سنت اهانت کنیم و آن‌گاه تشیع را پیش ببریم، امام صادق(ع) رفتار ویژه‌ای با اهل سنت داشتند تا توانستند عالمان بسیاری را تربیت کنند./914/پ201/پ
ارسال نظرات